تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816894834
یادی از مینوی
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: درگذشت مجتبي مينوي7 بهمن ماه سالگرد فوت اين نويسنده و محقق بزرگ ايراني است. زندگينامه ي او را به قلم خواهرش مي خوانيد:
مجتبي مينوي در نوزدهم بهمن ماه 1282 شمسي، در خانوادهاي پشت در پشت روحاني و از پدر و مادري جوان کهدختر عمو و پسر عمو بودند، و در اين زمان عاشقانه به هم مهر ميورزيدند متولد شد. هنگامي که مجتبي نزديک بهسه سال داشت و برادر ديگرش احمد تازه به دنيا آمده بود، پدر طبق سنت خانوادگي، تصميم گرفت براي تحصيلعلوم ديني در محضر شيخ محمد تقي شيرازي، مرجع تقليد بزرگ آن زمان عازم عراق عرب شود.مادر که تازه ازبيماري حصبه نجات يافته بود ناچار در تهران ماند تا دوران نقاهت را بگذراند و سه ماه بعد از پدر، همراه دو کودکخردسالش عازم عراق شد. سفر با کاروان و کجاوه در ماهي به طول انجاميد و اقامت خانواده در سامره و نجف نزديک به پنج سال ادامه يافت . مجتبي که از هوشي سرشار برخوردار بود، در چهار سالگي به اصرار خودش به مکتب رفت و به زودي از همههمدرسان بزرگتر از خود پيشي گرفت.هنوز سال به پايان نرسيده بود که قرآن را ختم کرد و سال بعد به مدرسه رفت.هنگامي که همراه پدر و مادر و دو برادر کوچکترش احمد و کاظم( که در سامره متولد شده بود) به ايران بازگشت، بااينکه هنوز هشت سال تمام نداشت، قرآن را از حفظ بود و خواندن و نوشتن فارسي و عربي را به خوبي ميدانست. تحصيلات ابتدايي را در تهران ادامه داد و دورهي متوسطه را در دارالفنون و دورهي عالي را در دارلمعلمين مرکزي بهپايان رساند.در اينجا نکتهاي را که بارها از مادرمان شنيدهام و مربوط به همين دوران زندگي از برادرم است نقل قولميکنم : «دارالفنون از خانه دور بود و آن زمان وسيله نقليه عمومي وجود نداشت تا مجتبي بتواند براي ناهار به خانه بيايد ودوباره به مدرسه برگردد.پدر روزي يک قران (يک ريال فعلي )براي پول ناهار به او ميداد.مجتبي هر روز يک نانخانگي با خود به مدرسه ميبرد، ظهر آن را با ترتيزکهايي که از باغچه مدرسه ميچيد، به عنوان ناهار ميخورد، پولغذايش را جمع ميکرد و با آن کتابهايي را که مورد علاقهاش بود و به پول آن زمان گران بود ميخريد.» شايد اغراق نباشد اگر بگويم که هسته اصلي کتابخانه با ارزش مينوي را که آخرين هديه او به ملت ايران بود،همينکتابها تشکيل داده است . [ کتابخانه اي با 25 هزار جلد کتاب نفيس]گفتم که پدر براي تحصيل علوم ديني به عتبات رفته بود، و پس از پنج سال تحصيل در محضر ميرزا محمد تقيشيرازي با اجازهي اجتهاد از ميرزا به ايران بازگشته بود.اما مدت اقامت او در عتبات مصادف بود با وقايع مشروطه وخصوصاً دار زدن شيخ فضل الله نوري به دست مشروطه خواهان. پدر که ديگر امرار معاش از راه روحانيت را صلاحکار خود نميدانست در صدد به دست آوردن شغلي ديگر برآمد و پس از چندي به سمت کارمند در عدليه(دادگستري )مشغول به کار شد. هنگامي که مجتبي شانزده سال داشت، پدر به سمت رئيس عدليه رشت منصوب و عازم آن شهر شد.در ضمن چون بهعلت تولد چند فرزند ديگر، حقوق پدر کفاف خرج خانواده را نميکرد، براي مجتبي هم، با اينکه هنوز به سناستخدام نرسيده بود، شغل محرري (منشي گري) عدليه را دست و پا کرد تا کمکي به خرج خانه باشد.
هنوز چند ماهي از عزيمت خانواده به رشت نگذشته بود که وقايع حمله بلوشيکها به گيلان و جريان ميرزا کوچکخان جنگلي پيش آمد.پسر جوان مجذوب تبليغات کمونيستي شد و در سلک جوانان کمونيست ثبت نام کرد.قوايدولتي وارد رشت شد و زد و خورد شديد ميان دو گروه در گرفت.مجتبي در بحبوحه اين درگيريها همراه ديگر جوانانبه باکو رفت و گويا اين سفر بالنين هم ديدار کرد.مجتبي پس از چند ماه اقامت در باکو، از اختلافي که ميان گفتار و کردارکمونيستها ديد سر خورد و به رشت بازگشت، و تمام عمر از سياست کناره گرفت. همه شايعه کمونيست بودن مينوي، که بعدها کساني از آن استفاده کردند، و عدهاي ديگر آن را به عنوان حربهاي عليهاو به کار بردند، مربوط به همين دوران شانزده - هفده سالگي اوست .مينوي در سنين بزرگي در هيچ حزب و دستهسياسي وارد نشد، و تمام همّ خود را صرف علم و عرهنگ کرد.آزاد زيست و آزاد از دنيا رفت: غلام همت آنم که زير چرخ کبود ز هر چه رنگ تعلق پذيرد آزاد است در مقدمه يکي از کتابها مينويسد: «اگر به اندازهي بال پشهاي به پيشرفت فرهنگ سرزمينم کمک کرده باشم، عمرمبيهوده نبوده است.» پس از چند سال که خانواده به تهران بازگشت، پدر که مجذوب حکومت مشروطه شده بود، از عدليه به مجلسشوراي ملي منتقل شد و رياست ادارهي تندنويسي را به عهده گرفت. مجتبي هم براي کمک به خرج خانواده به عنوانتندنويس به استخدام مجلس شورا در آمد، و اين در حالي بود که يک دم از خواندن و ياد گرفتن غافل نبود.به آموختنزبانهاي فرانسه و انگليسي پرداخت، زبان پهلوي را در محضر پروفسور هرتسفلد آلماني فرا گرفت، در تاريخ و فرهنگايران به تحقيق پرداخت.عاشقي بود که عشقش ايران بود، و فرهنگ وتمدن ايران. عاشقي بود که عشقش ايران بود، و فرهنگ وتمدن ايران. براي بيان يکي از خصوصيات اخلاقي مينوي، داستاني را که پدرم سالها بعد، هنگامي که مينوي اجباراً مقيم انگليسشده بود، و از ترس حکومت وقت جرأت بازگشت به ايران را نداشت، به عنوان انتقاد از روش پسرش نقل ميکرد بازميگويم: «وقتي که مجتبي در مجلس به عنوان تند نويس کار ميکرد، عدل الملک دادگر رئيس مجلس بود.مجتبيصبح که از خانه بيرون ميرفت، به سيد علي عطار، به مشهدي حسينعلي بقال، به سپور محله و به رهگذري کهميشناخت سلام ميکرد.اما وقتي وارد مجلس ميشد،اگر دادگر را از دور ميديد، راهش را کج ميکرد و از طرف ديگرميرفت تابا او مصادف نشود و به او سلام نکند». اين يکي از صفات بارز مينوي در همهي دوران حيات بود: متواضع نسبت به زيردستان و مغرور در متقابل قدرتهايحاکم.
مطلب ديگري که در اين زمينه به ياد آوردم و خود شاهد آن بودهام، مربوط به آخرين سالهاي عمر مينوي بود:سال1345 بود.برادرم آپارتمان کوچکي در مجتمع دريا کنار خريده بود و تعطيلات آخر هفته را، به اتفاق همسر و دخترکوچکش به آنجا ميرفت. در آن زمان شاه براي جلب محبوبيت قرار گذاشته بود که هفتهاي يک بار، روزچهارشنبه،چند تن از فضلا را براي شام به کاخ نياوران دعوت کند.يک روز از دربار به او تلفن ميکنند، مينوي درياکناررفته بود، تلفن مادر زنش را ميگيرند، به او تلفن ميکنند که اعليحضرت همايوني استاد مينوي را براي چهارشنبه شبدعوت کردهاند، فوراً به ايشان اطلاع دهيد.او تلفن مجتمع دريا کنار را ميدهد، تلفن ميکنند،مينوي و همسرش برايقدم زدن رفته بودند بيرون .براي او پيغام ميگذارند که هر چه زودتر به تهران برگردد و در ضيافت دربار شرکتکند.مينوي با اينکه قرار بود صبح شنبه به تهران برگردد، پس از شنيدن پيام از آمدن منصرف شد و تا آخر هفته بعد دردرياکنار ماند تا در ضيافت شاه شرکت نکند. براي او پيغام ميگذارند که هر چه زودتر به تهران برگردد و در ضيافت دربار شرکتکند.مينوي با اينکه قرار بود صبح شنبه به تهران برگردد، پس از شنيدن پيام از آمدن منصرف شد و تا آخر هفته بعد دردرياکنار ماند تا در ضيافت شاه شرکت نکند. دربارهي خدمات علمي و فرهنگي مينوي و ديگران گفته و نوشتهاند.آنچه من کوشش دارم در اين مختصر بگنجانم،مربوط به زندگي خصوصي و اجتماعي مينوي است. در سال 1307 که وزارت فرهنگ تصميم به اعزام عدهاي دانشجو به اروپا گرفت، قرار شد دفتر سرپرستي محصلين درسفارت ايران در پاريس تشکيل شود.مرحوم اسمعيل مرآت به سمت سرپرست دانشجويان انتخاب شد، و مينوي کهدر اين زمان بيش از بيست و پنج سال نداشت، به سمت معاونت او منصوب شد.در اين سفر بود که مينوي با علامهقزويني محشور و مأنوس شد و روش نقد تحقيقي را در مکتب او آموخت.در حالي که اقامت مينوي در پاريس بيش ازچند ماهي بپاييد، و گويا به علت اختلافي که او با مرحوم مرآت پيدا کرد، از وزارت معارف تقاضاي تغيير محلمأموريت کرد، و وزارت معارف او را به عنوان سرپرست دانشجويان به لندن فرستاد. اين اولين سفر مينوي با اروپا سه سال و اندي طول کشيد، و او توانست علاوه بر ديگر فعاليتها زبانهاي فرانسه وانگليسي خود را تکميل کند و با مستشرقين بنام اروپايي آشنا شود.
مينوي پس از بازگشت به ايران چهار سال مداوم در ايران ماند، و در اين مدت، نوشتن، ترجمه، تصحيح و چاپچندين کتاب را به تنهايي يا با همکاري دانشمنداني چون مرحوم ذکاءالملک فروغي، تقي زاده، عبدالرحيم خلخالي...به انجام رساند.در سال 1313 کتاب «وضع ملت، دولت و دربار ايران در دوره ساساني »نوشته پروفسور آرتور کريستينسن دانمارکي را ترجمه کرد و به چاپ رساند، و چند روز پس از انتشار آن، براي سفري نه ماهه،به منظور پژوهشهايفرهنگي عازم انگليس شد، عزيمت مينوي به حسودان و بدسگالان که نميتوانستند شاهد موفقيتهاي چشم گيرجواني سي و يکي دو ساله باشند، فرصت داد که از او نزد رضا شاه سعايت کنند.بهانه اين بود: "در جايي از کتابکريستين سن ذکر شده بود که پارتها قومي چادر نشين بودند که از راهزني زندگي ميکردند، و بعدها با جنگ و ستيزحکومت را به ستيز گرفتند و به سلطنت رسيدند.در جاي ديگر همين کتاب ريشه کلمه پهلو، و صفت پهلوي را که برايبيان زبان فارسي پيش از اسلام به کار ميرفت، به اين ترتيب نشان داده بود:«پارت، پرثو،پرتو،پهلو، پهلوي.» "به رضا شاه گفتند که منظور مينوي از بيان اين مطلب اهانت به شخص اوست که نام خانوادگي پهلوي را انتخاب کردهاست، يعني منظور مينوي اين است که رضا شاه از راه راهزني به حکومت و سلطنت رسيده است،و قبولاندن اينمطلب به ديکتاتور کم سواد، کار مشکلي نبود.از دربار به شهرباني دستور داده شد که کليه کتابهاي چاپ شده را جمعآوري و در شهرباني توقيف کند.دستور اجرا شد، حتي مأموران به کتابخانه شخصي مينوي واقع در خانه پدري اويورش بردند و چند جلدي را هم که آنجا بود با خود بردند.گويا فقط سيزده جلد از کتابها را که به افراد ناشناس فروختهشده بود به دست نياوردند.کتابها در شهرباني ماند تا بعد از شهريور 1320 که از توقيف خارج شد و در معرض فروشقرار گرفت، اما فتنهاي که دشمنان به پا کردند سبب شد که سفر نه ماههي مينوي تبديل به سفري پانزده ساله شود. مينوي در انگليس ماندگار شد، و چون به دستور حکومت وقت حقوق او هم از جانب وزارت معارف قطع شده بود،براي امرار معاش به مشاغل مختلف پرداخت، از جمله:فهرست نويسي براي کتابخانه چستربيتي، تدريس زبان فارسيدر دانشگاه اکسفورد، و اجراي برنامههاي ادبي و فرهنگي در راديو بي بي سي کتاب پانزده گفتار که از آثار ارزندهيمينوي است، يادگار اين برنامه هاست. درسال 1328 مينوي از سوي دانشگاه تهران به کار دعوت شد و با سمت استادي تاريخ ايران بعد از اسلام دردانشکدههاي ادبيات و الهيات به ايران بازگشت.در زمان حکومت مصدق رئيس تعليمات عاليه بود، و بعد از آن مدتهفت سال رايزن فرهنگي ايران در ترکيه بود و در ضمن از کتب خطي فارسي در کتابخانههاي ترکيه، کويا بيش از هزارميکرو فيلم براي دانشگاه تهران تهيه کرد که هم اکنون در کتابخانه مرکزي و مرکز اسناد دانشگاه تهران نگهداري ميشود. آخرين شغل فرهنگي مينوي سرپرستي بنياد شاهنامه بود.مينوي در اين سمت با دقتي شگفتانگيز کوشيد تاشاهنامهاي تهيه کند که هر قدر ممکن است به گفتهي فردوسي نزديکتر باشد.چند سال پيش از تأسيس بنياد شاهنامه،در کنگره ي فردوسي توس مينوي در سخنرني اش گفته بود: «شاهنامه که اکنون در دست ماست ...فرزند خلف فردوسي نيست...» اين گفته استاد سر و صداي بسيار از مخالف و موافق برانگيخت، و بعضي جوانان کم مايه کوشيدند تا با حملههايروزنامهاي به مينوي، نام خود را سر زبانها بيندازند.«مه فشاند نور و...» پس از چند سال اين امکان براي مينوي فراهم امده بود که فرزند خلف فردوسي را به مردم بشناساند، و او تمام کوششخود را در اين راه به کار برد.دريغا که اجل مهلتش نداد تا کارش را به پايان رساند. در تابستان سال 1335 کمي پيش از انکه بخاطر شکستگي دنده، در اثر زمين خوردن، در بيمارستان بستري شود به منگفت: «وقتي کار شاهنامه به پايان برسد، قصد دارم دست به تصحيح و چاپ مثنوي مولانا بزنم» پرسيدم شاهنامه چند سال ديگر کار دارد؟جواب داد: حداقل پنج سال. و پرسيدم: مثنوي؟گفت دست کم هشت سال و مينوي در ششم بهمن ماه همان سال چشم از جهان فرو بست . يادش پايدار و روانش شاد باد. به قلم ماه منير مينوي
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 476]
-
گوناگون
پربازدیدترینها