واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: موزهها و كاركرد جديد آنها در توسعه اجتماعي
فرهنگ و هنر
از : زينت كارگر
موزهها را ديگر نميتوان در كاركردهاي سنتي آنها نگريست.امروزه موزه ها در نقشهاي گوناگون همچون ابزارآموزش و مطالعه، پيونددهنده تاريخ اقوام مختلف با نمايش اشتراكات موجود و حتي عامل مهم تحول و توسعه اجتماعي متجلي شده اند.
در پروسه توسعه مفاهيم و كاركردها، در سال جاري ميلادي ، موزهها ، به عنوان عاملي براي توسعه و تحول اجتماعي شناخته شدند.
آليساندرا كومينز ، رئيس كميته بينالمللي موزهها (ايكوم ) در پيام امسال خود به مناسبت فرا رسيدن روز جهاني موزه و ميراث فرهنگي بر نقشهاي جديد موزهها در دوران معاصر تاكيد كرده و آورده است:موزهها به لحاظ سنتي به خاطر مجموعههايي كه نگهداري ميكنند، معروفند اما هرچه زمان مي گذرد، بر تعداد موزههايي كه نقشي كليدي و فعال در كاوش در مسائل اجتماعي در كنار جوامع خود و با هدف توسعه آنها برعهده ميگيرند، افزوده ميشود.
در ادامه اين پيام آمده است: وظيفه آموزشي و اخلاقي موزهها اين است كه جوامع به لحاظ فرهنگي متنوع معاصر را از طريق نمايشگاهها و كارگاهها و طراحي آنها وارد صحنه كنند. روز جهاني موزهها به خوبي گوياي آن است كه مي توان به شيوهاي نو گرد هم آمد و به تفسير گذشته در پرتو زمان حال پرداخته و آينده را بر مبناي آن، ساخت.
آليساندرا كومينز با اشاره به مشاركت و فعاليت حدود ۲۰.۰۰۰موزه در بيش از ۷۰كشوردر برگزاري مراسم مرتبط با روز جهاني موزه و بزرگداشت سي امين سالروز جهاني موزه در سال گذشته، به نمايندگي ايكوم از جامعه جهاني موزه ها در آفريقا، آسيا و اقيانوسيه و آمريكاي شمالي، آمريكاي لاتين و اروپا خواست امسال نيز، براي بهتر بيان كردن تحولات ايجاد شده در جامعه و كاوش در اين تحولات، فعاليتهاي خويش در موزهها را حول موضوع - موزهها به عنوان عوامل تحول و توسعه > شكل داده و به شيوههاي نو گرد هم آيند و روز جهاني موزه را گرامي دارند.
در ايران نيز متوليان اصلي برگزاري روز جهاني موزه و ميراث فرهنگي برنامه هاي امسال خود را حول محور شعار تعيين شده از سوي ايكوم تدارك ديده اند كه اين اصل در تعيين اسامي هفته بزرگداشت ميراث فرهنگي در كشور، خود را به خوبي نشان ميدهد.
سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي، ۲۹ارديبهشت ماه، نخستين روز از اين هفته كه برابر است با ۱۸ماه مه را همگام با ديگر كشورهاي عضو ايكوم به عنوان موزه، عامل تحول و توسعه نامگذاري كرده است.
افزون بر اين، عنوان دومين روز هفته بزرگداشت ميراث فرهنگي در ايران به حمايت از مجموعه داران خصوصي و عنوان سومين روز اين هفته به موزه، پل ارتباطي فرهنگها اختصاص يافته است.
در هفته بزرگداشت ميراث فرهنگي، روزسوم خرداد، با عنوان خرمشهر، موزه زنده مقاومت نامگذاري شده است و به اين ترتيب، موزه در چهار روز از اين هفته، نقش نخست را ايفا ميكند كه اين امر نشانگر توجه جدي دست اندركاران حوزه ميراث كشور به موزه و اعتقاد آنان به كاركردهاي متعدد و متنوع آن در سال جاريست.
در روز ۲۹ارديبهشت امسال، اغلب موزههاي كشورهمچون سالهاي گذشته، بازديد از مجموعههاي خود را رايگان اعلام كردهاند كه اين تصميم به نوبه خود در تشويق افراد براي حضور در موزهها و ادامه بازديد آنها در ديگر ايام سال تاثير گذار است.
مدير كل امور موزههاي سازمان ميراث فرهنگي، گردشگري و صنايع دستي اخيرا از حمايت مالي از موزههاي خصوصي و راه اندازي دفتري با نام موزههاي خصوصي در اين اداره كل خبر داد.
اين اقدام تحسين برانگيز با هدف حمايت از موزه داران خصوصي و از طريق اعطاي وام و كمكهاي بلا عوض براي تامين هزينههاي آنان صورت ميگيرد كه به اذعان فعالان بخش موزه اي، نويدبخش رونق اين بخش به شمار ميآيد.
