واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: دزدی، یعنی برداشتن بدون اجازهٔ وسایل دیگران. کودکان خردسال اغلب این کار را بدون آگاهی از نفس عملشان انجام می دهند. آنها بارها پیش می آید که چیزی را که متعلق به خودشان نمی باشد، بر می دارند و بدون اجازه با خود به خانه می آورند. در این گونه موارد، پدر و مادر هم با شنیدن عمل فرزندشان چنان ناراحت، دلخور و گاه عصبانی می شوند که ممکن است رفتاری خشن و پرخاش آمیز با کودکشان داشته باشند. آنها نگرانند که مبادا فرزندشان در بزرگ سالی نیز دست به دزدی های دیگری بزند. در این جا به چند نکتهٔ ساده که والدین می توانند با به کار بستن آنها مانع از بروز چنین رفتارهائی در کودکانشان شوند اشاره می شود. ▪ کودکان ۵ ۳ سال برای کودکان ۵ ۳ ساله، برداشتن وسایل دیگران عملی عادی و معمولی است، چراکه هنوز مفهوم مالکیت و حریم خصوصی را درک نمی کنند. آنها به سختی می فهمند که نباید چیزی را که متعلق به آنها نیست، بدون اجازه بردارند، زیرا که در مرحلهٔ خودمحوری از رشد خود هستند و تصور می کنند که همه چیز در اختیار آنهاست و هر کار بخواهند می توانند انجام دهند. بنابراین بهتر است پدر و مادرشان آنها را به دلیل این رفتار (برداشتن بدون اجازه اشیاء دیگران) تنبیه و سرزنش نکنند. در عوض، فرصت خوبی برای آنهاست که دربارهٔ موضوع مالکیت و اشتباه بودن عمل کودک با او صحبت کنند. ▪ کودکان ۱۲ـ ۷ سال کودکان از حدود ۶ سالگی به بعد، نه تنها مفهوم مالکیت را درک می کنند، بلکه به تدریج قادرند به اشتباه بودن عملشان نیز پی ببرند. زمانی که آنها شروع به درک این گونه مفهوم ها می کنند، والدین باید حد و مرزهای مالکیت و رفتارهائی که به آنها ”دزدی“ گفته می شود، را برای آنها روشن سازند. ▪ چرا کودکان دزدی می کنند؟ کودکان به چند دلیل ممکن است گاهی وسایل و اسباب هائی را که مال آنها نیست، بدون اجازه بردارند. این دلایل، هم از کودکی به کودک دیگر و از شرایطی به شرایط دیگر فرق می کنند. ۱) گاهی والدین ناخواسته رفتارهای منجر به دزدی را تقویت می کنند. پدر و مادری که متوجه می شوند کودکشان بدون اجازه چیزی را برداشته است، باید تذکرهای لازم را همان موقع به کودک بدهند. برای مثال به او بگویند: ”این وسیله مال تو نیست و نباید آن را بدون اجازه برداری“ و یا ”آن وسیله را پس بده و عذرخواهی کن“ و یا ... . ۲) گاهی کودک با مشاهدهٔ رفتار اطرافیانش این عمل را یاد می گیرد. والدینی که وسایلی را بدون اجازهٔ صاحبش بر می دارند، به نوعی موجب بدآموزی برای کودک خود می شوند. برای مثال، زمانی که به رستوران و یا مکانی عمومی می روند اگر بدون اجازه وسیله ای را از آن جا بردارند و فرزندشان نیز شاهد این عمل باشد، به طور حتم این کار را جایز خواهد شمرد و در آینده تکرار خواهد کرد. ۳) برخی کودکان چون هیچ پولی از خودشان برای خرج کردن ندارند، دزدی می کنند. گاهی کودک دوست دارد برای خودش چیزهای کوچکی مثل، بستنی، شکلات و یا بیسکویت بخرد، ولی پول ندارد. در این حالت اگر او پول نداشته باشد، ممکن است به سراغ کیف پدر یا مادرش برود. ۴) گاهی کودک برای رقابت بین هم سالانش دست به دزدی می زند. برخی از کودکان دزدی می کنند تنها به دلیل این که دوستانشان آنها را در گروه خودشان بپذیرند. ۵) گاهی دزدی کودک ناشی از مشکلات رفتاری ـ هیجانی کودک است. برخی از کودکان که دچار مشکلات مرزی هستند، دست به رفتارهای نابه هنجار می