محبوبترینها
آشنایی با سایت قو ایران بهترین سایت آگهی و تبلیغات در کشور
بهترین شرکت‌های مهندسی در آلمان
صفر تا صد حق بیمه 1403! فرمول محاسبه حق بیمه
نقش هدایای سازمانی در افزایش انگیزه و تعهد کارکنان
کلینیک پروتز و ساخت اندام مصنوعی دکتر اجرائی
چگونه می‌توانیم با ترانسفر وایز پول جابجا کنیم؟
بهترین مدل‌های [صندلی گیمینگ] براساس نقد و بررسی کاربران
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
مشاوره حقوقی تلفنی با کمترین هزینه
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1803024811
نظام بين الملل و آزمون انسجام اسلامي
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
نظام بين الملل و آزمون انسجام اسلامي نويسنده:سيد عباس پورهاشمي نگاهي به تحولات اخير در نظام بين الملل، به خوبي نشان مي دهد كه مرزبندي هاي سنتي در بلوك شرق و غرب، جاي خود را به نظام سلطه اي داده است كه تلاش مي كند، با تغيير مرزبندي هاي سنتي،شكل جديدي از نظام بين الملل را حاكم سازد. نظام سلطه، براي تحقق اين مرزبندي جديد، به مفهوم سازي جديد در روابط بين الملل روي آورده است : جنگ با تروريسم بين المللي، خيلي زود جاي جنگ سرد راكه با فروپاشي شوروي از ميان رفته بود گرفت.با به قدرت رسيدن محافظه كاران جديد در كنگره امريكا در سال 1998، راهبرد نظامي امريكا نيز به طور كلي تغيير كرد. جناح محافظه كاران جديد، با توجه به وابستگي شديد اين گروه و حاميان آنان به صنايع نظامي و جنگي، كوشيدند با ايجاد بحران هاي بين المللي،هزينه هاي نظامي را در جهان افزايش دهند، از اين رو طرح (دفاع موشكي ملي) كه در دوران بيل كلينتون به فراموشي سپرده شده بود،بازسازي گرديد. در همين چارچوب، كنگره امريكا از سال 1999 به بعد،هزينه هاي ويژه اي را براي اجرايي سازي طرح ياد شده، تخصيص داد.طي اين دوران امريكايي ها توانستند، سيستم هاي موشكي و همچنين مجموعه هاي رهگيري هوايي ـ فضايي را به گونه اي گسترش دهند كه امكان نصب آن در حوزه هاي مختلف جغرافيايي وجود داشته باشد. به طور طبيعي، در شرايطي كه سيستم دفاع موشكي آماده شود، برخي موزه هاي جغرافيايي، به عنوان مركز ژئوپلتيكي نصب چنين مجموعه هايي خواهند بود. از جمله اين مناطق مي توان، به لهستان،چك، مجارستان و آذربايجان اشاره كرد. هريك از مناطق ياد شده مي تواند، بخشي از جغرافياي راهبردي براي اجراي اين طرح تلقي شود.در اين چارچوب، ماشين جنگي نظام سلطه، با همدستي آشكار وپنهان گروه هاي افراطي مذهبي، تلاش كرد كه راه مرزبندي جديد را درجنگ تمدن ها بجويد؛ از اين رو، طرح مسئله انسجام اسلامي، پاسخي است متفكرانه، براي مقابله با تئوري مرزبندي جديد نظام سلطه.از اين رو، نام گذاري سال 86 به عنوان سال (اتحاد ملي و انسجام اسلامي)، نشان از اهميت اتحاد و انسجام ميان مسلمانان، از هر مذهب و گرايشي و با هر ديدگاه و روشي دارد. دامن زدن برخي رسانه هاي جهان به تقابل ميان شيعه و سني از يك سو، رقابت و شايد كينه تاريخي بين عرب و عجم يا عرب و فارس از سوي ديگر، يكي از اصلي ترين موضوعاتي است كه امروز منطقه خاورميانه، به خصوص عراق پس ازصدام را دچار بحران كرده است ؛ اما واقعيت اين بحران در كجاست ؟ آيااساسٹ بحراني به نام اختلاف شيعه و سني، بحراني واقعي است ياساختگي ؟محدوديت ها و مشكلات فرا روي انسجام اسلامي 1. با اينكه مفهوم (جهان اسلام) در ادبيات سياسي امروز، مفهومي شناخته شده است ؛ اما اين سؤال همچنان مطرح است كه (جهان اسلام) در واقع دنيايي ناهمگون، متفرق و حتي متضاد است. چيزي به نام جهان يكپارچه، واحد و هم نظر اسلامي، علي رغم دين واحد ومشترك وجود ندارد؛ نه تنها ديدگاه ها و مواضع دول و حكومت هاي ممالك اسلامي در مسائل مختلف سياسي جهان نا هماهنگ، متشتت و گاهي متعارض هم است، بلكه نهضت ها و گروه هاي سياسي ـ ديني دركشورهاي اسلامي، ديد و سياست يكسان و مشابه در تحولات ورويدادهاي مربوط به جهان اسلام و خارج از آن ندارند؛ حتي در جوامع اسلامي و دنياي اسلام تفسير و برداشت يكسان و مشابه بر سر مسائل مختلف ديني و مذهبي وجود ندارد.اين ناپيوستگي و چند گانگي، افزون بر مسائل اجتماعي و سياسي،حتي بر موضوعات عبادي مسلمان ها سايه افكنده است. هنوز كشورها وجوامع مسلمان، با داشتن دين واحد اسلام، موفق نشده اند كه روزهاي عيد ديني خود را در اعياد رمضان و اضحي، يكسان و واحد بسازند؛ چه رسد به مسائل پيچيده سياسي، اجتماعي، اقتصادي، فرهنگي و نظامي كه در هر كشور اسلامي، با ديدگاه هاي متفاوت تفسير مي يابد و باروش هاي مختلف و متضاد عمل مي شود.2. با اينكه تفرق و چند گانگي در دنياي اسلام، يك اختلاف سطحي ومعمولي نيست و همچنان اين نا پيوستگي و اختلاف، تنها گروه ها ودسته هاي كوچك را در بر نمي گيرد و در حالي كه دنياي اسلام از لحاظمذهبي به دو فرقه اصلي تسنن و تشيع تقسيم مي شوند، احزاب وگروه هاي مختلف سياسي و اجتماعي ديگر، در داخل جوامع شيعه وسني، به اين تقسيم شاخ و برگ بيشتري مي بخشند؛ نه تنها برداشت وعملكرد دو فرقه اصلي در برخي مسائل مختلف مذهبي و بسياري مسائل سياسي و اجتماعي متفاوت است، بلكه اين تفاوت و اختلاف تامرز تعارض و خصومت ميان گروه هاي متعدد هر دو جوامع شيعه و سني كشيده مي شود.افرون بر آن، گروه ها و طيف هاي متعدد و مختلف در درون احزاب وجمعيت هاي مختلف سياسي و اجتماعي سني و شيعه، در نفاق وخصومت به سر مي برند. هر يك از اين گروه ها در داخل خود اختلافات ديرين و حل ناشده اي را حمل مي كنند كه تا مرز تكفير و قتل همديگربه دشمني دست مي يازند.(1)3. البته دلايل و عوامل تفرق و خصومت در جهان اسلام، موضوع بحث اين نوشته نيست. در حالي كه اين پديده، در جاي خود مي تواند،يك واقعيت انكارناپذير در دنياي اسلام و كشورهاي اسلامي، قابل درك و مشاهده باشد، ارزيابي و شناخت عوامل و دلايل آن، به بحث جداگانه نياز دارد؛ اما واقعيت اين است كه دگرگوني ها و اختلافات درون مذهبي،هرگز موجب از همگسيختگي كامل در درون جهان اسلام نگرديده است. موضوعاتي از قبيل فلسطين، آيين عبادي حج و... مباحثي است كه انسجام ميان مسلمانان را به همراه داشته است.شيعه و سني ؛ تفاوت مذهبي يا ابزاري براي مرزبندي جديد بين المللي 4. به صورت تاريخي، مسئله شيعه و سني، به عنوان يكي ازموضوعاتي كه غالبا در فضاي اعتقادي و كلامي مورد بحث قرارمي گرفت، مطرح بوده است ؛ اما چندي است كه به عنوان يكي از مسائل مهم و اساسي در جهان اسلام به آن نگريسته مي شود. مظهر اين دوگانگي، در منطقه خاورميانه ترسيم مي شود. منطقه خاورميانه، به لحاظ دارا بودن ذخاير غني نفت و گاز از نگاه نظام سلطه، نبايد در عرصه روابط بين الملل يكپارچه و منسجم عمل مي كرد. اساسا نظام سلطه، به هر گونه اتحاد و انسجام كه تأمين انرژي را تهديد كند، مخالفت مي كند؛از اين رو ايجاد اختلاف بين شيعه و سني مي توانست، اين يكپارچگي رامتزلزل سازد.5. بي اينكه خواسته باشيم، وارد منازعات موجود در بحث اختلافات شيعه و سني بشويم، برخي گروه هاي افراطي شناخته شده كه از مدت هاتوسط نظام سلطه ساخته و پرداخته شده بودند، در كنار برخي دولت هاي طرفدار نظام سلطه، به اين بحث دامن زده اند.6. همان گونه كه مي دانيم، شيعيان حدود 15 درصد جمعيت عربستان را تشكيل مي دهند كه در منطقه (احزا) و (قطيف)، در جنوب شرقي عربستان ساكن هستند. همه اين مناطق نيز نفت خيز است. فشار براينها بسيار زياد بود؛ اما اين فشار را نه همه اهل سنت، بلكه تنهاگرايشي خاص از اهل سنت اعمال مي كرده است. اين گرايش خاص هنوز حضور دارد؛ اما علت اين فشار، نوع برداشت اهل سنت در يك شرايط و زمان خاص بود؛ براي مثال در يك دوره، انقلاب ايران موجب تشديد اين فشارها شد. اما از سال 1990 به اين سو، دولت عربستان خودسعي كرده است، از ميزان اين فشارها بكاهد؛ اما گرايشي از اهل سنت وهابي در پاكستان و عربستان و امروز در عراق و در ميان القاعده تقويت مي شود كه مدافع برخورد با شيعيان است. بايد ببينيم ريشه اين گرايش چيست ؟ صف بندي ها مدام در حال تغيير است. عربستان، يعني نهادرسمي اهل سنت، زماني در مقابل كمونيسم افغانستان قد علم مي كند.در زمان ديگر (القاعده) كه گرايش بنيادگرايي دارد، با امريكا درگيرمي شود. همه اينها نشان مي دهد كه چگونه نظام سلطه از اين اختلاف استفاده ابزاري مي كند.7. نقش امريكا و عربستان در تحولات لبنان نيز قابل توجه است. پس از جنگ 33 روزه اسرائيل عليه حزب الله لبنان كه با پيروزي حزب الله همراه بود، واكنش مناسبي از سوي دولت هاي عربي منطقه صورت نگرفت. اين تجاوز آشكار اسرائيل كه با حمايت هاي همه جانبه صهيونيسم جهاني و هم پيمانان منطقه اي آنها انجام گرفت، موجي ازتنفر نسبت به سياست هاي امريكا را در جوامع در پي داشت و آنها را به واكنش در برابر سياست هاي جنگ طلبان واداشت. از سوي ديگرشرايط، خلاف انتظار طراحان، حاميان و مجريان اين جنگ، به نفع دولت ها و گروه هاي مخالف سياست هاي غرب در منطقه پيش رفت وموقعيت آنان از پيش مستحكم تر شد و بر عكس، موقعيت هم پيمانان منطقه اي اسرائيل و امريكا، به شدت تضعيف شد. بديهي است كه اين مسئله مطلوب امريكا، رژيم صهيونيستي و هم پيمانان غربي و عربي آنها نبود و آنان از اين ماجراجويي طرفي نبستند؛ به ويژه امريكا وعربستان كه به شدت عليه حزب الله موضع گيري كرده بودند. سفركانداليزا رايس وزير امور خارجه امريكا به منطقه نيز با هدف تقويت اين كشورها و انسجام آنان، در شكلي جديد انجام گرفت كه وي از آن باعنوان نيروهاي ميانه رو ياد كرده است.8. اتحاديه اروپا نيز به عنوان يكي از مهم ترين مجموعه هاي مطرح درنظام بين الملل، تلاش كرده است، در تحولات منطقه اي نقش ايفا كند.