تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1815264262
خواب و رویا در شاهنامه فردوسی
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: خواب و رويا در شاهنامه فردوسي بخش اول : رويا در شاهنامه، ابزار شناخت شهودي وسيله اي براي ادراك ماوراي طبيعي ا ست
1. اهميت خواب و رويادر همه فرهنگها (اعم از شرقي و غربي، قديم و جديد، ديني و سكولار) و نيز در همه اديان و مذاهب (اعم از آريايي و سامي و خاور دور)، طبيعت خواب و خواب ديدن و دنياي پر رمز و راز رويا، پيوسته توجه بسياري از انسانها را - از خواص و عوام - به خود جلب كرده و بخش بزرگي از فرهنگ، اساطير، اعتقادات ديني و ادبيات هر سرزمين را به خود اختصاص داده است. از روزگاران كهن تا امروز، انديشه‌هاي گوناگون و باورهاي متفاوت در باره خواب و رويا، روان بوده است. در فلسفه غرب برابر نظريه‌هاي فيلسوفان يونان، «نفس ناطقه» در بعضي احوال و ازمان به مرتبه روحاني خود و اصل و متصل مي‌شود. به قول سقراط، رويا صداي وجدان انسان است؛ بايد آن را درست دانست و از آن اطاعت كرد. به قول ارسطو ، عقل فعال = «عقل كلي» در روياي صادقه، صورتي از حقايق را به «عقل جزئي» نائم ارائه يا القا مي‌كند. در فلسفه شرق نيز، رويا حاصل فاصله گرفتن روح از حواس ظاهري و ميل آن به قواي باطني است، به اين معني كه انسان گاهي در عالم خواب به ادراك حقايق هستي و وقايع آينده موفق مي‌شود و از اين رهگذر، به ادراك و معرفت شهودي دست مي‌يابد. اين احوال اگر در عالم بيداري و هشياري روي دهد، به آن «مكاشفه» مي‌گويند و اگر در عالم خواب طبيعي پيش آيد، در صورتي كه شفاف باشد، «روياي صادقه» است و در صورتي كه ضعيف و مبهم باشد، پيام آن بايد با تفسير و تجزيه و تحليل (تعبير)، روشن شود. به قول ابن سينا، قوه متخيله در حالت خواب، به عالم قدس متصل مي‌شود و از طريق حس مشترك =( بنطاسيا) به كشف و الهام نايل مي‌گردد. شيخ شهاب الدين سهروردي نيز در مقوله خواب و روياي صادقه، نظري موافق و مطابق ابن سينا دارد. جالب است كه در رساله‌هاي رمزي اين هر دو فيلسوف بزرگ نيز كه به سير و سلوك روح بشر در مراتب و منازل عرفاني اختصاص دارد، ارتباط عقل جزئي سالك با عقل فعال يا پير و مرشد معنوي و يا فرشته حامي‌هميشه در حالت خواب اتفاق مي‌افتد. اين چنين خوابي ا ست كه به قول مولانا از بيداري بهتر است:بس عجب در خواب روشن مي‌شوددل درون خواب، روزن مي‌شودگذشته از ادبيات فلسفي و عرفاني، در حوزه ادبيات حماسي نيز خواب‌هاي اهورايي يا روياهاي صادقه، تمهيدي فراحسي و متافيزيكي است كه قهرمانان حماسه را ياري مي‌دهد و از رهگذر ضمير ناخودآگاه، به رخدادهاي آينده رهبري مي‌كند و به آنان هشدار مي‌دهد. نوشتار حاضر، نگرش فردوسي در شاهنامه را به خواب‌هاي اهورايي و روياهاي صادقه بررسي مي‌كند. در شاهنامه، رويا، اساس بسياري از جنگ‌ها، قتل‌ها، ازدواج‌ها، كنش‌ها و واكنش‌هاست و اغلب رويدادهاي مهم پيش از آنكه در عالم خارج، واقع شود، در عالم رويا به شاهان و پهلوانان ظاهر شده است. فردوسي در مجموع سي و چهار بار در شاهنامه از خواب و رويا سخن در ميان آورده است؛ 2. نگرش فردوسي به رويافردوسي در شاهنامه، مكرر روياي صادقه يا خواب اهورايي را پنجره اي به جهان غيب و ابزاري براي شناخت غير محسوس شناسايي مي‌كند. براي نمونه، در گزارش زندگاني خسرو انوشيروان در همان سرآغاز داستان «خواب ديدن نوشين روان و به درگاه آمدن بوذرجمهر» قبل از سخن گفتن از خواب معروف انوشيروان كه تعبير آن موجب بركشيده شدن بزرگمهر شد، در باره اهميت خواب مي‌گويد: نگر خواب را بيهده نشمري يكي بهره دانش ز پيغمبري به ويژه كه شاه جهان بيندش روان درخشنده بگزيندش ستاره زند راي با چرخ ماه سخن‌ها پراكنده گردد به راه روان‌هاي روشن ببيند به خواب همه بودني‌ها چو آتش در آب
مفهوم بيت نخستين، آن است كه رويا يكي از «بهره»ها =(بخش‌ها) نزول وحي به پيامبران است. مفهوم بيت سوم آن است كه ستارگان آسمان با «چرخ ماه» (افلاك) كه به عقيده قدما داراي نفس مجردند، در باره سرنوشت مردم روي زمين و پيشامدهاي آينده جهان، راي زني مي‌كنند و بعد روان‌هاي روشن و نفوس نوراني (بويژه پيامبران، شاهان و پهلوانان) در حال خواب، آنچه را كه ستارگان و عقول فلكي از آن آگاهي دارند، در عالم رويا مشاهده مي‌كنند و بدين گونه از آينده باخبر مي‌شوند. به عبارت ديگر اكثر رويدادها و تحولات مهم زميني، پيش از آنكه در عالم خارج صورت وقوع يابند، براي كساني كه در حال خواب به جهان برين متصل شوند، به گونه اي نمادين و سمبوليك مجسم مي‌شوند. لذا رويا در نظر فردوسي (همچنان كه نه تنها در اغلب اديان و مذاهب بلكه در فلسفه يوناني و مخصوصا در نظر سقراط و افلاطون نيز) دريچه اي به عالم غيب است.در اغلب موارد، رويا در شاهنامه وسيله اي براي غيب گويي شناخته شده است. براي نمونه يزدگرد سوم، آخرين پادشاه ساساني در نامه اي كه به ماهوي سوري و مرزبان خراسان نوشته است، از خواب انوشيروان در خصوص حمله تازيان به ايران چنين ياد كرده است: كه نوشين روان ديده بد اين به خواب كز اين تخت بپراكند رنگ و تاب چنان ديد كز تازيان صد هزار هيونان مست و گسسته مهار گذر يافتندي به اروند رود به چرخ زحل برشدي تيره دود... كنون خواب را پاسخ آمد پديد ز ما بخت گردون بخواهد كشيد شود خوار هر كس كه بود ارجمند فرومايه را بخت گردد بلند پراكنده گردد بدي در جهان گزند آشكارا و خوبي نهان 3. گزارش موردي روياها در شاهنامهدر شاهنامه، رويا، اساس بسياري از جنگ‌ها، قتل‌ها، ازدواج‌ها، كنش‌ها و واكنش‌هاست و اغلب رويدادهاي مهم پيش از آنكه در عالم خارج، واقع شود، در عالم رويا به شاهان و پهلوانان ظاهر شده است. فردوسي در مجموع سي و چهار بار در شاهنامه از خواب و رويا سخن در ميان آورده است؛ از جمله: خواب كيخسرو، خواب‌هاي سام (دو خواب)، خواب گشتاسب، خواب بابك نياي اردشير (دو شب پياپي)، خواب كتايون (دختر قيصر و مادر اسفنديار)، خواب رودابه، خواب كيقباد، خواب افراسياب، خواب طوس، خواب سياووش، خواب پيران، خواب گودرز، خواب جريره (مادر فرود)، خواب ضحاك، خواب رستم، خواب‌هاي كيد هندي (دو خواب)، خواب بهرام چوبين (دو خواب)، خواب انوشيروان و سرانجام خواب خود فردوسي.روياهاي ذكر شده در شاهنامه را به سه دسته مي‌توان تقسيم كرد: اول روياهاي دوران اساطيري، دوم روياهاي دوران تاريخي، سوم روياهاي عصر فردوسي و به اختصاص روياي شخص فردوسي. که ما در ادامه براي شما عزيزان به نمايش مي گذاريم ... نويسنده: پروفسور سيد حسن امين - استاد پيشين كرسي حقوق دانشگاه گلاسگو كاليدونيا، انگلستانتنظيم : بخش ادبيات تبيان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 747]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها