تبلیغات
تبلیغات متنی
پرواز از نگاه دکتر ماکان آریا پارسا
دکتر علی پرند فوق تخصص جراحی پلاستیک
تجهیزات و دستگاه های کلینیک زیبایی
محبوبترینها
سررسید تبلیغاتی 1404 چگونه می‌تواند برندینگ کسب‌وکارتان را تقویت کند؟
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1852222253
- علی(ع) خروش کرامت انسانی
واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: علی(ع) خروش کرامت انسانی تهران-ایرنا- روزنامه شرق درباره ی شخصیت و حیات حضرت علی (ع) گفت وگویی را با دکتر «محمدعلی مهدوی راد»، پژوهشگر برتر حوزه دین و از مدرسان نام آور دانشگاه در رشته علوم قرآن و حدیث منتشر کرده است.
در این گزارش که با عنوان «علی(ع) خروش کرامت انسانی» و در صفحه «گفت و گوی وارده» شرق در روز سه شنبه پانزدهم اردیبهشت 1394 خورشیدی منتشر شده، در معرفی تالیفات این پژوهشگر آمده است: «تراث الشیعه القرآنی» و «سیاست نامه امام علی (ع)» و «سیر نگارش های علوم قرآنی».
در ادامه متن کامل این گفتگو را به قلم «مرتضی معراجی» می خوانیم:
- درباره شخصیتی همچون علی بن ابی طالب(ع) سخن بسیار گفته و نوشته شده؛ از نظر حضرت عالی کدام بخش از سیره آن حضرت برای جامعه ما کاربردی تر و ضروری تر است؟
شخصیت علی(ع) را می توان از ابعاد مختلفی مورد بررسی و تحقیق قرار داد. ما به عنوان پیروان آن حضرت، باید ببینیم در عرصه های مختلف سیاسی، فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی، چه بهره ای می توانیم از ایشان داشته باشیم. مرحوم اقبال لاهوری شاعر بلندآوازه و گران قدر پاکستانی که شیدای اهل بیت(ع) بود، تعبیر مهمی درباره امیرالمؤمنین(ع) دارد؛ آنجا که می گوید: مشکلات و ناهنجاری های جامعه اسلامی از وقتی آغاز شد که علی بن ابی طالب را به عنوان الگو و معیار زندگی، قطعه قطعه کردند و او را به طور جامع ندیدند؛ گروهی عرفان او را برداشتند، دسته ای شمشیر او را، عده ای علمش را و بعضی دیگر نیز عبادات علی(ع) را. هیچ کس نیندیشید اگر کسی بخواهد علی گونه زندگی کند، باید - به تعبیر روایت - هم شیر روز باشد و هم پارسای شب.
به نظر بنده آن قرائتی که از سیره اهل بیت(ع) مغفول مانده و امروز برای ما بسیار کاربردی و ضروری است، قرائت انسانی است؛ به دیگر سخن، تبیین نگاه معصومین(ع) به انسان و کرامت و حیثیت او. پیامبراکرم(ص) خطاب به کعبه فرمودند: «تو بسیار مهم و محترمی (و این جمله را سه بار تکرار فرمودند)؛ اما حرمت مؤمن از تو بالاتر است». نگاه حضرت امیر(ع) نیز دراین باره بسیار مهم است. بنده در این فرصت کوتاه، کوشش می کنم نگاه حضرت به انسان را در کنار یک ویژگی بسیار مهم ایشان یعنی پرهیز از «من گرایی» تبیین کنم. در تبیین این دو موضوع، عنایت به سه مرحله مهم زندگی ایشان راه گشا خواهد بود: زمانی که پیامبر(ص) هنوز در قید حیات بودند، زمان انزوای امیرالمؤمنین(ع) پس از رحلت پیامبر(ص) و زمان حکومت حضرت.
