محبوبترینها
چگونه با ثبت آگهی رایگان در سایت های نیازمندیها، کسب و کارتان را به دیگران معرفی کنید؟
بهترین لوله برای لوله کشی آب ساختمان
دانلود آهنگ های برتر ایرانی و خارجی 2024
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارش‌های سیل‌آسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1846707426
مباني هرمنوتيك از ديدگاه صدرالمتألهين
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
مباني هرمنوتيك از ديدگاه صدرالمتألهين نويسنده: خديجه شمشادي وقتي به جهان و موجودات آن از گياه و حيوان و انسان مينگريم، به موضوعاتي برميخوريم كه با دقت و تعمق حقايق بزرگي را بر ما منكشف مي‌سازند. از اين باب است وقتي به گياهان و نباتات و ميوه‌ها نگاه مي‌كنيم و درمي‌يابيم كه هريك هسته‌اي دارند و پوسته‌اي، از ميوه‌ها گرفته تا دانه و بسياري از گل‌ها و حتي ساقه‌ي گياهان؛ هريك پوسته‌اي دارند كه چون محافظي بر درون و مغز آنها كشيده شده است. هرچه پوسته محكم‌تر باشد، نظير بادام و گردو، مغز و درون كمترآسيب مي‌بيند.وقتي به سراغ بدن خود نيز مي‌رويم، حتي كوچك‌ترين و ريزترين جزء زنده‌ي بدن، يعني سلول‌ها نيز هريك هسته‌اي دارند و پوسته‌اي. در اينجا نيز هريك از پوسته و مغز به يكديگر وابسته‌اند و هر تغييري بر هريك به ديگري نيز منعكس مي‌شود و لذا چنانچه پوسته آسيب ببيند، مغز و هسته نيز از آن در امان نخواهند بود؛ همانطور كه اگر هسته و مغز از درون بپوسد، پوسته دوام نداشته و فرو مي‌ريزد. از اين روست كه هر عضوي كه حساس‌تر است، در پوسته‌هاي متعدد و مقاوم‌تري قرار گرفته است. قلب و دستگاه تنفس با لايه‌هاي بيروني و قفسه‌ي سينه و مغز به عنوان مركز فرماندهي، در ميان پوسته‌اي محكم، يعني جمجمه جاي گرفته است.اما مغز و پوسته در اين انواع و نظاير آن خلاصه نمي‌شوند. اگر باز تعمق كنيم، مغز و پوسته‌هايي را خواهيم يافت كه اساساً متفاوت از مواردي‌اند كه تاكنون برشمرديم. وجود انسان در بدن مادي خلاصه نمي‌شود و خود واقعي انسان، روح و نفس اوست كه در وراي بدن پنهان و پوشيده است. پس انسان نيز مغزي دارد و پوسته‌اي. روح مغز و باطني است كه در وراي پوسته‌ي بدني او قرار گرفته است، هرچند كه آنچنان بين اين مورد با آنچه در گياهان هست تفاوت وجود دارد كه تعبير ظاهر و باطن سزاوارتر از پوسته و مغز مي‌نمايد.در اينجا نيز هريك از پوسته و مغز با يكديگر مرتبط‌اند و هريك را خواصي است كه از مصاحبت با ديگري حاصل گشته است. اما اينگونه پوسته‌ها و مغز در انسان خلاصه نمي‌شود. عبادات نيز ظاهري دارند و باطني. اعمال ظاهري عبادات، شعائرديني هستند كه شعاري‌اند براي به حركت درآمدن شعور انسان. قرآن نيز نظير انسان ظاهر و باطن و بيرون و دروني دارد. درون و باطن قرآن نيز خود ظاهري است براي دروني ديگر و آن درون نيز درون ديگر، تا آنجا كه در احاديث آمده است كه تا هفت بطن، بلكه تا هفتاد بطن و درون دارد و البته اين اعداد، تعداد و شمارش معيني نيستند و تنها از تعدد خبر ميدهند وا لّا تنها خدا مي‌داند كه چند مغز و درون در وراي الفاظ الاهي قرار گرفته است.تشكيل موجودات از هسته و پوسته از چشم تيزبين حكما و فلاسفه‌ي الاهي پوشيده نمانده و خصوصاً در مورد ظاهر و باطن انسان.