مسعود نصرتي، خريد اموال فرهنگي تاريخي براي تجهيز موزههاي فعال و ساماندهي اموال فرهنگي و تاريخي را از برنامههاي در دست اجراي اداره كل موزههاي سازمان ميراث اعلام كرده است.
علاوه بر برنامههايي كه از سوي سازمان ميراث درراستاي كيفييت بخشي به فعاليتاي موزهاي در دستور كار قرار گرفته ، توجه به مقوله كميت نيز در اين عرصه دور از نظرنمانده است به گونهاي كه شمار موزههاي كشوراز ۷۲ موزه در سال ۸۱به بيش از ۳۵۰موزه در حال حاضر رسيده است و اين امر نشان دهنده روند رو به رشد توسعه موزهها در ايران است.
گسترش موزههاي محلي و ايجاد موزههاي منطقهاي در سالهاي اخيرهم يكي از رويكردهاي سازمان ميراث فرهنگي است كه در صورت حمايت مستمر و برنامه ريزي آگاهانه ميتواند اقدامي در راستاي معرفي داشتههاي تاريخي-فرهنگي مناطق مختلف كشور و تقويت هويتهاي محلي باشد.
در شرايطي كه پديده جهاني شدن، بسياري از كشورهاي دنيا اعم از در حال توسعه و توسعه يافته را نگران ساخته و سران بسياري از اين كشورها به دنبال چاره انديشي در برابر اين موج هستند، نقش موزهها به عنوان سند واقعي و عيني هويت ملل گوناگون و راهي براي احياي مجدد هويتهاي محلي و قومي آنها، بيش از پيش آشكار ميشود.
موزهها و اشياي داخل آنها در مقايسه با ديگر اسناد تاريخي از جمله كتاب ها و نوشتارها مزاياي منحصر به فردي دارند كه عينيت و ملموس بودن، از جمله آنهاست به گونهاي كه براي نمونه، در گردآوري و تهيه اسناد مكتوب، احتمال دخالت برداشتهاي شخصي نويسنده از وقايع و حقايق تاريخي وجود دارد و يا ممكن است نويسنده از زاويهاي خاص به موضوع نگريسته باشد اما اشياي موجود در موزه به خودي خود، تصويري واقعي و عيني از ميراث زندگاني گذشتگان، فرا روي بشر امروز قرار ميدهد.
ويژگي عيني و ملموس بودن اشياي موزه اي، در عين حال اين امكان را فراهم مي كند كه افراد با مشاهده آنها به قضاوتي واقعي در خصوص پيشينه يك ملت دست يافته وبه دور از پيش داوري و ذهنيات ساختگي با واقعيتهاي تاريخي و فرهنگي آن آشنا شوند.
قطعا استفاده از اين ويژگي در سطح بينالملل به شناخت صحيح تاريخ كشورها از طريق آثار موجود و افزايش آگاهي اقوام و ملل مختلف از گذشته و حال يكديگر و توسعه روابط صميمانه و مفاهمه بيشتر مردم كشورها ميانجامد.
البته اين مهم، طي سالهاي اخير از سوي متوليان فرهنگ كشور مورد توجه واقع شده و بر همين مبنا برخي اقدامات مانند برپايي نمايشگاههاي فرهنگي ايران در خارج از كشوربا نمايش دورهاي بخشي از آثار باستاني و تاريخي ايران زمين در پارهاي از كشورها آغاز شده و در حال حاضر نيز دنبال مي شود.
برگزاري نمايشگاه آثار تاريخي ايران در ديگر كشورها علاوه بر معرفي مستقيم فرهنگ، هنر و تمدن غني كشور، گامي موثر در جهت برقراري ارتباط با كشورهاي صاحب تجربه در امور موزهاي و بهرهگيري از تجربيات آنان است.
از آنجا كه آشنايي افراد يك كشور با پيشينه تاريخي خود نتايجي همچون باور هويتي و فرهنگ ملي در پي داشته و معرفي اين داشتهها در عرصه بين المللي به احترام متقابل فرهنگها ميانجامد، ايجاد روحيه خودباوري، تلاش و عزم براي توسعه و تحول اجتماعي از طريق اين عامل، دور از انتظار نيست و در اين ميان، موزهها به عنوان يكي از ابزار مهم معرفي تاريخ ملل، ايفاگر نقشي بيبديل هستند.
بر اساس مصوبه كميته بينالمللي موزهها (ايكوم) در سال ۱۹۷۷روز ۱۸ماه مه به عنوان روز جهاني موزه و ميراث فرهنگي نامگذاري شده و همه ساله به همين مناسبت، برنامههاي مختلفي در كشورهاي عضو ايكوم در سراسر جهان برگزار ميشود.
شنبه 28 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ايرنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 601]