علی(ع) در زمان حیات رسول گرامی اسلام(ص) مطلقا ظهور و بروز «من گرایانه» ندارد؛ به ویژه هنگامه های بروز ازخودگذشتگی؛ مانند لیله المبیت که علی(ع) بر بستر رسول الله (ص) می خوابد و همه خطرات را به جان می خرد. آیه ٢٠٧ سوره مبارکه بقره نیز به همین فضیلت علوی اشاره می کند و به آیه لیله المبیت معروف است. درباره این ماجرا نکته بسیار مهمی که نسبت به آن غفلت می شود - در حالی که اسناد تاریخی بسیاری دارد - این است که در آن شب (لیله المبیت) قبل از آنکه علی(ع) بر بستر پیامبر(ص) بخوابد، به اتفاق پیامبر(ص) می روند و بت ها را می شکنند! اتفاق حیرت آوری است. البته معروف، شکستن بت ها هنگام فتح مکه است که درست هم هست؛ اما این قضیه نیز اسناد فراوانی دارد و بنده در جایی آنها را نوشته ام، یعنی در شبی که از زمین و آسمان دلهره و هراس می بارد، علی(ع) بدون هیچ دلهره ای در کنار رسول خدا(ص) چنین کاری را انجام می دهد. جالب اینجاست که بلافاصله پس از این آیه لیله المبیت چنین آمده است: «یا أیها الذین آمنوا ادخلوا فی السلم کافه...». مرحوم آیت الله شیخ محمدجواد بلاغی معتقدند واژه «سلم» در این آیه شریفه، به امیرالمؤمنین(ع) اشاره دارد. عبدالکریم خطیب که از نویسندگان بزرگ اهل سنت است، می گوید: به نظر من هیچ دلیلی بهتر از قصه لیله المبیت برای اثبات ولایت علی(ع) و جانشینی او بعد از پیامبر(ص) وجود ندارد؛ چون اگر پیامبر(ص) در خطرناک ترین و دلهره آورترین حادثه ها، علی(ع) را بر جای خود می گذارد، بدون شک در خلافت نیز چنین کاری کرده است.
علی(ع) در تمام حوادث مهم زمان حیات پیامبر(ص) نقش اول را داشته است؛ غیر از جنگ تبوک که پیامبر(ص) ایشان را مأمور کردند تا در مدینه بمانند و مواظب جست وخیزهای منافقان باشند؛ در این مورد هم البته علی(ع) ناراحت شد که چرا نتوانست پیامبر(ص) را در جنگ همراهی کند و رسول خدا(ص) نیز آن فضیلت بزرگ را درباره ایشان فرمودند: «أنت منّی بمنزله هارون من موسی». نکته بسیار مهم و دقیقی که می خواهم عرض کنم، این است که درباره چنین شخصیتی (علی(ع)) با این حضور گسترده و مؤثر در کنار پیامبر(ص) و در تمام حوادث، یک مورد نمی توان پیدا کرد که - در زمان حیات پیامبر(ص) - حرفی برای ابراز وجود زده باشد؛ حتی در حد بیان یک مسئله شرعی یا شرح خاطره ای از رشادت هایش در جنگ ها (مثلا جنگ خندق که به تعبیر حضرت زهرا(س) در آن جنگ، علی(ع) شاخ شرک را شکست). این خیلی عظمت است. عبدالفتاح عبدالمقصود، استاد دانشگاه و نویسنده بزرگ مصری که به دلیل نوشتن کتاب هایی در فضیلت حضرت علی(ع) و حضرت زهرا(س) از دانشگاه اخراج و مظلوم واقع شد، قبل از انقلاب برای تکریم به ایران دعوت شد. در جلسه ای که با حضور استادان بزرگ حوزه در قم برگزار شد، مرحوم آیت الله حاج شیخ مرتضی حایری (فرزند مرحوم حاج شیخ عبدالکریم حایری مؤسس) به عبدالفتاح عبدالمقصود گفت: شما انصافا چیزی را درباره فضائل حضرت علی(ع) فروگذار نکرده اید؛ اما یک چیز را نگفته اید: سکوت علی(ع) در مقابل رسول خدا(ص).
آری؛ علی(ع) در زمان حیات پیامبر(ص) حتی اندک بروز و ظهوری ندارد؛ همچون ماه در شعاع آفتاب؛ آن هم خطیب قهّاری که خطبه هایش بر رواق تاریخ ماندگار شد. این درس بسیار بزرگی است.
در دوره انزوا نیز هیچ کس تردید نداشت که علی(ع) برترین است؛ در ایمان، تقوا، علم، شجاعت و انسانیت. در دانش که مهم ترین پایه اداره جامعه است، از خداوند تبارک و تعالی تا همه صحابه، علی(ع) را بی نظیر دانسته اند. دانش قرآن علی الاطلاق در سینه اوست. مرحوم استاد محمدتقی شریعتی که در شیدایی نسبت به امیرالمؤمنین(ع) کم نظیر بود، در یک سخنرانی می گوید: «من درباره برترین فضیلت علی بن ابی طالب(ع) نظرات مختلفی داشتم و مدام نظرم عوض می شد - مثلا مدتی آیه ولایت را برترین فضیلت حضرت می دانستم، زمانی آیه اکمال را، در برهه ای حدیث منزلت را و... - اما اخیرا به این نتیجه رسیدم که آیه شریفه «...ومن عنده علم الکتاب» بهترین فضیلت حضرت است». حتی در روایتی خود امیرالمؤمنین(ع) نیز درباره خودشان این آیه را بیان فرموده اند. علی(ع) راه رسالت و شاهد نبوت است؛ آن هم با چنین نصّی.
