واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: آشنايي با عجايب هفتگانه دنياي مدرن(7) تونل کانالتونل کانال، تونلي 50.5 کيلومتري است که زير بستر درياي مانش حفر شده و کنت در انگليس را به کاله در فرانسه متصل ميکند.اين تونل که انجمن مهندسان عمران آمريکا آن را يکي از عجايب هفتگانه دنياي مدرن ناميده است داراي دو خط ريلي و يک تونل جانبي براي خودروها است.
تاريخچهانگلستان جزيرهاي در غرب اروپاست و مابين اين جزيره و سرزمين ماد اروپا كانال مانش قرار دارد. اين فاصله، انگليسيها را هزاران سال است كه از اروپا جدا نگه داشته است، به گونهاي كه انگليسيها هر بار كه از اروپا ياد مي كنند به آن قاره (continent) مي گويند. تنها راه مواصلاتي انگليسيها به قاره هم همين كانال مانش است اما مانش كه امواج مهوع آن زبانزد خاص و عام است مسير مطمئني براي رسيدن به اروپا نبوده و نيست. همين مسير مهوع هم از نظر دريانوردان مكاني ناامن به شمار مي رود چون عمق آب در اكثر مناطق بسيار كم است و نميتوان از كشتيهاي بزرگ در آن استفاده كرد. قايقهاي كوچك هم براي عبور از اين مسير مواج نامطمئن هستند. اين مسائل در طول قرنها، روياي اتصال به قاره را در ذهن انگليسيها پروراند تا اينكه در قرن نوزدهم، مهندسي فرانسوي به نام آلبرت متيوفابر ايجاد تونلي بين انگليس و فرانسه را پيشنهاد كرد. در طرح او مسافران ميتوانستند در طول تونل از درشكهها براي حمل ونقل استفاده كنند. تونل با چراغ هاي نفتي روشن ميشد و براي استراحت اسبها جزيرهاي مصنوعي در وسط تونل در دريا در نظر گرفته شده بود. اين طرح در آن زمان عملي نبود، اما ايده جديدي براي حل عبور و مرور در كانال مطرح ميكرد. پس از فابر چندين طرح ديگر از سوي مهندسان ارائه شد اما آنها هم همگي غيرعملي بودند تا اينكه در قرن بيستم و پس از پايان جنگ جهاني دوم، مهندسان به اين باور رسيدند كه فناوريهاي جديد دنيا آنها را قادر خواهد ساخت تا بالاخره انگليس را به قاره متصل كنند.طرح اوليهدر سال 1960 گروه تحقيقات كانال مانش طرحي ارائه كرد كه تونل فعلي كانال مانش كه به آن چانل مي گويند (چانل تركيب دو اسم channel Tunnel است)- برمبناي آن طراحي و ساخته شده است. اين طرح هم در سال 1975 به دليل مشكلات مالي عملي نشد. در سال 1984 دولتهاي فرانسه و انگليس از تمام شركتهاي مهندسي دو كشور درخواست كردند طرحهاي خود براي ايجاد تونل را ارائه دهند و بالاخره در سال 1986 يكي از طرحهاي پيشنهادي كه به طرح سال 1960 بسيار نزديك بود از سوي دو دولت پذيرفته شد.در طرح نهايي، تونل، کاله در فرانسه را به فولكستون در انگلستان متصل ميكرد و 40 متر زير سطح دريا ايجاد ميشد.ساخت و سازپانزده هزار نفر طي 7 سال، كار كندن تونل را انجام دادند و تمام مراحل ساخت بر عهده كنسرسيومي بين المللي متشكل از ده شركت مهندسي و پنج بانك بود. براي حفر چنين تونل عظيمي، مهندسان از ماشين هاي حفر تونل (TBM) بسيار عظيمي استفاده ميكردند و پس از آن ديوارههاي نرم آن را با بتوني مخصوص ميپوشاندند. در حدود 4 ميليون مترمكعب خاك استحصال شده كه از جنس گچ بود در بخش انگليسي استخراج شد. اين خاك در ساحل فولكستون انگلستان در دريا ريخته شد و تقريبا زميني به مساحت 360 هزار متر مربع در دل دريا ايجاد كرد. امروزه روي اين شبه جزيره، پاركي احداث شده است. به طور كلي ميتوان گفت 8 ميليون متر مكعب خاك از تونل با سرعت ميانگين 2400 تن در ساعت استخراج شده است.تونل كانال در واقع از سه تونل موازي متشكل شده است؛ دو تونل ريلي كه قطارها در امتداد آنها از شمال به جنوب و بالعكس حركت ميكنند و يك تونل كوچك به عنوان تونل دسترسي. تونل دسترسي كه خودروهاي باريك تايردار در آن حركت ميكنند، در هر 375 متر به دو تونل اصلي متصل شده است. هدف از ايجاد اين تونل استفاده از آن به عنوان راه خروج اضطراري است. در فواصل معيني هم ترنها ميتوانند مسير خود را تغيير دهند و به تونل ديگر بروند.تداخل مرزهاتونل كانال علاوه بر مشكلات فني، مشكلات حقوقي زيادي هم به همراه داشت. يكي از اين مشكلات كنترل عبور از مرزهاي مشترك بود. مرز انگليس و فرانسه به صورت خطي در وسط تونل مشخص شده است. (اين خط به فرانسه نزديك تر است) اما كنترل مرزي در اين نقطه انجام نميشود بلكه دو دولت به توافق رسيده اند مسافران در اولين ايستگاه در ساحل كنترل شوند. دو دولت همچنين در اقدامي عجيب توافق كردهاند مراكز پذيرش مهاجر خود را در دو طرف تونل تأسيس كنند؛ به اين شكل كه پايگاه فرانسويها در انتهاي تونل در انگليس قرار گرفته است و برعكس. با اين وجود، پناه جويان غيرقانونياي كه سعي ميكنند با استفاده از تونل خود را به انگليس برسانند مشكلات زيادي را براي نيروهاي مرزي انگليس ايجاد كردهاند. برخي از اين پناه جويان طول تونل را با پاي پياده طي ميكنند اما بيشتر آنها خود را در كانتينرها و محفظههاي باري كه توسط قطار حمل مي شوند پنهان مي كنند. افزايش شمار اين پناه جويان بالاخره در سال 2002 دولت انگليس را مجبور كرد تا براي مقابله با مهاجرت غيرقانوني آنها تدابيري بيانديشد. مسئولان امنيتي از اين رو تجهيزات بسيار پيشرفته صدابرداري و تصويربرداري را در گلوگاه فولكستون نصب كردند تا ضربان قلب و صداي تنفس افرادي كه در ميان بارها پنهان شدهاند شناسايي و دستگير كنند.
پايان كاراحداث تونل از دو سوي كانال به صورت همزمان شروع شد و قرار بود انگليسيها و فرانسويها در نقطهاي خاص و در زمان معيني به يكديگر برسند اما اينكه آنها چگونه به نقطه معين خواهند رسيد، مسئله بسيار مهمي بود و در واقع بزرگ ترين چالش مهندسي طرح به شمار ميرفت. چون در اعماق زمين به هيچ وجه نمي توان مسير تونل را با استفاده از نشانه هاي جغرافيايي مشخص كرد.از اين رو مهندسان پروژه مجبور به استفاده از سيستمهاي بسيار پيشرفته ناوبري شدند؛ سيستم هايي نظير جي پي اس (سيستم مكان ياب جهاني)، سيستم هدايت ليزري و البته دركنار آنها سيستمهاي يكپارچه رايانهاي. با اين حال خط مركز تونلها در جايي كه بايد، به هم نرسيدند و 358 ميلي متر اختلاف افقي و 58 ميلي متر اختلاف عمودي داشتند. به هر حال اين دو تونل در تاريخ اول دسامبر 1990 به يكديگر رسيدند و براي اولين بار پس از عصر يخبندان (8500 سال پيش) اين امكان به وجود آمد كه انسان بر روي دو پا از انگليس به قاره مادر برود.پس از پايان تمام مراحل ساخت تونل، فرانسوا ميتران -رئيس جمهور وقت فرانسه- و اليزابت ملكه انگليس در تاريخ 6 مي 1994 در کاله فرانسه تونل را رسماً افتتاح كردند. مراسم افتتاح بدين صورت بود كه كوئين اليزابت از ايستگاه واترلو لندن و همزمان با او، فرانسوا ميتران از ايستگاهي در ليل به سوي کاله به حركت درآمدند. اين دو قطار با قطع سيستم كنترل رايانهاي تونل در يك لحظه به كالائيس رسيدند و رودرروي يكديگر قرار گرفتند.پس از انجام مراسم افتتاح در كالائيس، ميتران و ملکه اليزابت دوباره از طريق تونل به خاك انگلستان رفتند تا مراسم مشابهي را در آنجا برگزار كنند.نكته قابل توجه، حضور دو نفر از كارگران در مراسم بود كه براي اولين بار با فروريختن آخرين لايه خاك، دو تونل را به هم متصل كردند.نكات پيرامونينكات پيراموني اين پروژه كه از سوي جامعه مهندسان شهري آمريكا به عنوان يكي از عجايب هفت گانه دنياي مدرن لقب گرفته است، بسيار جالب و خواندني هستند. اين پروژه هنگام اجراي آن با صرف 21 ميليارد پوند پرهزينهترين طرح مهندسي تاريخ به شمار ميرفت به گونهاي كه هزينه اجراي آن 7 بار بيشتر از هزينه اجرايي پل گلدن گيت (يكي از عجايب هفته گانه دنياي مدرن) بيشتر بود. بيشتر ماشينهاي حفر تونلي كه در اين پروژه مورد استفاده قرار گرفتند دو برابر يك زمين فوتبال درازا داشتند و قادر بودند روزي 250 فوت تونل حفر كنند. با اين حال حفر تونل 6 سال طول كشيد و قرار بود انگليسيها و فرانسويها در نقطهاي مشترك به هم برسند كه انگليسيها موفق شدند سريع تر به نقطه موردنظر برسند. اما مهمترين نكته اي كه ميتوان به آن اشاره كرد اين است كه تونل كانال پس از حدود 8 هزار و 500 سال، يعني پس از عصر يخبندان كه انگليس به قاره ما در اروپا متصل بود، دوباره اين جزيره را به قاره متصل كرد و بشر بار ديگر توانست با پاي خود از قاره به انگليس سفر كند. براي مشاهده اطلاعات مربوط به کانال پاناما که به عنوان هفتمين عضو از اين ليست شناخته مي شود اينجا کليک کنيد.منبع: همشهري آنلاين تنظيم براي تبيان: محسن مرادي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 3888]