واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: نام شهر قم درمسير تاريخ با تاسيس مراكز علمي وديني همراه بوده است اما در اواخر قرن سيزدهم تحولي در آن ايجاد شد كه باعث تثبيت اين شهر به عنوان مركز اصلي تحصيل علوم ديني و موجب روي آوردن علما و بزرگان و طلاب و دانش پژوهان به اين شهر مقدس گرديد. اين تحول زماني رخ داد كه حضرت آيت الله العظمي شيخ عبد الكريم حائري يزدي به اين شهر آمد و در اين مكان مسكن گزيد و با تدبير خويش حوزه علميه قم را جاني تازه بخشيد و خود به آيت الله مؤسس شهرت يافت. قم از آن تاريخ بيشتر و بيشتر به عنوان مهمترين شهر مذهبي جهان تشيع معني گرفت و به مركزيت شيعه شهرت يافت و اين مركزيت خود را در دانش و بينش اسلامي ونقش پذيري موثر در جريانات سياسي و اجتماعي حفظ كردهاست، همچنين نمي توان نقش اين شهر را در خصوص برپايي حوزه هاي علميه و پايگاه هاي ديني در ساير نقاط ايران، ناديده گرفت. آيت الله شيخ عبدالكريم حائري يزدي در 1276 هجري قمري در مهرجرد از توابع يزد متولد شد. در 6 سالگي پدر خود را از دست داد و تحت سرپرستي مادرش قرارگرفت . پس از تحصيلات مقدماتي در اردكان و يزد، در هجده سالگي جهت تحصيل و تكميل علوم ديني به كربلا و سپس به سامرا و نجف مهاجرت كردند. با اينكه در آن زمان حوزه سامرا رونق بيشتري داشت اما او نزديك دو سال درجوار حرم قدس حسيني به تهذيب و تحصيل پرداخت. او در كربلا دوران آرامش خود را طي كرد و در فضاي آرام و دور از هياهو به فراگيري علم و كسب تقوي پرداخت، در مدت دو سالي كه در كربلا بود علم و نبوغ او بر همه اساتيد به ويژه آيت الله فاضل اردكاني ثابت شد به گونه اي كه اين عالم تشيع او را براي پرورش و شكوفايي خلاقيتهاي بيشتر علمي به سوي ميرزاي بزرگ شيرازي (مرجع تقليد وقت) در سامرا فرستاد.آيت الله حائري در سامرا مورد عنايت ميرزاي شيرازي قرار گرفت و پس از چندي در شمار علما و فضلاي مشهور آن سامان درآمد. آيت الله شيخ عبدالكريم حائري يزدي پس از 37 سال اقامت در كربلا، سامره و نجف در سال 1333 هجري قمري به دعوت مردم اراك و با درخواست آقا حاج ميرزاي محمود فرزند حاج آقا محسن اراكي به اين شهر آمد و حدود هشت سال به تربيت طلاب و تشكيل حوزه مشغول شد. تا جايي كه تعداد طلاب در حوزه عليمه اراك از سيصد نفر تجاوز كرد و اراك يك مركز عظيم علمي و تحقيقي شد .پس از اين دوران به سال 1340 قمري مطابق به قصد زيارت حضرت معصومه (س) به همراه مرحوم آيت الله سيد محمد تقي خوانساري و فرزند بزرگش آيت الله مرتضي حائري، به قم حركت كردند، شهر قم كه به دليل تقارن عيد مبعث، نيمه شعبان و عيد نوروز جمعيت زيادي را از تهران و شهرهاي ديگر كشور بسوي خود كشانده بود مهياي استقبال از آيت الله حائري شد. با انتشار خبر ورود آيت الله حائري به قم، مردم دلباخته مرجعيت براي استقبال از او به خارج شهر شتافتند آيت اللّه حائري در ميان انبوه جمعيت استقبال كننده وارد شهر قم شدند و در مجالس جشن و سرور عيد مبعث در نقاط مختلف قم شركت كردند. همين سفر بود كه مرحله تازه اي در تاريخ پرشكوه شيعه را رقم زد، واعظان و كساني كه آيت اللّه حائري را از دوران حضور او در سامرا ونجف مي شناختند بر منابر و مجالس وعظ و خطابه از كمالات معنوي و علمي او براي مردم سخن گفتند و اهالي را براي نگهداشتن آيت الله حائري در قم تشويق كردند و ايشان با اصرار علما و مردم قم خصوصا حاج شيخ محمدتقي بافقي و پس از استخاره با قرآن تصميم به اقامت در شهر قم و تاسيس حوزه علميه اين شهر گرفتند . ريشه هاي تاسيس حوزه علميه قم چيزي بود كه قرنها پيش در حوزه علميه نجف شروع شدهبود و ريشه در روايات امامان معصوم(ع) داشت. امام صادق(ع) در قرن دوم هجري قمري براي ياران خود از شهر قم سخن گفته و در جهت مركزيت اين شهر براي دانش اسلامي چنين بيان داشتند: زود باشد كه كوفه روزگاري از مؤمنان خالي گردد و علم ودانش در آن ناپديد شود... و به شهري كه آن را قم گويند ظاهر شود و روشن گردد و معدن اهل علم و فضل شود... و در طول اين قرنها اين نويد امامان بزرگوار شيعه بود كه همواره زبان به زبان نقل ميشد و در ذهن شيعيان جاي ميگرفت. پس از دو ماه از اقامت آيت الله حائري در شهر قم، در اوايل بهار 1301 هجري خورشيدي، جلسه اي از سوي علما، بازاريان و كسبه تهران در منزل آيت الله پايين شهري تشكيل شد در اين جلسه فقهاي قم چون آيت الله بافقي، آيت الله كبير و آيت الله فيض شركت داشتند. گفتگو پيرامون تاسيس حوزه علميه قم در اين جلسه مطرح و بعد از ساعتها بحث و مجادله تصميم نهايي به آيت الله حائري محول شد اصرار علما و حمايت مالي كسبه موجب شد آيت الله حائري كه اصرار داشت بزرگان قم اين كار را انجام دهند، اين وظيفه و تكليف سنگين را برعهده گيرد و با ذكر اين عبارت كه: استخاره خواهيم كرد كه آيا صلاح است در قم مانده و به فضلا و محصلين حوزه اراك كه انتظار بازگشت مرا دارند بنويسم به قم بيايند تصميم خود را به بعد موكول كرد. صبح روز بعد پس از آنكه نماز صبح را به پايان رساند در حرم حضرت معصومه (س)به دعا و نيايش ايستاد و به استخاره روي آورد نقل است كه آيت الله حائري به قرآن استخاره نميكرد، اما در مورد ماندن در قم به قرآن استخاره كرد و خود را به مشيت الهي سپرد كه آيهاي زيبا از سوره يوسف كه مناسب حالش بود، مسير اورا روشن كرد ... اتوني باهلكم اجمعين ...و همه كسان خود را نزد من بياوريد آيت الله حائري پس از آن مصمم شد تا حوزه علميه قم را سامان دهد و از شاگردان خود در اراك خواست به شهر قم بيايند. با مصمم شدن آيت الله حائري در قم در سال 1340هجري قمري مطابق با 1301 هجري خورشيدي بنيان حوزه علميه قم نيز نهاده شد و با گامهاي موثر و بزرگي كه وي برداشت اين حوزه به تدريج ارتقاء يافت و به عنوان يكي از بزرگترين حوزههاي علميه جهان تشيع مطرح شد. اساسيترين اقدام آيت الله حائري پس از تاسيس حوزه از نظر فيزيكي تعمير مدارس ديني بود و درمحتوا نيز با تغيير روش آموزشي، تحولي عظيم را در آنها ايجاد كرد وي در اين راه همت و تجربه تدريس سي ساله خود را به كار بست به گونهاي كه با اين روش برنامههاي درسي حوزه علميه نجف اشرف با همه ابعاد و وسعتش در حوزه علميه قم رايجشد و دوران نابسامان حوزه علميه قم كه پس از وفات ميرزاي قمي وضع نامطلوبي يافته بود، پايان گرفت. مهمترين نوآوري و ابتكار آيت الله حائري پس از توجه دادن محصلين علوم علوي، به ژرفنگري در درس و بحث علمي،گزينش هيئت ممتحنه براي گذراندن درس حوزوي بود كه امروز چنين روشي در آموزش و پرورش دنيا از اصول مهم و با اهميت محسوب ميشود. حوزه علميه اي كه در عصر خفقان رضا خاني، ايجاد شده بود، مردان روحاني بزرگي را گرد شمع وجودي آيت ا... حائري يزدي پرورش داد به نحوي كه شاگردان ايشان بالغ بر 600 نفر شدند. در اين ميان تقدير الهي چنين بود كه بزرگترين احياگر اسلام ناب، حضرت امام خميني (ره) ، از اين حوزه برخاسته و دست به قيامي الهي بزنند و نهضت عظيم اسلامي به رهبري روحانيت مبارز شيعي را ايجاد كنند. موسس حوزه علميه قم ، آيتالله حائري در سن 84 سالگي، در 17 ذيقعده 1355هجري قمري برابر با 1315 هجري خورشيدي به رحمت حق رفت و پيكر پاكش در جوار آرامگاه حضرت معصومه(س) به خاك سپرده شد. اين روز به عنوان روزي كه مركز اصلي مبارزه و انديشه مترقي اسلام تاسيس شد و نام آيت الله موسس، هميشه در يادها ماندگار است. اطلاع**9131**1717
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایرنا]
[مشاهده در: www.irna.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 586]