محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
دکتر عرفان فدایی وکیل پایه یک دادگستری
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1802475349
علی اکبر دهخدا
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
علی اکبر دهخدا علي اكبر دهخدا معروف به دخو ، فرزند خان بابا خان در خانواده قزويني الاصل ديده به جهان گشود . او در حدود سال 1297 ه.ق. در تهران متولد شد. هنگاميکه يک سال بيش نداشت، پدرش وفات يافت و وي زير نظر توجهات مادر خود به تحصيل ادامه داد. در آن زمان يکي از فضلاي عصر به نام شيخ غلامحسين بروجردي براي تعليم و تربيت دهخدا تعيين شد و وي زبان عربي و علوم ديني را نزد اين استاد بزرگوار آموخت. مرحوم دکتر محمد معين نقل مي کند: « استاد دهخدا اغلب اظهار مي کردند که هر چه دارند بر اثر تعليم آن بزرگوار است.» چند سال بعد که مدرسه سياسي در تهران تأسيس شد، دهخدا در آن مدرسه به تحصيل پرداخت و زبان فرانسه را در اين مدرسه آموخت.تحصيلات قديمي را نزد شيخ غلامحسين بروجردي آموخت و پس از آن وارد مدرسه ي عالي علوم سياسي تهران شد . در سال 1282ش به همراه معاون الدوله ي غفار ،وزير مختار ايران در حوزه ي بالكان به اروپا رفت و طي دوسال اقامت در وين ضمن تحصيل دانش هاي جديد ، زبان فرانسه ي خود را تكميل كرد و در همان روزهاي آغازين جنبش مشروطه به ايران بازگشت و در انتشار روزنامه « صوراسرافيل » با ميرزا جهانگيرخان شيرازي همكاري كرد و مقالات خود را تحت عنوان « چرند و پرند » با نام هاي مستعار چاپ كرد . دهخدا پس از توپ بستن مجلس به استانبول گريخت و از آنجا به اروپا رفت . دهخدا پس از فتح تهران و اعاده ي اصول مشروطه ، از تهران و كرمان به نمايندگي مجلس در دوره ي دوم انتخاب شد. پس از پايان جنگ جهاني اول از كارهاي سياسي دست شست و مشاغل مختلفي را عهده دار شد . پس از شهريور 1320 ش تمام فعاليت هاي خود را به مطالعه و تحقيق معطوف نمود ، كه از جمله آثار مهم او مي توان « لغت نامه » را نام برد . دهخدا در سال 1334 در تهران درگذشت .والدين و انساب : پدر دهخدا، (خانباباخان) از ملاكان متوسط قزوين بود كه پيش از ولادت علي اكبر از قزوين به تهران آمد و اقامت گزيد. علي اكبر 10 ساله بود كه پدرش را از دست داد و تحت سرپرستي مادر خود به تحصيل ادامه داد.[ فر هنگ لغت معين]تحصيلات رسمي و حرفه اي :پس از فوت پدر يكي از فضلاي عصر بنام (شيخ غلامحسين بروجردي) براي تعليم و تربيت دهخدا تعيين شد. وي حجره اي در مدرسه حاج شيخ هادي (در خيابان شيخ هادي) داشت، مردي مجرد بود وزبان عربي و علوم ديني تدريس مي نمود. بعدها كه مدرسه سياسي در تهران افتتاح شد، دهخدا در آن مدرسه مشغول تحصيل گرديد و بعدها به تحصيل زبان فرانسه پرداخت. هنگامي كه (معاون الدوله غفاري) به سفارت ايران در بالكان منصوب شد، با وي به اروپا رفت و در مدت دوسالي كه در آنجا بسر برد-كه بيشتر در وين پايتخت اتريش اقامت داشت-به تكميل زبان فرانسه ومعلومات جديد پرداخت.[ فر هنگ لغت معين]استادان و مربيان :معلم ادبيات فارسي مدرسه سياسي تهران (محمد حسين فروغي) موسس روزنامه (ترببيت) و پدر (ذكاء الملك فروغي) بودكه گاه تدريس ادبيات را به دهخدا واگذار مي كرد. چون منزل دهخدا در جوار منزل (آيت الله حاج شيخ هادي نجم آبادي) بود، اين موقعيت باعث شد تا از محضر وي نيز استفاده كند، در آن زمان دهخدا با وجود كمي سن مانند افراد سالخورده در بحث و درس نجم آبادي شركت مي جست. اما درميان استاداني كه از مجلس درس و بحث آنها استفاده نموده بود، دانش خود را مديون تعاليم (شيخ غلامحسين بروجردي) مي دانست.[ فر هنگ لعت معين]هم دوره اي ها و همكاران : دهخدا با (سيد حسن تقي زاده) در اويل سال 1325 قمري آشنا شد. در آن سال (ميرزا قاسم خان تبريزي) كه در دستگاه دربار مظفرالدين شاه در اداره امين حضرت بكار اشتغال داشت و به جرگه مشروطه طلبان پيوسته بود، در تدارك تاسيس روزنامه اي به سرمايه خود بود. وي براي مشورت و اظهار نظر مساعد خود، ميرزا قاسم خان و (ميرزا جهانگير خان شيرازي) را به استخدام دهخدا در روزنامه تشويق مي كند. به اين ترتيب روزنامه صور اسرافيل به مديريت و صاحب امتيازي ميرزا جهانگير خان و مديريت مشترك ميرزا قاسم خان و منشي گري علي اكبر دهخدا انتشار يافت. در سال 1326 همزمان با به توپ بستن مجلس شوراي ملي و برافتادن نظام مشروطه ، عده اي از آزادي خواهان از جمله ميرزا جهانگير خان، دهخدا، (سيد جمال الدين واعظ اصفهاني)، (ملك المتكلمين)، (ميرزا داود خان علي آبادي) و چند تن ديگر در صحن عقب مجلس شوراي ملي متحصن شدند،و پس از مدتي نزديك يك ماه جمعي از آنان از جمله دهخدا ، از ايران تبعيد شدند. در سويس (در زمان تبعيد) دهخدا، روزنامه صور اسرافيل را به سرمايه (معاضد السلطنه) در شهر ايوردن، منتشر نمود.دهخدا در دوران تبعيد و در زمان اقامت خود در پاريس با (علامه محمد قزويني) معاشر بود. (همايي)، (بهمنيار)، (معين)و گنابادي از جمله همكاران و همياران دهخدا در بنيانگذاري لغتنامه در زمان حياتش بودند.[ فر هنگ لغت معين]مشاغل و سمتهاي مورد تصدي : پس از فتح تهران توسط مجاهدين و خلع محمدعلي شاه قاجار، دهخدا به عنوان نماينده شهرهاي تهران و كرمان در مجلس شوراي ملي انتخاب گرديد. دهخدا مدتي نيز به رياست دفتر (كابينه) وزارت معارف، رياست تفتيش وزارت عدليه، رياست مدرسه علوم سياسي و بعد از آن مدرسه عالي حقوق و علوم سياسي تهران گمارده شد و از آن زمان تا پايان حيات بيشتر به مطالعه و تحقيق و تحرير مصنفات خويش اشتغال داشت. [ اثر آفرينان ، زندگي نامه ي نام آوران فرهنگي ايران ، انجمن آثار و مفاخر فرهنگي ، ج 3 ، ص 54 ]ساير فعاليتها و برنامه هاي روزمره : مراجعت دهخدا به ايران مقارن با آغاز نهضت مشروطيت بود. در سال 1325 ه.ق. با دوتن ديگر روزنامه (صور اسرافيل) را منتشر كرد. وي پس از تعطيل شدن مجلس شوراي ملي در دوره (محمد علي شاه) به همراه جمعي از آزاديخواهان به اروپا تبعيد شد. در شهرايوردن سوئد، سه شماره از روزنامه صور اسرافيل را منتشر ساخت ( شماره سوم اين روزنامه، 15 صفر 1327 هق. برابر 8 مارس 1909 م. بود ). مقالات او آتش در جان مستبدان و درباريان مي انداخت. نمونه اي از طنز اين بزرگمرد سياست و فرهنگ ايران را مي خوانيم:گفت: نخور! عسل و خربزه با هم نمي سازند، و خورد. يک ساعت ديگر، طرف را ديد مثل مار به خودش مي پيچيد. گفت: نخور! اين دو با هم نمي سازند. گفت: حالا که اين دو با هم ساخته اند که من را از ميان بردارند.مقالات طنز آميز دهخدا به خاطر آنکه به زبان مردم کوچه و بازار نوشته شده و به خدمت همان مردم در آمده بود و دردها و نيازهاي آنان را باز مي گفت در قلب مردم نفوذ بسيار کرده بود و خوانندگان بسيار داشت. صور اسرافيل مهمترين روزنامه دوره اول مشروطيت در ايران بود.پس از آن به استانبول مراجعت نمود وبا مساعدت جمعي از ايرانيان در تركيه، روزنامه اي بنام (سروش) به زبان فارسي انتشار داد كه تا 15 شماره آن منتشر شد. به اصرار سران مشروطيت از عثماني به ايران بازگشت. در دوران جنگ بين المللي اول، دهخدا در يكي از روستاهاي چهار محال بختياري انزوا اختيار كرد و پس از جنگ به تهران بازگشت اما از كارهاي سياسي كناره گرفت و بخدمات علمي و ادبي و فرهنگي پرداخت.[ فر هنگ لغت معين]سبک دهخدا دهخدا در ادبیات عهد انقلاب مشروطه مقامی ارجمند دارد، او باهوشترین و دقیق ترین طنزنویس این عهد است. او با نثر ویژه ای که در نوشتن مقالات انتقادی صوراسرافیل به کار برد نمونه ای از نثر طنز و انتقادی فارسی را ابداع کرد. دهخدا هر حادثه ای را دستاویز قرار می داد تا به استبداد بتازد. نکته مهم در طنزهای دهخدا عشق و علاقه و دلسوزی به حال مردم خرده پا است. دهخدا با نمایاندن جهات تاریک زندگانی، جهت روشن و امیدبخش آن را هرگز فراموش نمی کرد. او به بطالت و تنبلی و بی شعوری می تاخت. مقالات طنزآمیز او با امضای "دخو" انتشار یافت. اشعار دهخدا اشعار دهخدا را می توان به سه دسته تقسیم کرد: نخست اشعاری که به سبک متقدمان سروده، بعضی از این سروده ها دارای چنان استحکامی است که تشخیص آنها از گفته های پیشینیان دشوار است. دوم اشعاری که در آنها تجدد ادبی به کار رفته است. مسمط "یاد آر ز شمع مرده یار آر" از بهترین اشعار جدید فارسی به شمار می آید. سوم اشعار فکاهی او که به زبان عامیانه سروده شده است. دهخدا جزو معدود شاعران دوره مشروطیت است که جهان بینی و جهان نگری روشنی دارد. هرگز دچار احساسات نمی شود و شعار نمی دهد. دهخدا اشعارش را در قالبهای معهود مثنوی، غزل، مسمط، قطعه، دوبیتی و رباعی سروده است. مضامین اشعار او: وطن پرستی، دادخواهی، رسوا کردن ظالمان و حاکمان نالایق و مبارزه با ریاکاری و دورویی است. یکی از ویژگیهای شعر دهخدا طنز تلخ و گزنده اوست که با تحلیل قوی و سرشارش همراه می شود. نمونه ای از شعر دهخدا این شعر را دهخدا در سوگ جهانگیرخان صوراسرافیل سروده است: یاد آر ز شمع مرده یار آر ای مرغ سحر، چو این شب تار بگذاشت ز سر سیاهکاری وز نفحه روح بخش اسحار رفت از سر خفتگان خماری بگشود گره ز زلف زر تار محبوبه نیلگون عماری یزدان به کمال شد پدیدار و اهریمن زشتخو حصاری یاد آر ز شمع مرده یار آر ای مونس یوسف، اندر این بند تعبیر عیان چو شد تو را خواب دل پر ز شعف، لب از شکر خند محسود عدو به کام اصحاب رفتی بر یار و خویش و پیوند آزاد تر از نسیم و مهتاب زان کو همه شام با تو یک چند در آرزوی وصال احباب اختر به سحر شمرده یاد آر چون باغ شود دوباره خرم ای بلبل مستمند مسکین وز سنبل و سوری و سپرغم آفاق نگارخانه ی چین گل سرخ و به رخ عرق ز شبنم تو داده ز کف قرار و تمکین زان نوگل پیش رس که در غم ناداده به نار شوق تسکین از سردی دی، فسرده یاد آرآثار وي:استاد علی اکبر دهخدا از خبره ترین و فعال ترین استادان ادبیات فارسی در روزگار معاصر است که بزرگترین خدمت به زبان فارسی در این دوران را انجام داده است. لغت نامه بزرگ دهخدا که در بیش از پنجاه جلد به چاپ رسیده است و شامل همه لغات زبان فارسی با معنای دقیق و اشعار و اطلاعاتی درباره آنهاست و کتاب امثال و حکم که شامل همه ضرب المثل ها و احادیث و حکمت ها در زبان فارسی است خود به تنهایی نشان دهنده دانش و شخصیت علمی مرحوم استاد دهخدا مي باشند.«لغت نامه» دهخدا يکي از آثار ارزنده اوست که حاصل بيش از چهل سال زحمات شبانه روزي او مي باشد. اين کتاب در بيست و شش هزار و چهار صد و هفتاد و پنج صفحه سه ستوني به قطع رحلي با تعداد شش هزار دوره، امروز در دسترس فارسي زبانان است.حدود نيمي از کتاب لغت است با معني و شاهد و نيم ديگر آن اعلام تاريخي و جغرافيايي است. اين اثر بزرگ حاوي کليه لغات فرهنگهاي خطي و چاپي فارسي و عربي است و در نقل آنها بسياري از غلط هاي گذشتگان تصحيح شده است و بسياري از لغات ترکي، مغولي، هندي، فرانسوي، انگليسي، آلماني، روسي، ....... متداول در زبان فارسي نيز در اين فرهنگ آمده است. براي صحيح خوانده شدن لغات در جلوي هر کلمه حروف حرکت دار به کار رفته است. علاوه بر اين مزايا، يک دوره مفصل دستور زبان فارسي نيز در لغتنامه آمده است.چاپ لغت نامه نخست در سال ۱۳۱۹ در چاپخانه بانك ملي آغاز و يك جلد آن در ۴۸۶ صفحه به چاپ رسيد و مدتي متوقف شد، سپس مجلس شوراي ملي عهده دار چاپ لغت نامه بود و چون لغت نامه به دانشگاه تهران منتقل شد، چاپخانه دانشگاه به تنهايي عهده دار چاپ شد كه هم اكنون هم ادامه دارد.محل فعلي لغت نامه در شميران جنب باغ فردوس مستقر است و اين مؤسسه توانسته لغت نامه دهخدا را در ۲۲۲ جزوه شامل حدود بيست و هفت هزار صفحه چاپ و در اختيار علاقه مندان و محققان ايران و پژوهشگران جهان قرار دهد.از ديگر نوشته هاي علامه دهخدا مي توان به آثار زير اشاره کرد:1. امثال و حکم2. ترجمه عظمت و انحطاط روميان3. ترجمه روح القوانين4. فرهنگ فرانسه به زبان فارسي5. ابوريحان بيروني6. تعليقات بر ديوان ناصر خسرو7. ديوان سيد حسن غضنوي8. تصحيح ديوان حافظ9. تصحيح ديوان منوچهري10. تصحيح ديوان فرخي11. تصحيح ديوان مسعود سعد12. تصحيح ديوان سوزني13. تصحيح لغت فرس اسدي14. تصحيح صحاح الفرس15. تصحيح ديوان ابن يمين16. تصحيح يوسف و زليخا17. مجموعه مقالات18. پندها و کلمات قصار19. ديوان دهخدادهخدا به امور مالی بی اعتنا بود وقتی کتاب امثال و حکم او انتشار یافت و پر فروش گردید درآمد آن را وقف چاپ کتب مفیدی کرده بود که به تاییدکمسیون فرهنگ برسد. زندگی دهخدا همواره با انتشار روزنامه و کتب همراه بوده است، سازمان یونسکو یکصدمین سال تولد او را جشن گرفت و همین امر نشان می دهد که مقامات علمی جهان تا چه چه حد خدمات او را ارج می نهند.رحلت:سرانجام علامه دهخدا در ساعت شش و ربع بعد از ظهر روز دوشنبه هفتم اسفندماه 1334 هجري شمسي در خانه مسکوني خويش به رحمت ايزدي پيوست. جنازه آن مرحوم به شهر ري مشايعت و در ابن بابويه در مقبره خانوادگي مدفون گرديد.و به حق در مرگ وي بايد گفت:از شمار دو چشم يک تن کم و زشمار خرد هزاران بيشوصیتنامه دهخدا : استاد دهخدا ، با دست لرزان وصیت نامه ادبی خود را چنین نوشت: دوست عزیز وارجمند من ، آقای دکتر معین. به ورثه خود وصیت می کنم که تمام فیش ها را به شما بسپارند وشما با آن دیانت ادبی که دارید همه آنها را عینا به چاپ برسانید ، ولو آنکه سرا پا غلط باشد وهیچ جرح وتعدیلی را روا ندارید. علی اکبر دهخدا . دهم آبان ماه 1334استاد دهخدا ، در حاشیه نامه ، این جمله را اضافه کرده : عین این ورقه وصیت نامه ی من راجع به فیش هاست ، چون حال دوباره نوشتن ندارم.به ورثه خود وصیت می کنم که تمام فیش های چاپ نشده لغت نامه را که ظاهرا بیش از یک میلیون است و از الف تا یاء نوشته شده و یقینا یک کلمه دیگر بر آن نمی توان افزود به عزیز ترین دوست من آقای دکتر محمد معین بدهند که مثل سابق به چاپ برسد و این زحمتی است جانکاه که اقلا معادل نصف تالیف است .4آبان 1334منابع :مقدمه لغت نامه دهخدا زيرنظر دکتر معين و دکتر سيد جعفر شهيديکتابخانه آموزشگاهی رشد سازمان صدا و سیمای جمهوری اسلامی ایراندانشنامه رشد
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 3398]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها