واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: انس بیشتر با قرآن، چگونه؟
دوست دارم انس بیشترى با قرآن داشته باشم; چگونه مىتوانم با قرآن مانوس شوم؟ چگونه مىتوانم با قرآن از دید تدبر و تعقل برخورد كنم؟براى شناخت قرآن و بهرهمندى بیشتر از آن باید مراحلى را طى كرد . مهمترین مراحل این مسیر عبارت است از:1 . آشنایى با اهداف قرآن و محورهاى اساسى آن2 . آشنایى با ابزار و شرایط فهم قرآن3 . رعایت آداب تلاوت قرآن4 . رفع موانع فهم قرآن 1 . شناخت اجمالى قرآنهدف این كتاب بزرگ هدایت و مخاطب آن «ناس» (همه انسانها) است; چنان كه در سوره مباركه ابراهیم مىخوانیم: «الَر كِتَابٌ أَنزَلْنَاهُ إِلَیْكَ لِتُخْرِجَ النَّاسَ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ بِإِذْنِ رَبِّهِمْ إِلَى صِرَاطِ الْعَزِیزِ الْحَمِیدِ» . محورهاى كلى آیات نهفته در این كتاب مقدس عبارت است از:الف) یگانهشناسى و معرفى اسما و اوصاف خداوند تبارك و تعالىب) معادشناسى و معرفى حیات اخروى در مراحل و منازل مختلف مرگ، عالم بزرخ، قیامت كبرا و بهشت و جهنم.حدود یك سوم از آیات قرآن كریم به این محور اختصاص یافته است . این امر اهمیت و نقش ویژه مباحث معادشناسى در فرآیند هدایت و سعادت را مىنمایاند.ج) دعوت به تهذیب نفس و تطهیر باطن: این امر شرط رسیدن به هدایت، یعنى خروج از ظلمات به سوى نور و تقرب الى الله، به شمار مىآید.د) قصص انبیا و اولیا: این بخش از آیات پیامها و معارف فراوان دارد و دقت در آنها انسان را با فراز و فرودهاى مسیر كمال و روشهاى پیروزى در این راه آشنا مىسازد.هـ) سرگذشت جنگها و برخورد كفار با اهل ایمان.و) آیات احكام:در این بخش از آیات به كلیات احكام و وظایف عملى یك فرد مسلمان (عبادات، معاملات و اجتماعیات مثل نماز و روزه و خمس و جهاد و بیع و نكاح) اشاره شده است و تفصیل و جزئیات آن در سخنان پیامبر اكرم و ائمه اطهار(علیهم السلام) تبیین مىگردد. 2 . ابزار و شرایط استفاده از قرآنبراى برخوردارى از فهم و توان تفسیر قرآن، آگاهى از ادبیات عرب، طرح سؤال، تفكر و تدبر در آیات، توجه به آراى مفسران و از همه مهمتر طهارت دل و تهذیب نفس از آلودگى ضرورت دارد.در این میان، طرح سؤال بهترین شیوه براى به دست آوردن ظرافتهاى آیات الاهى است . باید از چینش الفاظ آیات، انتخاب واژهها و ترتیب آیات پرس و جو كنیم یا با طرح سؤالهاى كلى در جست و جوى پاسخ آن از قرآن برآییم; براى مثال در جست و جوى این باشیم كه خداوند چگونه شگردهاى شیطان را در قرآن بیان كرده است و با این نگاه در آیات الاهى تدبر كنیم.بعد از طرح سؤال، مهمترین مساله «بردبارى و حوصله» در پاسخیابى است . نباید در یافتن پاسخ شتاب ورزید و بدون رعایت قواعد ادبى و لغوى و قرائن و شواهد چیزى را به قرآن نسبت داد; زیرا خطر تفسیر به راى همواره وجود دارد.توجه به آرا و نظرهاى مفسران نیز بسیار مهم است; زیرا مىتوانیم برداشتهاى خود را با آراى آنها مقایسه كنیم و نقاط ضعف و قوت را دریابیم . «طهارت دل» اساسىترین نقش را در فهم قرآن دارد; زیرا اندیشه ما تحت الشعاع آن قرار مىگیرد . قرآن خود از این حقیقت پرده برداشته و تصریح مىكند كه «لَّا یَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ» . همان گونه كه از نظر شرع بدون طهارت دست زدن به خطوط قرآن ممنوع است، از جهت تكوینى نیز كسى كه طهارت و صفاى دل ندارد، به شناخت دقیق قرآن دست نمىیابد . براساس روایات اهل بیت(ع)، امور زیر انسان را از فهم درست آیات الهى باز مىدارد: غررور علمى و خودبینى، آراى باطل و عقاید نادرست، گناهان و خصلت ناشایست.3 . رعایت آداب
انسان به عملى كه برایش لذت بخش باشد، اشتیاق دارد و از آن بیشتر بهره مىبرد . رعایت آداب تلاوت قرآن موجب شیرینى و جذابیتبیشتر عمل مىگردد . بخشى از این آداب ظاهرى و بخشى معنوى است . الف) تحصیل طهارت كه همان وضو گرفتن و مسواك زدن است . پیامبر گرامى اسلام مىفرماید: «نظفوا طریق القرآن قیل یا رسول الله و ما طریق القرآن قال افواهكم قیل بماذا؟ قال بالسواك» . ب) پناه بردن به خدا از شر شیطان و برداشتهاى ناصواب; «فاذا قرات القرآن فاستعذ بالله من الشیطان الرجیم» . ج) جارى ساختن «بسم الله الرحمن الرحیم» بر زبان . د) تعظیم و احترام: از جمله آدابى كه در استفاده از قرآن تاثیر دارد، عظیم شمردن قرآن است; به این معنا كه حساب ویژهاى را براى آن باز كرده، قرآن را نظیر كتابهاى معمولى ندانیم . توجه به این حقیقت كه آیات و سورهها سخن چه كسى است، حامل آن كیست، حافظ آن كیست، شارحان و مفسران آن كیانند، از عواملى است كه به بزرگداشت و تعظیم قرآن مىانجامد . هـ) نظر تعلیم و تعلم داشتن: تلاوت قرآن ثوابهاى فراوان و پاداشهاى ارزشى دارد; ولى باید تعلیم و تعلم را نیز فراموش نكرد و با آن هدف به قرآن روى آورد . و) حضور قلب و خشوع: چند لحظه تمركز در یاد خدا، رهاسازى خود از درگیرىهاى ذهنى و انتخاب زمان و مكان مناسب براى تلاوت قرآن در دستیابى به حضور قلب بسیار سودمند است . ز) تفكر و تدبر در آیات . ح) تطبیق آیات بر خود و جبران كمبودها و درمان دردها: براى مثال وقتى آیات ویژگىهاى اهل ایمان را تلاوت مىكنیم، باید به خود بیندیشیم و وضعیتخویش را با شاخصهاى قرآنى بسنجیم . از خداوند توفیق بیشتر بخواهیم و شاكر باشیم . 4 . موانع فهم قرآن براساس روایات اهل بیت (ع)، امور زیر انسان را از فهم درست آیات الهى باز مىدارد: الف) غررور علمى و خودبینى ب) آراى باطل و عقاید نادرست ج) گناهان و خصلت ناشایست گروه دین و اندیشه - مهدی سیف جمالیمنبع: پرسمان س2 ش5
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 2957]