واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: مدل خوب تلويزيون براي اصلاح الگوي مصرف
برنامه شب مهتاب با محوريت اصلاح مصرف برق توليد شده است امروزه ديگر هم بر مديران رسانهاي و هم بر مخاطبان ثابت شده كه آموزش برخي رفتارهاي اجتماعي و تغيير الگو و سبك زندگي بدون استفاده از ظرفيتهاي هنري و ساخت برنامههاي جذاب تلويزيوني ميسر نيست و فرهنگسازي در رسانه مستلزم بهرهگيري از ظرافتهاي هنري است تا مخاطب پيش از هر چيز به واسطه سرگرمكننده بودن برنامه، متوجه آن شود و انگيزه و علاقه به تماشا و تعقيب آن را داشته باشد. فرقي هم نميكند كه موضوع اين برنامه يك مساله ورزشي و سينمايي باشد يا فرهنگي و سينمايي. اساسا هر برنامه تلويزيوني با هر هدفي كه ساخته ميشود بايد كسوت رسانهاي به تن كرده و از جذابيتهاي مخاطبپسند برخوردار باشد.ضمن اين كه اين جاذبه داشتن به معناي عدم پايبندي برنامه به اساس و اصول علمي و حرفهاي آن سوژه نيست. گاهي برخي تهيهكنندگان و برنامهسازان از اين سوي بام افتاده و براي جذابتر شدن برنامه آنقدر به مسائل حاشيهاي و جاذبههاي رسانهاياش توجه ميكنند كه از اصل موضوع و طرح دقيق و عالمانه آن دور شده و به خاطر برداشتن ابرو، چشم را كور ميكنند. واقعيت اين است كه برنامههايي كه به قصد آسيبشناسي يك رفتار اجتماعي يا ترويج الگوهاي جديد رفتاري ساخته و پخش ميشوند همزمان بايد به 2 اصل جذابيت و صداقت يا به عبارت ديگر خلاقيت و بصيرت وفادار بوده و موجب گمراهي مخاطب نشوند. اتفاقا مخاطبشناسي رسانه بيش از بخشهاي ديگر تلويزيون در توليد چنين برنامههايي ضرورت مييابد و تاثيرات خود را نشان ميدهد.مدتي است يك برنامه اجتماعي از شبكه 3 پخش ميشود كه منوچهر واليزاده و شيوا بلوريان اجراي آن را به عهده دارند. اين برنامه سعي دارد به مساله شيوه درست مصرف انرژي در سطح جامعه بپردازد و الگوي درست مصرف كردن را با زباني هنرمندانه و بياني شيوا به مخاطبان آموزش دهد. اين برنامه اگرچه يك نوآوري خلاقانه و تازه نيست و نمونههايي از اين دست برنامهها كه سعي كرده با استفاده از شيوههاي غيرمستقيم و هنرمندانه به آموزش و تبليغ يك رفتار بپردازند كم نبوده است، اما دستكم از حيث فرم و ساختار اجرايي ويژگيهاي قابل توجهي دارد. شايد نمونه نزديك به اين برنامه كه اتفاقا آن هم از شبكه سوم پخش ميشود برنامه سفر بخير با اجراي محمدرضا حسينيان و حسيني باشد كه به آموزش رفتارهاي ترافيكي ميپردازد. واقعيت اين است كه برنامههايي كه به قصد آسيبشناسي يك رفتار اجتماعي يا ترويج الگوهاي جديد رفتاري ساخته و پخش ميشوند همزمان بايد به 2 اصل جذابيت و صداقت يا به عبارت ديگر خلاقيت و بصيرت وفادار بوده و موجب گمراهي مخاطب نشوند. در اين جنس از برنامه، هدف اصلي ايجاد سرگرمي و چيزي شبيه برنامههاي جنگوار نيست كه سرگرمي و تفنن نهفته در آن براي تنبه و هشدار دادن نسبت به رفتارهاي غلط يا احتمالا پرخطر است. وقتي قرار است كه برنامهاي تلويزيوني مخاطب خود را قرار داده و نسبت به برخي رفتار و اخلاقهاي نادرست آن هشدار دهد يا آنها را به انجام برخي رفتارهاي تازه ترغيب كند بايد حساسيت بيشتري نسبت به روحيات مخاطبان خود داشته و به روانشناسي آنها آشنا باشد. مخاطبان نسبت به پيامهاي مستقيم و نصيحت گونه حساسيت داشته و در برابر آن مقاومت و گاه لجبازي ميكنند لذا بايد با ظرافت بيشتري با آنها سخن گفت. «شب مهتاب» براي رسيدن به اين مقصود از 2 تمهيد هنرمندانه بهره گرفته است. يكي حضور منوچهر واليزاده كه از صداي گرم و صميمي برخوردار است كه براي مخاطبان آشناست. بالطبع وقتي مخاطب يك پيام اخلاقي يا توصيه اجتماعي را از زبان او ميشنود بيشتر با آن همسو و همراه شده و آن را ميپذيرد. ضمن اين كه وي به همراه بازيگر مقابلش علاوه بر اجرا و گويندگي، بازي هم كرده و با خلق موقعيتهاي نمايشي، هم بر تنوع برنامه ميافزايند هم آموزش خود را در قالبهاي نمايشي به شكل شيواتر و جذابتري ارائه ميكنند. امروزه حتي در نظامهاي آموزشي هم از شيوههاي نمايشي براي آموزش مفاد درسي استفاده ميكنند. تجربه نشان داده عنصر نمايشي و قدرت دراماتيكي نهفته در آن واجد كاركردهاي آموزشي بالايي است و ماندگاري آن هم نسبت به شيوهاي گفتاري و مستقيم عميقتر و بيشتر است. با اين حال صداي منوچهر واليزاده بيش از تواناييهاي ديگرش به كار اين برنامه ميآيد و ميتواند قدرت انتقال پيام آن را افزايش دهد. تمهيد دوم كه البته خيلي هم تازه و نوآورانه نيست دعوت از مهمانهاي آشنا و بويژه بازيگران و ورزشكاراني است كه از محبوبيت و شهرت در بين مخاطبان برخوردار بوده و به همين دليل كلام آنها نافذتر و موثرتر است. اين گروه از اقشار اجتماعي به واسطه كاريزماي اجتماعي بر طيف بيشتري از مردم نفوذ داشته و مثلا وقتي يك مخاطب بازيگر يا بازيكن مورد علاقهاش را ميبيند كه در مصرف برق يا آب صرفهجويي ميكند او هم خود را ملزم به اين كار احساس ميكند. علاوه بر اين عناصر شب مهتاب از دو مولفه نمايشي ـ رسانهاي ديگر هم استفاده كرده است. يكي نوع دكوراسيون و رنگ آميزي و استفاده زيباشناسانه از اشياء و انسانهايي كه تصوير متفاوتي از لوكيشن برنامه را ترسيم ميكنند.سيد رضا صائمي/ جام جم تنظيم براي تبيان : مسعود عجمي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 273]