واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: رژيم - همشهري آنلاين: الگوي مصرف غذايي شهروندان تهراني چيست؟ تهرانيها تمايل به مصرف چه نوع غذاهايي را دارند؟ وعدههاي غذايي ايشان را چه نوع غذاهايي تشكيل ميدهد؟ پژوهشگران مركز تحقيقات ومطالعات روزنامه همشهري براي تدارك پاسخي براي اين پرسشها، دست به انجام يك نظرسنجي تلفني زدهاند كه اهم نتايج آن از قرار زير است: پيشگفتار يكي از مهمترين عوامل شكل دهنده الگوي غذايي جامعه، مجموعه عادات و فرهنگ غذا و تغذيه افراد آن جامعه است اين عادات از بدو تولد در درون خانواده شكل مي گيرد كه خود وابسته به بستري است كه جامعه فراهم مي آورد. اما مجموعه عواملي كه اين بستر را مي سازد از فرهنگ و آداب و سنن هر جامعه گرفته شده است. عادات غذايي از يك طرف پاسخگويي به نيازي غريزي و خواسته اي فيزيولوژيك و از سوي ديگر يك رفتار فرهنگي است. همانند پاسخگويي به هر نياز فيزيولوژيك ديگر، عادات غذايي هم در چارچوب فرهنگ هاي مختلف به انواع ارزش ها مزين و در قالب آن ها مقيد مي شود. اين فرهنگ است كه به اين يا آن عادت غذايي مشروعيت مي دهد يا آن را غير مجاز و مذموم مي كند. امروزه با تغيير شيوه هاي بومي زندگي، ماشيني شدن جوامع، و در يك كلام گسترش فرهنگي واحد در سطح جهان، شاهد كمرنگ شدن سنت ها و آداب فرهنگ هاي بومي، از جمله در زمينه تغذيه و آداب و رفتارهاي غذايي، هستيم. در بسياري از جوامع، از جمله در جامعه ما، جوانان و نوجوانان غذاهاي غير سنتي از قبيل انواع غذاهاي آماده (fast foods) مانند ساندويچ ها و پيتزاها را به غذاهاي سنتي ترجيح مي دهند. اين روزها كمتر جواني است كه مراكز عرضه اين محصولات را نشناسد، با دوستان خود به آنها سر نزده، يا به آن ها سفرش نداده باشد. "غذاهاي آماده"، غذاهايي هستند كه خيلي آسان و سريع تهيه مي شوند و بيشتر به فرآورده هاي يك فرآيند صنعتي شبيه اند تا محصولي خانگي يا دست ساز. در دنياي امروز عبارت "فست فود" تبديل به نماد زندگي مدرن و ماشيني شده است، اينكه چرا جوانان اين نوع غذاها را ترجيح مي دهند، دلايل متفاوتي دارد. عده اي از جوانان معتقدند در دنياي امروز كه كار و تحصيل مجال آشپزي هاي طولاني سنتي را به آنها نمي دهد، اين نوع غذاها انتخاب هايي عقلاني (rational)، به صرفه، آسان و سريع هستند. براي كساني كه از منزل دور هستند و گرسنگي قواي جسمي و فكري آنها را تحليل برده است، يك رستوران فست فود مانند يك فرشته نجات به نظر مي رسد كه در چشم برهم زدني مي تواند مشكل آن ها را حل كند. به علاوه بسياري از جوانان، شايد تحت تاثير رواج جهاني اين پديده يا همنشيني رسانه اي آن با جلوه هاي زندگي مدرن، اين نوع غذاها را لذيذتر از غذاهاي سنتي مي دانند. محيط گرم و جوان بعضي از اين رستوران ها نيز مي تواند دليل ديگري براي جذب بعضي جوانان به اين رستوران ها باشد. سايت تبيان در گزارشي به عواقب استفاده از غذاهاي آماده اشاره كرده است: براي نشان دادن اثرات مضر فست فودها بر سلامت انسان در سال 2004 ميلادي فيلم مستندي ساخته شد كه كارگردان اين فيلم در مدت يك ماه، هيچ چيز به جز فست فودهاي مك دونالد را نمي خورد و هيچ ورزش