زنند. برای مثال، کودکان عقب ماندهٔ ذهنی قادر به درک قوانین اجتماعی نیستند و ممکن است گاهی از فروشگاه های محلی چیزی بردارند. ● پیشگیری روش های زیادی برای پیشگیری از دزدی های کودکانه وجود دارد که والدین و اعضای خانوداه ها می توانند با استفاده از آنها، مانع از تثبیت این گونه رفتارها در کودکانشان شوند. از جمله: ▪ علت اشتباه بودن عمل دزدی را برای کودک توضیح دهید. والدین ابتدا باید اطمینان حاصل کنند که فرزندشان، ناشایست بودن عملش را فهمیده است. آنها می توانند به این موضوع اشاره کنند که دزدی به مفهوم برداشتن وسیله ای است که متعلق به او نمی باشد. ▪ مفهوم مالکیت را به کودک یاد بدهید. بهترین وقت یادگیری مفهوم مالکیت، زمانی است که کودکان هنوز کوچک هستند. پدر و مادر می توانند با توضیح این مطلب که هر کسی وسایلی دارد که متعلق به خود اوست و نباید بدون اجازه آن را برداشت، سعی کنند معنی مالکیت فردی را به کودک بیاموزند. برای مثال، والدین می توانند از کودک بپرسند: ”اگر کودک دیگری اسباب بازی مورد علاقهٔ او را بدون اجازه اش بردارد، چه احساسی پیدا می کند“، او هم همان احساس را خواهد داشت. مثال ها و نمونه های دیگری هستند که پدر و مادر می توانند با استفاده از آنها مفهوم مالکیت را به کودک بیاموزند. قرض گرفتن از کتاب خانه و پس دادن مجدد آن، برداشتن شکلات و بستنی از یخچال فروشگاه و پرداختن پول آن به صندوق و ... ▪ به کودک بیاموزید که خواسته اش را با شما در میان بگذارد. اگر کودک اسباب بازی، خوراکی و یا وسیله ای را می خواهد، به او یاد بدهید که خواسته اش را با شما در میان گذارد تا راه صحیح رسیدن به آن را به او یاد بدهید. برای مثال، اگر کودک از عروسک دوستش خوشش آمده است و می خواهد یک شب آن را از دوستش قرض بگیرد، این موضوع را صادقانه با او و یا با شما در میان گذارد تا شما چاره ای برای او بیاندیشید. ▪ رابطهٔ شفاف و صمیمانه با کوکانتان برقرار کنید. والدین باید نهایت تلاششان را بکنند تا ارتباطی مؤثر و فعال با کودکان خود داشته باشند. کودکانی که از بودن با پدر و مادرشان احساس صمیمیت و نزدیکی می کنند، نسبت به کودکانی که این احساس را ندارند، تمایل بیشتری برای هماهنگ کردن خود با ارزش ها و باورهای والدینشان دارند. ▪ رفتارهای صادقانهٔ کودک را تحسین و تشویق کنید. پدر و مادر باید از رفتارهای شایسته، مناسب و صادقانهٔ کودک حمایت و قدردانی کنند. اگر آنها این گونه رفتارها را به موقع مورد تحسین خود قرار دهند، موجب تقویت و تکرار آنها در فرزندشان می شوند. کمک های والدین و مربیان هنگامی که پدر و مادر و یا مربیان کودک متوجه عمل دزدی کودکشان می شوند، می توانند با روش های زیر برای رویاروئی با مشکل کودک استفاده کنند. ▪ آرام باشید. در صورتی که پدر، مادر و یا مربی متوجه رفتار ناشایست کودک می شوند، مهم تر از هر چیز آن است که رفتارهای هیجانی، تند و اغراق آمیزی از خود نشان ندهند. آنها باید به خاطر داشته باشند که همهٔ کودکان گاهی وسایلی را بر می دارند که مال خودشان نیست. پدر و مادرهائی که در این گونه شرایط بی نهایت ناراحت و دلخور می شوند، ممکن است دچار افسردگی احساس گناه و شرم ساری شوند و این حالت آنها بر عزت نفس کودک تأثیری منفی می گذارد. آنها باید بکوشند آرامش خود را حفظ کنند و روشی منطقی و سنجیده برای رویارو شدن با این رفتار کودک برگزینند. ▪ عکس العملی مناسب و زود انجام دهید. همان قدر که