رسول خدا(ص) نیز درباره علی(ع) می فرماید: «علی مع القرآن والقرآن مع علی». حداقل مفاد این روایت چنین است که از یک سو، قرآن گویاترین متن برکشنده شخصیت علی(ع) است و از سوی دیگر، تمام ابعاد و اعماق قرآن در سینه علی(ع) است. به این مسئله صحابه نیز معترف بوده اند. بنده در مقاله ای با عنوان «علی پیشوای مفسران» اظهارنظرهای بیشتر صحابه را آورده ام که همه گفته اند: علی(ع) در دانش قرآن علی الاطلاق بوده است.
چنین شخصیتی که دوست و دشمن به دانش او اعتراف داشتند و در جانشینی او نصّ صریح وجود دارد، چرا انزوا پیشه می کند؟ یکی از مهم ترین دلایل این کار به فرموده خود حضرت آن بود که قرآن و معارف آن از بین نرود، یعنی از حق خود می گذرد برای یک حق بزرگ تر؛ البته در این ٢٥ سال گوشه نشینی هرجا سخن از جانشینی پیامبر(ص) شد، کوتاه نیامد؛ اما فقط در مقام اظهارنظر و ابلاغ حق. این درس بسیار بزرگی است که می توان از سیره حضرت آموخت: صراحت در حق بدون غوغاسالاری و تحمیل کردن هزینه های بزرگ بر دین و جامعه.
آنگاه نیز که مردم به اشتباه خود پی بردند، به آگاهی رسیدند و به درِ خانه علی(ع) رفتند، حضرت فرمودند: «کس دیگری را انتخاب کنید؛ من وزیر شما باشم بهتر از آن است که امیر شما باشم». عجیب است این جمله؛ هم بزرگوارانه است و هم مظلومانه. سال ١٣٥٣ش که مقام معظم رهبری در مشهد شرح نهج البلاغه داشتند، در توضیح این جمله می فرمودند: «علی(ع) در بیان این حرف تعارف نداشت». وزیر یعنی کسی که بار دیگری را بر دوش می کشد. در آن ٢٥ سال انزوا هم عملا هرگاه خلفا و دیگران به مشکلی علمی یا مشورتی برمی خوردند، به علی(ع) مراجعه می کردند و حضرت نیز بدون هیچ بهانه ای مشکل را حل می فرمود.
در زمان حکومت حضرت امیر(ع) نگاه ویژه ایشان به انسان عجیب است؛ حفظ حرمت، آبرو و شأن انسان در سیره حضرت بسیار برجسته است. اینکه بارها فریاد می زند: «فقر مرگ بزرگ است» (الموت الأکبر) به این دلیل است که وقتی فقر بیاید، دیگر شأنی برای انسان نمی ماند؛ هنگامی که انسان دستش را جلو دیگری دراز کرد، شخصیتش از بین می رود. امام صادق(ع) فرزند بزرگوار امیرالمؤمنین(ع) می فرماید: «بهترین کمک آن است که فرد را بی نیاز کند». فضایی درست نشود که فقیر همچنان دستش دراز باشد؛ همان یک بار که دستش دراز و شخصیتش خُرد می شود، کافی است.
تأمین رفاه برای شهروندان در دوران حکومت حضرت امیر(ع) نیز در راستای حفظ کرامت انسانی است. ایشان در روزهای آخر حکومت شان فرمودند: «از همه آنچه آفتاب بر آن می تابد، فقط کوفه در دست من است!»؛ (خیلی مظلوم است علی(ع)؛ حتی در زمان حکومت)؛ در ادامه می فرماید: «اما مردم کوفه سایبان دارند و نان گندم و آب فرات می خورند»؛ نان گندم و آب فرات کنایه از خوردوخوراک خوب است. به دیگر سخن، حضرت در کوفه رفاه ایجاد کرده و فقر را زدوده است. همه اینها به دلیل آن است که برایش شأن و کرامت انسان اهمیت دارد.
در فرازی از دستورالعمل حضرت به مالک اشتر آمده است: انسان ها دو گروه اند؛ عده ای مسلمان نیستند، اما انسان اند و حقوق انسانی دارند. عده ای دیگر متدین اند و حقوق برادری دارند (إمّا أخ لک فی الدین أو نظیر لک فی الخلق). در فهم این مسئله، تفکیک واقع نگری و آرمان نگری بسیار راهگشاست؛ آرمان این است که همه مؤمن باشند و به واقعیت های بلند بیندیشند؛ اما واقعیت موجود این نیست؛ واقعیت این است که همه انسان ها مسلمان نیستند؛ اما شأن انسانی دارند. برای رسیدگی به مسلمانان نباید شأن غیرمسلمانان شکسته شود. من ادعا می کنم و بر این ادعا معتقدم در آموزه های معصومین(ع) نگاه به انسان به عنوان مخلوق مهم خدا بسیار پررنگ است. چه کسی می تواند ادعای توحید داشته باشد و انسان را زیر پایش له کند؟ استاد بزرگوار محمدرضا حکیمی می فرمودند: اگر شما هنرشناس باشید، با یک تابلوی نفیس چه می کنید؟ بهترین جای منزل را برای آن در نظر می گیرید و مراقب هستید که به آن آسیب نرسد و از نگاه کردن به آن لذت می برید. حال چطور می شود که انسان ادعای توحید و خداشناسی داشته باشد و به این هنرنمایی خدا یعنی «انسان» بی اعتنا باشد و آن را لگدمال کند؟ چنین کسی موحد نیست. جریان آن زن یهودی که خلخال از پایش کشیدند را شاید بارها شنیده ایم؛ این هم نمونه دیگری از جایگاه کرامت و شأن انسان در نگاه معصومین(ع) است؛ امیرالمؤمنین(ع) فرمود: «اگر مرد مؤمنی با شنیدن این خبر، از سر غیرت بمیرد، نباید او را ملامت کرد». چون در این حادثه عِرض و آبروی یک انسان از بین رفته و حرمتش شکسته شده؛ آن هم ذیل ظلال حاکمیت اسلامی. به نظر بنده چنین می رسد که مهم ترین و کاربردی ترین و البته فوری ترین قرائت از سیره معصومین(ع) به ویژه حضرت امیر(ع) برای جامعه ما همین است: اهمیت عرض، آبرو، شأن و کرامت انسان؛ اگرچه غیرمسلمان باشد.
- برخی قرائت های قشری و رادیکال بر این باورند که از نظر اسلام، انسان اگر مسلمان و مؤمن باشد، حقوقی دارد؛ چنین رویکردی در عملکرد برخی گروه های سلفی، گاه نتایج فاجعه باری را رقم می زند. این قرائت نقطه مقابل قرائت حضرت عالی است.
بله؛ به نظر بنده، هم در قرآن و هم در آموزه های پیامبر(ص) و اهل بیت(ع) انسان بما هو انسان حقوقی دارد؛ در مرحله بعد بله؛ بما هو مسلمان بودنش هم حقوق دیگری دارد. کسانی که چنین ادعایی می کنند اگر غیرمسلمان باشند، اسلام را خوب نشناخته اند و اگر مسلمان باشند، به اسلام ظلم می کنند (با طرح چنین ادعایی). شما چرا انسان را می گویید؛ پیامبر اسلام (ص) از جایی رد می شدند؛ دیدند حیوان بارکشی را در حالی که پالان رویش است به درخت بسته اند. فرمودند: به صاحب این حیوان بگویید منتظر عذاب الهی در آخرت باشد؛ چون این بار را بدون استفاده روی کمر حیوان گذاشته و رفته! در مکتبی که پیامبر آن، اذیت شدن حیوانی را حتی در این حد برنمی تابد، چگونه ممکن است حقوق انسان بما هو انسان نادیده گرفته شود؟
در مورد حقوق ایمانی (یعنی حقوق انسان بما هو مؤمن یا مسلمان) هم نکات ظریفی وجود دارد و مسئله به قول علما مُشکّک است. امام صادق(ع) روایتی دارند به این مضمون که ایمان ١٠ پله دارد؛ کسانی که در پله دهم ایستاده اند، نباید کسانی که در پله اول هستند را بی ایمان خطاب کنند. باز از همین امام همام در بیان روشنگری می خوانیم (نقل به مضمون): «امامت» ما بر عدل و انصاف و تقوی و حرمت انسان و... (عبارات متعددی از این دست) استوار است و «امارت» بنی امیه بر خََشَب (چوب) و ظلم و ستم و شکستن شأن انسان. یعنی این یک معیار است؛ حکومت علوی، صادقی و رضوی بر پایه توجه به شأن و کرامت انسانی قرار دارد.
- به نظر حضرت عالی جامعه ما با این نگاه چقدر فاصله دارد؟
معیار فضیلت انسان ها تقواست و لبّ لباب تقوا، حق مدارانه و قانون مدارانه زندگی کردن است. اگر از ابتدا نگاه ما طوری شکل بگیرد که در روابط خود، دیگران را بما هو انسان ببینیم، وضعیت با آنچه هست، بسیار تفاوت خواهد داشت. یکی از دلایل مهم فاصله گرفتن از چنین نگاهی، این است کسانی که در جامعه جایگاه الگویی دارند، از این دیدگاه فاصله گرفته اند. همه ما بندگان خداییم؛ منِ استاد، منِ فرماندار، منِ وزیر و... به تعبیر مرحوم استاد محمدتقی جعفری تمام این «من»ها دروغین اند؛ «من» حقیقی همان هویت انسانی است.
*منبع: روزنامه شرق
**پژوهش**9026**9131
15/02/1394
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 68]
-
اجتماع و خانواده
پربازدیدترینها