سندرم تونل کارپال یک مشکل شایعی است که باعث احساس درد و بی حسی در دست می شود. این مشکل در صورت عدم رسیدگی، ممکن است باعث دردی شدید و غیرقابل تحمل شود و حتی در مواردی جراحی نیاز دارد. اما مطالعه این مقاله از بروز آن جلوگیری خواهد نمود.
عصبی به نام عصب مدیان از یک کانال تنگ در مچ دست عبور می کند تا به انگشتان دست عصب دهی کند. این کانال تنگ, تونل کارپال یل دالان مچ دست نامیده می شود. در کف این کانال استخوان های مچ دست قرار داشته و در سقف آن تاندون هایی قرار دارد که بافت های سفتی هستند که استخوانها و مفاصل مچ دست را به هم متصل می نمایند. عصب مدیان حس ناحیه انگشت شست، انگشت اشاره انگشت وسط و نصف انگشت انگشتری را تامین کرده و همچنین برخی عضلات شست را به حرکت در می آورد.
اما از همین کانال تنگ در مچ دست، تاندون های متعد دیگری نیز عبور می کند. تاندون یا لیگامان بافت های الیاف مانند و سفتی هستند که عضلات را به استخوان ها متصل می کنند تا زمانی که یک عضله منقبض می شود با کشیده شدن تاندون ها، استخوان به حرکت درآید.
برخی مواقع به دلایلی فضای درون این کانال تنگ می شود و در نتیجه فضای کمی برای عصب در آن باقی می ماند و عصب تحت فشار قرار گرفته و دردناک می شود. علاوه بر درد احساس گزگز و مورمور شدن و سوزن سوزن شدن انگشتانی که از این عصب حس خود را دریافت میکنند رخ می دهد.که به این وضعیت سندم تونل کارپال می گویند.
علایم بیماری
این بیماری غالبا در کف دست و انگشتان بروز می کند و به ندرت تا مچ دست را نیز درگیر می کند اما هیچگاه ساعد و بالاتر را درگیر نمی کند. از مشکلات این بیماری آن است که گاها علایم آن در شب هنگام خواب بدتر شده و مانع استراحت فرد می شود. این درد گاهی آنچنان شدید است که کلا مانع خوابیدن بیمار می گردد.
برخی از بیماران مبتلا به این بیماری شکایت می کنند که گاها به طور ناگهانی و خودبه خود اجسام از دست آنها رها می شود. که به دلیل بی حسی و ضعف عضلات انگشتان رخ می دهد.
علت ایجاد بیماری
- شایع ترین علت ایجاد بیماری، افزایش قطر تاندون هایی است که از درون این کانال عبور می کنند. این مساله غالبا در اثر استفاده زیاد و مکرر از انگشتان بروز می کند. این مساله در افرادی که کارهای تکراری را به طور مداوم با دست خود انجام می دهند مانند ماشین نویس ها، بافندگان فرش بروز می نماید.
- همچنین در موارد دیگری، ورم کردن بافت های دیگر مچ دست مانند استخوان ها و مفاصل مثلا به دلیل التهاب یا آرتروز مفاصل مچ دست باعث وارد شدن فشار بر کانال و در نتیجه تنگی آن می شود.
- مسائل هورمونی و متابولیک بدن مانند اختلال عغملکرد غده های تیروئید و هیپوفیز نیز ممکن است به این مساله منجر شود. زیرا در اختلال عملکرد آنها بافت های بدن دچار تورم می شوند.
- شکستگی مچ دست و در نتیجه جابجایی بافت های آن محل نیز یکی از دلایل بروز علایم بیماری است
- بیماران مبتلا به بیماری قند یا دیابت نیز گاها به دلیل عوارض بیماری خود، دچار علایمی مشابه می شوند.
- در نهایت افزایش وزن و چاقی حتی به دلیل حاملگی نیز می تواند منجر به بدتر شدن وضعیت شود.
پیشگیری از بیماری
همانطور که گفته شد شایع ترین علت بیماری استفاده مکرر از دست ها است مخصوصا در مشاغلی مانند ماشین نویسی، بافندگی، نقاشی کردن؛ نویسندگی، این مساله بسیار رخ می دهد:
بنابراین افرادی که از دست های خود مکرر استفاده می کنند بهتر است که هر 10 تا 15 دقیقه به دست های خود استراحت بدهند. این مساله با دقایق کمی استراحت در بین کار به فواصل ذکر شده قابل حل می باشد. چرخاندن دست در جهات مختلف به صورت تکراری یک ورزش مناسب برای زمان های استراحت است.
نباید فشار بیشتر از عادی را در حین کار وارد کرد مثلا یک ماشین نویس نباید در هنگام تایپ نمودن، روی کلیدها با شدت زیادی ضربه بزند و در صورت خراب بودن صفحه کلید احیانا به تهیه یک نمونه مناسب تر اقدام نماید. نویسندگان و افرادی که به دلیل کار خود زیاد می نویسند بهتر است از خودکارهای بزرگ که جای گرفتن خوبی دارد و همچنین نرم و روان می نویسد استفاده کنند. در این حالت فرد مجبور نخواهد بود که خودکار را خیلی محکم بگیرد و یا بر روی کاغذ فشار زیادی وارد نماید.
محل کار شامل میز و صندلی آن نیز باید شرایط مناسبی داشته باشد به این ترتیب که اولا انگشتان و مچ دست حتی الامکان در یک راستا قرار گیرند و در هنگام استفاده از صفحه کلید مچ دست خمیده به بالا یا پایین نباشد. همچنین دست ها نباید در هنگام کار خیلی کشیده شوند.
سایر روش های پیشگیری از بیماری
همچنین در کنار اصلاح شیوه استفاده از مچ دست و انگشتان در حین کار کردن، می توان از سایر دلایل بروز بیماری نیز جلوگیری نمود. به عنوان مثال درمان التهاب و آرتروز مفاصل دست و گرم نگه داشتن مچ دست با دستکشهای مخصوص مفید است.
بیماران مبتلا به بیماری قند می توانند با کنترل قند خون خود و مراقبت از بیماری از بروز این بیماری دردناک نیز پیشگیری نمایند. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره درمان بیماری قند به این مقاله رجوع نمایید
طبیعی است که افراد چاق دچار این بیماری چاره ای جز کاهش وزن برای درمان بیماری تونل کارپال ندارند گذشته از اینکه از بروز بسیاری بیماری ها و مشکلات قلبی و عروقی نیز پیشگیری خواهند نمود.
درمان جراحی
بیماری تونل کارپال یک بیماری ساده و درمان پذیر است که در صورت عدم توجه و شدت یافتن بیماری نیاز به درمان جراحی برای جلوگیری از آسیب دیدگی جدی عصب دست می باشد. که پس از ناموفق بودن درمان دارویی و همچنین درمان های پیشگیرانه ای که نام برده شد، به عنوان آخرین راه مورد ارزیابی قرار می گیرد.