والدین نباید رفتاری هیجانی و تند از خود نشان دهند، همان قدر هم باید رفتاری مناسب و سنجیده ـ در آن لحظه ـ از خود نشان دهند. برای مثال، از کودک بخواهند آن شیء را پس دهد و عذرخواهی کند، یا برگردد و آن را سر جایش گذارد، یا ... ▪ پیامدهای رفتاری کودک را برایش توضیح دهید. پدر و مادر باید پیامدهای رفتاری کودک را برایش به طور واضح شرح دهند. برای مثال، اگر کودک بدون اجازه از فروشگاه شکلات برداشته است، از او بخواهند که برگردد، شکلات را پس دهد و از فروشنده عذرخواهی کند. گاهی عذرخواهی کردن برای کودک کاری سخت و دشوار است، اما بهتر است او را مجبور به این کار بکنید تا دوباره دست به انجام این کار نزند. ▪ تفاوت ”قرض گرفتن“ و ”دزدیدن“ را برای کودک شرح دهید. ”قرض گرفتن“ با برداشتن بدون اجازهٔ وسایل دیگران ”دزدیدن“ آن خیلی فرق دارد. سعی کنید تفاوت این رفتارها را برای کودک روشن سازید. ▪ بر رفتارهای کودک نظارت بیشتری داشته باشید. والدینی که رابطهٔ نزدیک و صمیمی با کودکانشان دارند، نسبت به والدینی که رابطهٔ دور و خشک با کودکانشان دارند، خیلی زودتر متوجه مشکلات رفتاری فرزندشان می شوند. ▪ علت دزدی کودک را پیدا کنید. کودکان مختلف به دلایل مختلف هم دست به دزدی می زنند. به همین دلیل بسیار مهم است که والدین علت دزدی فرزندشان را بفهمند. اگر پدر و مادر از کودکی که چیزی را دزدیده است مستقیماً بپرسند که چرا این کار را انجام داده است، شاید پاسخی را که نیاز به شنیدن آن دارند ، از زبان کودک نشوند. برای همین بهتر است آنها خود به بررسی رفتارها و موقعیت هائی که در طول روز کودک در آن قرار می گیرد؛ با چه کسانی دوست است، چه نیازهائی دارد، کجا می رود و ... بپردازند. اگر والدین بتوانند علت اصلی دزدی کودک را پیدا کنند، قادر خواهند بود این رفتار کودک را اصلاح نمایند. برای مثال، می توانند برای کودک مقداری پول تو جیبی مقرر کنند، یا برای انجام کارهای خانگی دشوار (مثل؛ کوتاه کردن چمن های باغچه، چیدن علف های هرز، مرتب کردن انبار و ...) به او اجرت دهند. ▪ کودک را وادار به قسم خوردن نکیند. والدین نباید با رفتارشان، کودک را به سمت انکار واقعیت سوق دهند. اگر کودک با اصرار سعی دارد به شما بفهماند که او دزدی نکرده است، شما هم نباید با لجاجت زیاد او را وادار به راست گوئی کنید. در عوض به او بگوئید: ”امیدوارم این طور باشد که تو می گوئی“ و اجازه دهید کودک، اعتماد شما را نسبت به خودش درک و احساس کند. ▪ به کودک کمک کنید راه های پول درآوردن صحیح را پیدا کند. والدین باید اطمینان حاصل کنند که فرزندشان مقدار معینی پول برای خرج کردن های شخصی اش در اختیار دارد. اگر کودکان آن قدر پول داشته باشند که بتوانند نیازهای کوچک روزانه شان را برطرف کنند، هیچ گاه دست به ربودن اشیاء دیگران نمی زنند. ▪ کودک را به دلیل اشتباهش شرمنده نکیند. والدین نباید با سرزنش کردن های مکرر کودک، او را دچار احساس گناه کنند. آنها هم چنین نباید لقب ها و برچسب های ناروا به کودکشان بزنند. برخی از این روش ها، شدیداً موجب کاهش عزت نفس کودک می شود. در عوض والدین می توانند با رفتارهای خود به کودک نشان دهند که از کار او ناراحت شده اند. آنها می توانند برای او پیامدهای رفتار اشتباهش را توضیح دهند. منبع:
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[مشاهده در: www.niksalehi.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 419]