واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
آثار وقفي ترکيه نويسنده: محسن جعفري مذهب مقدمه Turkiyede Vakif Abideler ve Eski Eserler عنوان مجموعهاي است که مديريت عمومي اوقاف ترکيه منتشر ميکند.مديريت عمومي اوقاف ترکيه، بر حفظ و مراقبت 7457 اثر تاريخي نظارت دارد که عبارتند از: 4438 مسجد، 606 حمام، 1023 آرامگاه (تربت)، 264 مدرسه، 41 کتابخانه، 57 کاروانسراي، 70 بازار سرپوشيده، 9 بيمارستان، 281 مهمانسرا (خان)، 272 تکيه - زاويه و مولوي خانه، 35 عمارت، 12 مجتمع و 258 اثر متفرقهي ديگر.اين مديريت سعي دارد، آثار مذکور را در مجلدات گوناگون و به ترتيب الفبائي نام شهرها معرفي نمايد. بايد گفت در اين مجموعه، فقط آثار قابل استفاده و آباد معرفي نشده است بلکه آثار ويرانه و متروکه نيز مورد عکسبرداري و نقشهبرداري قرار گرفته و معرفي شدهاند.جلد اول اين مجموعه توسط صبيح ارکن (Sabin Erken) تهيه شده است. وي آثار تاريخي و مذهبي وقفي شهرهاي آدانا، آدييامان، اگري، افيون، آماسيه، آنکارا، آنتاليا، آرتوين و آيدين را به ترتيب معرفي نموده است. چاپ دوم اين اثر با اضافات و تصحيحاتي نسبت به چاپ اول در سال 1983 م / 1362 ه ش در آنکارا، توسط انتشارات مديريت عمومي اوقاف منتشر شده است.جلد دوم مجموعه نيز توسط صبيح ارکن تهيه شده و معرفي آثار تاريخي و مذهبي وقف شهرهاي باليک اسير، بيلجيک، بينگل، بتليس، بولو و بوردور را در بر دارد که در سال 1977 م / 1356 ه ش نخستين چاپ آن منتشر شده است.جلد سوم اين کتابها در سال 1983 م / 1362 ه ش به کوشش نرمين بش باش (Nermin Besbas) و حکمت دنيزلي (Hikmet Denizli) و جلد چهارم آن در سال 1986 م / 1365 ه ش به کوشش س. يلديز اتوکن (S. Yildiz Otuken)، آي نور دوروکان (A Ynur Durukan)، حقي اجون (Hakki Acon) و ساجد پکاک (Sacit Pekak) منتشر شده و هر دو جلد به معرفي اماکن شهر بورسا (اولين پايتخت عثمانيان) تعلق دارد.در معرفي آثار هر شهري، روش اين مجموعه چنيناست که ابتدا آثار تاريخچهي مختصري از شهر ارائه شده و سپس آثار وقفي معرفي شده و بناهاي پيوسته به آن، به همراه عکس و پلان آمده است، در پايان معرفي آثار هر شهر، کتابشناسي آن شهر نيز ضميمه شده است.دربارهي کتيبههاي موجود در بنا، فقط به معرفي و عکسبرداري از آن قناعت نشده است. اگر کتيبه به زبان ترکي عثماني بوده، فقط حروف عربي به حروف لاتين بدل شدهاند. اما اگر کتيبه به زبان فارسي يا عربي بوده، ابتدا متن کتيبه به خط لاتين تبديل شده و سپس ترجمهي ترکي آن نيز آورده شده است و کتيبهاي هم که به زبان يوناني بوده است، به الفباي لاتين برگردانده شده و گاه ترجمهي آن نيز به زبان ترکي افزوده شده است.آثار تاريخي و مذهبي وقف ترکيه را به طور کلي ميتوان به اين صورت برشمرد:آثار مذهبيکه شامل انواع عبادتگاهها و اماکن پيوسته به آنها ميباشد. عبادتگاههاي اسلامي عبارتند از:1. جامع (Camii) مسجد بزرگ هر شهر که داراي خطيب و منبر و مناره است.جوامع معمولا داراي اين اماکن ميباشند:الف. مناره (Minare) که مؤذن از آن اذان ميگويد.ب. محراب (Mihirab) که امام در آن نماز ميگزارد.ج. منبر (Mimber) که خطيب بر آن خطبه ميخواند.د. محفل (Mahfil) محل عبادت و نشستن حاکم و خليفهي عثماني؛ه. نردبان (nerdiven) که به محفل راه دارد.و. شادروان (Sadirvani) چشمهاي در وسط حياط مسجد که مؤمنين در آنجا وضو ميگيرند.ز. آبدستخانه (Abdesthane) که جهت نظافت مؤمنين ساخته ميشود.ح. موقت خانه (Muvakkithane) اتاقي است که در آن وقت نماز، معين و با اذان اعلان ميگردد. همچنين رؤيت هلال ماه را به اطلاع مؤمنين ميرساند.2. مسجد (Mescid)، جامع کوچک بدون مناره و منبر؛3. نمازگاه (Namazgah) ميدان بزرگي براي خواندن نماز عيد که به جاي محراب در سمت قبلهي آن، سنگي را به شکل عمودي در زمين فرو کردهاند.4. مولوي خانه (Mevlevihane) جايي که درويشان مولويه معروف به درويشان چرخ زن در آن اقامت ميکنند. در هر مولوي خانه، دو محل ديگر وجود دارد:الف.مطرب خانه (Mutrephane) که نوازندگان و خوانندگان در آن جاي ميگيرند.ب. سماع خانه (Semahane) که مراسم سماع درويشان مولويه در آن انجام ميپذيرد.5. تکيه (Tekye)، زاويه (Zaviye)، خانقاه (Hanikah)، درگاه (Dergah) و قلندرخانه (Kalenderhane) که محل اقامت درويشان است.اماکن مذهبي غير اسلامي شامل کليسا (Kilise) است که به هر کليسا دو مکان تاريخي ديگر پيوسته است:1. چشمهي آب (Ayazme)؛2. تعميدگاه)Vaftiz hane) [مرکب از کلمهي يوناني باپتيس و کلمهي فارسي خانه] براي غسل تعميد.آثار يادبودياين آثار به صورتهاي گوناگون و دلايل مختلف مورد احترام است.1. گورستان (gurhane) يا حظيره (Hazire) که مقابر آن داراي سنگ گور (Mazartas) ميباشند.2. مزار (Mazar)، قبر (Kabir)، مقبره (Makbere)، مرقد (Merkad) و تربت (Turba).3. گنبد (Gunbet) يا قبه (Kvbbe) که بر بالاي برخي قبرها به صورت تکي بنا شده است.آثار آموزشي1. مکتب (Mekteb) و مدرسه (Medrese)؛2. درس خانه (Dershane) اتاق کوچکي براي درس؛3. معلم خانه (Muallimhane) مدرسهاي براي معلمان؛4.کتابخانه (Kutuphane).اماکن بهداشتيکه با اين نامها ثبت شدهاند:بيمارستان (Bimaristan)، بيمارخانه (Bimarhane)، خسته خانه (Hastahane يا Hastane)، تيمار خانه (Timarhane)، دارالصحه (Dar- us- sihha)، دارالشفا (Dar- us- sifa)، دارالعافيه (Dar- ul- afiya)، و دارالطب (Dar- ut- tip).آثار اقتصادي1. بازار (Bazar) و چهارسو (Carsi)؛2. آراسته (Araste) يا اردوبازار؛3. بزستان (Bedestan) (يا بزازستان) که بازاري دردار و سرپوشيده و مخصوص خريد و فروش منسوجات است.آثار خيريهي عمومي1. مجتمع (Kulliye) که مجموعهاي است از يک مدرسه، کتابخانه، مسجد، بيمارستان، آشپزخانه، دارالمساکين و چشمه.2. مهمانسرا يا خان (Han)، مسافرخانه (Misafirhane) يا باشخانه (Bashane)؛3. کاروان سراي (Karvansaray)؛4. چشمه (Cesme) که مردم از آن آب ميبرند.5. سبيل (Sabilhane) که به منظور تأمين آب آشاميدني عابران احداث ميشود.6. برج ساعت (Saat Kulesi).7. چراغ (Fener).8. پل (Kopru).9. حمام (Hamam).10. آشپزخانهي عمومي (imaret) که براي مردم فقير غذا تهيه ميکردند.انتشار مجموعههايي از اين قبيل از نظر تاريخي و اجتماعي بسيار مفيد است و شايسته است که مورد توجه سازمان اوقاف و امور خيريهي کشورمان قرار گيرد.منبع: ميراث جاويدانمعرفي سايت مرتبط با اين مقاله تصاوير زيبا و مرتبط با اين مقاله
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 503]