صدرالمتألهين، همانگونه كه براي ايمان و انسان درجات و مراتبي متفاوت در نظر مي‌گيرد، قرآن را نيز داراي درجا ت و مراتب دانسته مي‌گويد: هر درجه از درجات و هر سطحي از سطوح قرآن، حاملان و حافظاني دارد. پايين‌ترين سطح آن جلد آن مي‌باشد، همانطور كه پايين‌ترين مرتبه‌ي انسان پوست او مي‌باشد و واجب است كه انسان براي ارتباط با قرآن، در اولين قدم تنها بعد از تطهير ظاهر بدن خود از نجاسات و آلودگي اجازه دارد با ظاهر قرآن كه همان پوست و جلد و صفحه‌ي آن است، تماس پيدا كند(1) و در جاي ديگري مي‌فرمايد: همچنانكه ظاهر جلد قرآن و كاغذ آن از كساني كه مطهر و پاكيزه نيستند، محفوظ و نگهداري مي‌شود، همچنين باطن معناي آن هم از باطن و قلب انساني كه از پليدي و زشتي، پاك و مبرا نبوده و منور به نور توبه نباشد، پوشيده و پنهان است و همچنان كه بدون طهارت، كسي دست بر صورت و كلمات آن نتواند گذاشت، همچنين براي رسيدن به معاني آن هيچ قلبي جز قلب‌هاي صاف از هوي و هوس، نتواند رسيد.(2) پس باطن و معنا و واقعيّت قرآن براي كساني كه داراي قلب‌هاي ناپاك مي‌باشند پوشيده است و اين ويژگي مي‌تواند شامل مسلمانان نيز باشد. هر كس از قرآن به اندازه‌ي توان فهم و نيروي علم و ادراك خود تحقيق مي‌نمايد و اين خود انسان است كه مي‌تواند لايه‌هاي وجودي خود را آماده‌ي پذيرش اين حقايق كند. كسي كه اهل ظاهر است، به ظاهر كلمات قرآن توجه مي‌كند و به حقايق آن بي‌توجّه است، جز معاني ظاهري چيزي ادراك نمي‌كند؛ امّا صاحبان عقل و ادراك، مغز و سّر و روح و درون آن را درك مي‌كنند.از اين مطالب مي‌توان پاسخ سؤالي مهم را دريافت. از ديرباز اين سؤال مطرح بوده است كه اگر باطن هدف است و غايت و ظاهر جز پوششي برآن نيست، چه نيازي است كه پس از دريافت باطن و مغز، به ظاهر و اعمال عبادي و واجبات بپردازيم؟ چرا نتوان بدون معطل نمودن خود به اعمال ظاهري، به باطن رسيد و هدف و غايت را درك نمود. جهان و هستي داراي مراتب و سطوح مختلفي است كه از مراتب ضعيف و پايين تا مراتب قوي و برتر امتداد و جريان دارد كه ظاهر مراتب پايين و باطن و مغز مراتب بالاتر را تشكيل ميدهند. سلسله مراتب هستي نظير نردباني است كه از فرش و زمين تا عرش و آسمان كشيده باشد. همانطور كه نمي‌توان بدون گذر از پله‌هاي پايين به پله‌هاي بالاي نردبان رسيد، در سلسله هستي نيز نمي‌توان به مراحل بالاتر بدون گذر از مراحل پايين‌تر و ضعيف دست يافت.پس ظاهر راه رسيدن به باطن است و نمي‌توان به معنا و حقيقت بدون گذر و عمل به ظاهر دست يافت. از اين گذشته نبايد ظاهر و باطن را دو چيز متفاوت و جدا از هم تصور كرد كه احياناً با هم تعارض و اصطلاك پيدا مي‌كنند. ظاهر، ظهور و نمود و تبلور باطن است و نظير چشمه‌اي است كه باطن از آن برون مي‌ريزد و لذا هيچگاه بين ظاهر و باطن تعارض و تناض وجود نخواهد داشت.«رازها و اسرار قرآني كه براي عرفا و دانشمندان روشن مي‌گردد، هيچگاه مخالف ظاهر قرآن و تفسير آن نبوده، بلكه مكمّل و متمّم آن است و گذشتن از پوست و رسيدن به مغز و نيز گذشتن از ظاهر بيرون و رسيدن به باطن و درون قرآن است، لذا شايسته است كه انسان صورت ظاهري الفاظ و كلمات را بر همان شكل و اصل خود باقي بگذارد و آن را تغيير ندهد و فهم آن را به خداوند و ائمه و اولياء واگذارد.»