پايان جنگ سرد و فروپاشي شوروي فرصت جديدي به اتحاديه اروپا دادتا بتواند خود را به عنوان يك قدرت جهاني در عرصه روابط بين الملل نشان دهد. از همان آغاز، تشكيل اين اتحاديه، به عنوان يك قدرت درحال شكل گيري، اين سئوال اساسي را در پي داشت كه اين اتحاديه چگونه با ايالات متحده كه به دنبال برقراري نظم جهاني يك جانبه است، تعامل خواهد داشت. بحران عراق تا اندازه زيادي فقدان استراتژي اتحاديه اروپا را در اين باره نشان داد. ايجاد دو جبهه متفاوت در اين اتحاديه، يكي به رهبري فرانسه و آلمان كه با هر گونه همراهي وهمكاري اين اتحاديه با امريكا در حمله به عراق مخالفت مي كرد وديگري به رهبري انگليس و اسپانيا كه همراهي با امريكا را ترجيح مي دادند، نشان داد كه تا چه اندازه اين اتحاديه براي مقابله بابحران هاي جهاني فاقد استراتژي منظم و يكپارچه است.9. در خصوص نقش اتحاديه اروپا در بحران هاي منطقه هاي، به خصوص بحران فلسطين و اسرائيل و نحوه تعامل آن با ايالات متحده امريكا، واقعيت اين است كه از آغاز به جريان افتادن روند مذاكرات صلح خاورميانه در سال 1991 در مادريد، امريكا از هيچ كوششي براي دورنگاه داشتن اروپا از مذاكرات دريغ نكرد. در آن دوران، جورج بوش پدر، رئيس جمهور وقت ايالات متحده، بر اين تصور بود كه حذف اتحاد جماهيرشوروي از معادلات جهاني، فرصت مناسب را براي بسط نفوذ و دخالت امريكا در سر تا سر دنيا فراهم كرده است، بنابراين امريكا بايد با ناديده گرفتن قدرت هاي دست دوم، رهبري بلامنازع خود را بر جهان تك قطبي تثبيت كند؛ اما اتحاديه اروپا با اين رهيافت يكجانبه گرايي امريكا مخالف بود و اصرار داشت كه جهان، به ويژه منطقه خاورميانه پيچيده تر و خطرناك تر از آن است كه تنها يك ابرقدرت بتواند، همه هزينه هاي ناشي از دخالت در حوزه هاي بحران خيز را تحمل كند.واقعيت اين است كه ايالات متحده پس از ناكامي هايي كه در پي رهيافت يكجانبه گرايي به دست آورد، تلاش كرد تا اندازه اي راه را براي اتحاديه اروپا، در حل بحران هاي جهاني باز كند. اين موضوع را به ويژه دولت جرج بوش پسر در جريان حمله نظامي كشورش به عراق ومشكلات امنيتي ناشي از آن، به درستي درك كرد؛ همان گونه كه سال هاپيش از آن، اروپايي ها در جريان بحران بالكان، دريافتند كه بدون قدرت نظامي و سياسي امريكا، قادر به فرو نشاندن بحران هاي وخيم قاره خودنيز نخواهند بود.10. پس از فراز و نشيب هاي فراوان در روابط ميان اتحاديه اروپا وامريكا، به نظر مي رسد كه روند تحولات جهاني و ظهور تهديدهاي مشترك عليه قدرت هاي دو سوي آتلانتيك، و ناكامي امريكا دريكجانبه گرايي در بحران عراق و طرح خاورميانه بزرگ، از يك سوامريكا را متقاعد كرده است كه حتي يك ابرقدرت يكه تاز نيز از داشتن متحد بي نياز نيست و از ديگر سو، اتحاديه اروپا را به اين نتيجه رسانده است كه همراهي با امريكا، براي حل بحران هاي جهاني، كم هزينه تر ازمناقشه با اين كشور، بر سر مسائل كم اهميت است. با اين همه، فقدان استراتژي واحد اتحاديه اروپا براي تعامل با ايالات متحده امريكا موجب شده است تا سياست خارجي اين اتحاديه، در بحران هاي جهاني نا كارآمد باشد.11. به نظر مي رسد، جنگ 33 روزه حزب الله لبنان و اسرائيل، تااندازه اي اين موضوع را روشن ساخت كه ايالات متحده به تنهايي نمي تواند، در بحران هاي بين المللي يكه تاز باشد؛ از اين رو امريكا با دورنگداشتن خود از حضور در نيروهاي حافظ صلح، با اصرار اين نقش را به اروپا واگذار كرده، از ديگر سو، اروپا با پذيرش هزينه اعزام نيروهاي خودبه منطقه پرخطر جنوب لبنان، اراده اي جدي براي ايفاي نقش درخاورميانه از خود نشان داده است. بي ترديد اگر نيروهاي تحت فرماندهي اروپا در جنوب لبنان، موفق به اجراي دقيق و كامل قطعنامه 1701 شوراي امنيت و استقرار نظم و ثبات در مرز اسرائيل و لبنان شوند،اين مسئله، رهبران كشورهاي منطقه را متقاعد خواهد كرد كه اروپامي تواند، در منطقه خاورميانه نقش مثبتي داشته باشد؛ ولي با نگاهي به رويدادها و تحولات سياسي اخير لبنان، نقش اتحاديه اروپا در اين منطقه همچنان زير سؤال رفته است.خلاصه و جمع بندي 12. نظم نوين جهاني ناشي از فروپاشي شوروي و خلأ قدرت برتر درنظام بين الملل، براي مدتي ايالات متحده را به قدرتي بلا منازع درجهان مبدل ساخت ؛ اما مسائل پس از حادثه يازده سپتامبر 2001 به افول قدرت امريكا در صحنه بين الملل دامن زد كه از جمله آنهامي توان، به ظهور چين به عنوان قدرت بزرگ اقتصادي كه ممكن است،قدرت اقتصادي آن از امريكا پيشي بگيرد، اصرار كره شمالي به راه اندازي پايگاه هاي هسته اي، عزم ايران براي استفاده صلح آميز از انرژي هسته اي، عدم حمايت اروپايي ها از جنگ طلبي جرج بوش، عدم استقبال عرب ها از پروژه دموكراسي كردن كشورها، و مقاومت امريكاي لاتين به رهبري هوگو چاوز در برابر كاپيتاليسم در حيات خلوت امريكااشاره كرد.13. اما در صحنه بين الملل، فروپاشي نظام كمونيستي و متعاقب آن تجزيه اتحاد جماهير شوروي موجب شد، تا نظام بين الملل دوباره تعريف گردد. اين باز تعريف، بيشتر جنبه ايدئولوژيك پيدا كرد تا آنجا كه حتي پاپ به عنوان يكي از شخصيت هايي كه كمتر وارد منازعات مذهبي مي گرديد، خواسته يا ناخواسته، وارد اين جنگ مذهبي شد.ملاقات ماه هاي گذشته بوش و بلر با پاپ، به عنوان رهبر مسيحيان،نشان دهنده شكل گيري نظام روابط بين الملل جديد در محور مباحث مذهبي و ايدئولوژيكي است.14. نظام سلطه براي ترسيم استراتژي خود، به باز تعريفي در روابطبين الملل نياز دارد. اين باز تعريف، پس از حادثه يازده سپتامبر، برمفاهيم مذهبي و ايدئولوژيك استوار گرديد. مرزبندي شيعه ـ سني،اسلام سياسي ـ اسلام غير سياسي و راديكاليسم اسلامي ـ ميانه روهاي اسلامي، در راستاي اجراي اين سياست قرار مي گيرد.پی نوشت:.1 محمد اكرام انديشمند، (جهان اسلام و جنگ لبنان) 18 جولاي، 2006، مراجعه فرماييد به سايت : www.paymanemeli.com
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 240]
-
گوناگون
پربازدیدترینها