و فعاليتي انجام نمي داد. در پايان اين مدت او بسيار چاق شده و به بيماري هاي مختلفي نيز دچار شده بود. نتايج آخرين مطالعات دانشمندان نشان مي دهد، جوانان و نوجواناني كه در يكي از وعده هاي غذايي روزانه خود فست فود مي خورند، نسبت به ساير همسالان خود كالري، نمك و چربي بيشتر و ويتامين و مواد معدني كمتري دريافت مي كنند. همچنين نتايج يك مطالعه 15 ساله روي جواناني كه پا به سن گذاشته اند، نشان داد آنهايي كه در جواني فست فودها را به عنوان يكي از وعده هاي غذايي خود قرار داده بودند، چاق تر از ديگران هستند. علاوه بر رواج انواع جديد غذا لازم است به تغيير در عادات و رفتارهاي غذايي اشاره كرد. به عنوان مثال مي توان به بي توجهي به صرف صبحانه، علي رغم اهميت آن در فرهنگ ايراني، اشاره كرد. حذف وعده هاي غذايي و داشتن برنامه غذايي نامنظم يك رفتار غذايي شايع در كشور ماست كه عمدتا شامل حذف وعده صبحانه است. نخوردن صبحانه يک اشتباه بزرگ محسوب مي شود. صبحانه سالم نه تنها باعث افزايش انرژي و بازشدن فکر و ذهـن مي شود، بـلـکه مـوجب انتخاب و مصرف مناسب وعده هاي غذايي ديگر در طي روز خواهد شد. همچنين خوردن صبحانه ممکن است به ما در مـصـرف کمتر کالري در ادامه روز کمک نمايد. يک تحقيق دانشگاهي نشان داده که مصرف مقداري کالري مشخص در ابتداي روز (يعني در صبحانه) اثر سير کنندگي بيشتري نسبت به مصرف همان مقدار کالـري در ساعت هاي بعدي خواهد داشت که اين امر موجب کاهش مجموع كالري مصرفي در طي روز ميشود[سايت خانواده سبز ] صرف غذا فرصتي مناسب براي با هم بودن و تجربه عضويت در يك گروه اجتماعي فراهم مي آورد. به عبارت ديگر در بسياري از موارد غذا بهانه اي براي دور هم و با هم مجموع کالري مصرفي در طي روز مي شود بودن افراد بوده است. اين با هم بودن خود عاملي اساسي در عمق بخشيدن به احساس تعلق گروهي و فرآيندي مهم براي دروني كردن ارزش هاي گروهي است. با رشد شهرنشيني و تغيير وضعيت اقتصادي و اجتماعي خانوار ها تعداد دفعات صرف گروهي غذا درميان افراد يك خانواده شديدا كاهش يافته است. اين موضوع تحت عنوان كاهش اهميت "آشپزخانه" در ادبيات علوم اجتماعي مطرح شده است. درواقع: نقش آشپزخانه در تدارك غذا به بنگاه هاي كوچك و بزرگي در خارج از فضاي خانه؛ نقش سفره غذا به عنوان مكاني براي تبادل آرا و افكار و عرصه اي براي انتقال و دروني سازي ارزش هاي والدين به غذاخوري هاي خارج از محيط خانه؛ و نقش اعضاي خانه در صرف مشترك غذا به گروه همالان و گروه هاي ثانوي اجتماعي انتقال پيدا كرده است. همپاي اين تحولات و متناسب با رشد و توسعه الگوهاي فرهنگي جديد، ذائقه غذايي افراد نيز دچار تغيير و تحول مي شود. به عنوان مثال غذاهاي سنتي از فهرست غذاهاي مرسوم و مرجح خارج مي شود و جاي آن ها را غذاهاي جديد مي گيرد؛ غذاهايي كه ظاهرا تناسب بيشتري با ضربآهنگ زندگي ماشيني دارد و نشانه اي از به روز بودن و "مدرن" بودن تلقي مي شود. اين تحولات بنحوي است كه تناسبي ظاهري بين دنـياي پـرسـرعـت اينترنـت ، ماشـيـن هاي خـودپــرداز، اتومبيل هاي تند رو و غذاهـاي حـاضـري برقرار شود. در اين وضعيت حفظ آداب سالم و الگوهاي مناسب فرهنگ غذايي دشـوار به نـظر مي رسد. عليرغم اهميت فرهنگي غذا و الگوهاي مصرف آن متاسفانه نسبت به پژوهش در اين زمينه اقدامات لازم صورت نگرفته است. از اينرو مركز تحقيقات و مطالعات رسانهاي همشهري در نظر دارد در قالب مجموعهاي از نظرسنجيها در اين زمينه تحقيقاتي را به انجام برساند. کلیات تحقیق در این گزارش با به کارگیری نظرسنجي تلفني و بدست آوردن آمارها، پردازش و تحلیل علمی آنها، سعی شده است تا به چگونگي آداب غذايي پاسخگويان دست يافت. این گزارش حاصل جمع آوری پاسخ 1177نفر از مردم تهران به پرسشنامه تهيه شده توسط واحد نظرسنجی تلفني مركز مطالعات و تحقيقات رسانه اي موسسه همشهري است. اين افراد به صورت تصادفي و بر اساس مراجعه به فهرست شماره تلفن ها (از 22000000 الي 88999999) انتخاب شدند. در اين گزارش نظر كساني كه تمايل به پاسخگويي به تمام پرسش هاي تحقيق را داشته اند، منعكس شده است. اهداف تحقيق هدف کلی این تحقیق دستیابی به مجموعه اطلاعات و پاسخ هایی است که پاسخگويان در مورد آداب غذايي خود بيان داشتهاند. روش نظرسنجي در این پژوهش، از نظرات عامه مردم به صورت تلفني (نظرسنجي تلفني) به روش پيمايشي و نمونه گيري تصادفي استفاده شده است. عددهاي داخل جدول گرد شده است. جامعه نمونه در اين تحقيق نمونه آماري شامل 1177 نفر از مردم تهران است لازم به ذكر است كه از اين تعداد درصد 31 مرد و 69 درصد زن هستند. زمان اجرای نظرسنجي این نظرسنجی از تاريخ 3 تا 5 شهريور ماه 1386 توسط گروه نظرسنجي مركز مطالعات و تحقیقات رسانه ای روزنامه همشهری انجام شده است. پرسشنامه نظرسنجي 1. جنس 2. سن 3. شما روزانه چند وعده غذايي داريد ؟ 4. كدام وعده غذايي براي شما مهمتر است؟ 5. شما بيشتر با چه كساني غذا ميخوريد ؟ 6. شما بيشتر غذاي ايراني ميخوريد يا خارجي؟ 7. چرا غذاي ايراني ميخوريد؟ 8. چرا غذاي خارجي مي خوريد؟ چكيده: طرح نظرسنجي حاضر، به منظور دست يافتن به نظر پاسخگويان در مورد آداب مصرف غذايي به اجرا درآمد. يافته هاي اين طرح به قرار زير است: 69 درصد از پاسخگویان زن و31 درصد مرد هستند. 17 درصد پاسخگويان در گروه سني 25-21 سال قرار دارند. از ميان پاسخگويان، 72درصد روزانه سه وعده، 16درصد دو وعده، 8 درصد چهار وعده و بيشتر و 4 درصد نيز يك وعده غذا مي خورند. 52 درصد از پاسخگويان، از ميان وعدههاي غذايي، ناهار، 30 درصد صبحانه، 14 درصد شام و 4 درصد همه وعده هاي غذايي را مهم ميدانند. اكثريت پاسخگويان معادل 82 درصد به طور معمول غذاي خود را با خانواده، 9 درصد به تنهايي، 6 درصد با همكاران و 3 درصد با دوستان خود صرف مي كنند. 90 درصد از پاسخگويان غذاي ايراني مصرف مي كنند، 6 درصد برايشان تفاوتي ندارد و 4درصد غذاي خارجي را ترجيح مي دهند. دلايل پاسخگوياني كه غذاي ايراني را ترجيح مي دهند به اين شرح است: خوشمزگي (36 درصد)، همخواني با ذائقه (30 درصد)، سالم تر بودن (18 درصد) و عادت (16 درصد). دلايل پاسخگوياني كه غذاي ايراني را ترجيح مي دهند به اين شرح است: خوش مزه تر بودن (44 درصد)، همخواني با ذائقه (29 درصد) و آماده شدن سريع (27 درصد).
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 200]