(3) پس در عين اينكه ظواهر معاني قرآن درست و صحيح است، ممكن است مفاهيم ديگري نيز داشته باشد كه برتر از آن است و در نتيجه هم ظاهر قرآن و هم باطن آن حق است و هر انسان عالمي درحال ِ پيمودن از يك مرحله به مرحله‌ي ديگر، يعني از ظاهر به طرف باطن پيش مي‌رود و مطابق و متناسب با درجه‌ي علم و معرفت خود، از معارف قرآن بهره مي‌گيرد.هم قرآن و هم مخلوقات، يعني هم كتاب تشريع و هم كتاب تكوين، تنزيل هستند. «تنزيلٌ من ربّ العالمين» قرآن و انسان هر دو از يك جا تنزيل شده‌اند، لذا قرآن براي انسان آشناست؛ زيرا كه قرآن صداي آشناست. هيچ كلامي شيرين‌تر و آشناتر از قرآن نيست؛ آنقدر آشنا كه گويي اين كلام روزي از خودمان صادر شده و روزي خودمان آن را گفته‌ايم. سريّ‌ترين حرف‌ها را خداوند آشكارا امّا به زبان اشاره در قرآن نوشته است، كسي كه با خداوند يگانه و رفيق باشد، زبانِِِ عشق يعني اشارات محبوب را خوب مي‌فهمد. قرآن نامه‌ي دوست است و زبان اهل محبّت، زبان اشاره است. اشارت را اهل محبّت درك مي‌كنند. اگر اهل محبّت شدي قرآن را خواهي فهميد. آن كس است اهل بشارت كه اشارت داند. قرآن عبارات و اشارات و لطايف و حقايق است امّا:ـ عبارات آن براي عموم خلقـ اشارات آن براي خواصـ لطايف آن براي اولياءـ حقايق آن براي انبياءيك آيه‌ي قرآن كه نظرت را جلب مي‌كند تا كاملاً آن را هفم نكرده‌اي و نخورده‌اي و سيراب نشده‌اي، از آن عبور نكن؛ پس يك كلام را بگير و مزمزه كن و آن را بچش. اگر كسر داشتي سراغ كلام دوّم برو، صاحب كلام در كلامِ خود حضور دارد، قرآن را بخوانيد تا به صاحب كلام ملحق شويد و اگر آن را نفهميدي از خود صاحب كلام كه همراه كلامش است بخواه كه به تو بفهماند.(4)حال در اين سخن علي (ع) تأمّل كن كه فرمود: «اگر بخواهم تفسير سوره‌ي حمد را بر هفتاد شتر حمل مي‌كنم» يعني چه؟ در حالي كه معنا و تفسير ظاهري آن خيلي كوتاه و مختصر است و اينكه پيغمبر«صلّي الله عليه اله» بيست بار«بسم الله الرحمن الرحيم» را تكرار مي‌فرمودند آيا جز براي تدّبر و انديشيدن باطن معاني آن نمي‌باشد وگرنه ترجمه و تفسير ظاهر آن روشن و كسي چون پيامبر نيازي به تكرار آن نداشت.(5)قرآن به همين دليل تفسير و تأويل مي‌شود، محكم و متشابه دارد، ظاهر و باطن دارد و به زبان اشارت است و در نتيجه ما دو نوع تفسيرداريم: 1. تفسير لفظي و تاريخي 2. تفسير رمزي و تمثيلي و رابطه‌ي اين دو نوع تفسير مانند رابطه‌ي نفس و بدن است. نفس هيچگاه ناقض بدن نيست و بلكه مكمّل و مغز بدن است، دو معناي ظاهر و باطن نيز هيچگاه ناقص يكديگر نيستند، بلكه نظير روح و بدن هر دو متعلّق به يكديگر مي‌باشند و ظاهر كتاب مقدس و قرآن را هرگز نمي‌توان رها نمود.پي نوشت ها: 1. صدرالمتألهين، محمد بن ابراهيم، تفسير سوره‌ي جمعه، انتشارات بيدار، قم، جلد 7، ص110.2. صدرالمتألهين، محمد بن ابراهيم، مفاتيح الغيب، مفتاح دوّم، فاتحه‌ي دوّم، ص215.3-صدرالمتألهين،محمد بن ابراهيم،مفاتيح الغيب،مفتاح دوّم،فاتحه ي هفتم،ص250.4. خان احمد دولابي، محمد اسماعيل، مصباح الهدي، تأليف مهدي طيّب، انتشارات سفينه، 1379، ص436.5. صدرالمتألهين، محمد بن ابراهيم، مفاتيح الغيب، ترجمه و تعليق محمد خواجوي، انتشارات مولي، ص230.منبع: سایت باشگاه اندیشه
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 682]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها