آمريكا در افغانستان؛ تمديد حضور يا تمديد تهديدات و مخاطرات

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: آمريكا در افغانستان؛ تمديد حضور يا تمديد تهديدات و مخاطرات
گروه تحقيق و تفسير خبر- تمديد حضور امريكا در افغانستان تا سال 2024 بيانگر تداوم تهديدات و مخاطرات در سه سطح داخلي، منطقه اي و بين المللي است .

بر اساس اعلام منابع خبري امريكايي ها در توافق با مقامات افغانستان حضور خود در اين كشور را تا سال 2024 تمديد كردند. مقامات سفارت آمريكا و سخنگوي رياست جمهوري افغانستان، ضمن اعلام اين خبر، اظهار داشتند كه هر دو كشور بر سر متحواي اين سند به توافق نهايي رسيده اند و قرار است اين سند قبل از كنفرانس شيكاگو (20 و 21 مي) به امضا برسد. همچنين مسئله واگذاري و ايجاد پايگاه‌هاي نظامي آمريكا در افغانستان در اين سند درج نشده و قرار است اين مسئله در سند دفاعي جداگانه ميان دو كشور در سال‌هاي بعد به امضا برسد. اين سند بايد به تاييد پارلمان دو كشور برسد.

توقف عمليات شبانه و واگذاري مسئوليت زندان‌هاي خارجي در افغانستان از جمله موانع عمده در امضاي اين پيمان محسوب مي‌شدند. مقامات نظامي امريكا، به منظور امضاي اين پيمان، به اين خواست دولت افغانستان تن داده و با پايان بخشيدن به عمليات شبانه و واگذاري مسئوليت‌ زندان هاي خارجي در افغانستان به خصوص زندان"بگرام" موافقت كردند.

مقدمه

--------

برخي از تحليل گران اين ايده را كه "حملات هفته هاي اخير كه به نوبه خود شديد ترين حملات در افغانستان طي 6 ماه گذشته تلقي مي شد با هدايت امريكايي ها انجام مي گرفت تا واشنگتن بتواند با ناامن نشان دادن اوضاع حضور خود را در افغانستان تداوم بخشد به عبارتي نياز افغانها به سربازان امريكايي را ايجاد كند" مردود مي دانستند اما زماني كه خبر تمديد حضور امريكا در افغانستان تا سال 2024 روي خروجي شبكه ها و سايت هاي خبري قرار گرفت، مردود بودن ايده مطرح شده، مردود شد. حتي اگر امريكايي ها بر اساس تئوري توطئه به اين اقدام مبادرت نورزيده باشند بي ترديد مي توان گفت كه واشنگتن از اين اوضاع آنطور كه مي خواست بهره برداري كرد. همچنين در يك هفته گذشته 10 تن مواد منفجره در مرز پاكستان كشف شد. گفته مي شود كه اين ميزان از مواد منفجره توسط دو تبعه عربستان و چند پاكستاني كه در حال انتقال آن به خاك افغانستان بودند كشف شد.

به هر حال بحث تمديد حضور امريكايي ها در افغانستان تا سال 2024 را مي توان در سه سطح داخلي، منطقه اي و بين المللي تحليل كرد. اين اقدام در هر سطح نوعي از تداوم تهديد را تداعي مي كند.

تاثيرات داخلي حضور در افغانستان تا سال 2024

------------------------------------------------------

شايد اكنون يك سوال بيشتر از ديگر مسائل ذهن افغانها، كشورهاي منطقه جنوب آسيا و جامعه بين الملل را به خود مشغول ساخته است كه "امريكايي ها پس از 11 سال در افغانستان چه كاري انجام دادند؟ نتايج حضور آنها چيست؟ و از اين پس چه خواهند كرد؟" به عبارتي مقايسه افغانستان در سال 2001 با افغانستان 2011 چه ميزان از تغيير را نشان مي دهد. در سال 2001 كه امريكايي ها با انگيزه بسيار زياد، نيروهاي پر انرژي و متحدين قابل اعتماد – در آن زمان- وارد افغانستان شدند با تمام توان خود افغانستان 2011 را ساختند كه تشريح اوضاع نابسامان آن لازم به نظر نمي رسد. اكنون در سال 2012 كه امريكا توان، انگيزه، قدرت مالي و متحدين آن زمان را ندارد افغانستان 2024 را چگونه خواهد ساخت؟ پاسخ به اين سوال كاملا واضح است.

با تمديد حضور امريكا تا سال 2024 در سطح داخلي ( افغانستان و امريكا ) چند موضوع قابل تحليل است. اول آنكه دغدغه هاي "حامد كرزاي" رييس جمهور افغانستان در چند زمينه مرتفع خواهد شد. با تصويب نهايي اين قرارداد ديگر آقاي كرزاي نگران انتخابات آتي رياست جمهوري نخواهد بود زيرا از ديدگاه وي حضور نيروهاي خارجي تامين كننده امنيت دور ديگري از انتخابات خواهد بود. گفته مي شود كه كرزاي با همين دليل خواستار برگزاري زود هنگام انتخابات رياست جمهوري در سال 2013 شده بود. با بروز حملات انتحاري شديد در كابل كرزاي معتقد بود كه ضعف نيروهاي افغان در بخش هاي اطلاعاتي سبب بروز اين وقايع شده لذا نارضايتي خود را از وضعيت نيروهاي افغان به صراحت اعلام كرد. همچنين وي توانسته است با فراهم كردن زمينه هاي اين قرارداد خود را بيش از پيش به امريكايي ها نزديك سازد. به عبارتي وي مي تواند درباره شكل گيري ائتلاف ها عليه خود كمتر نگران باشد. در گذشته يكي از نگراني هاي اصلي كرزاي دور زدن كابينه توسط امريكايي ها براي مذاكره با طالبان بود. نگراني ديگري كه براي كرزاي برطرف شده مباحث مالي است. وي خواستار تعهد كتبي و نه شفاهي امريكايي ها براي تخصيص مبلغي مشخص بطور سالانه به افغانستان شده بود.

بي ترديد افغانستان شاهد اعتراض گروههايي خواهد بود كه نسبت به حضور خارجي ها واكنش نشان مي دهند. سوزاندن قرآن، كشتار غير نظاميان، بي حرمتي به اجساد قربانيان و ده ها و صدها مورد ديگر انگيزه هاي ضد امريكايي در افغانستان را تحريك مي كند. بطوري كه ديگر نياز به يافتن دلايل واهي ديگر همانند تحريك افغانها به تظاهرات عليه امريكا از جانب ايران نيست. اين قرارداد هر چند توانسته بخشي از فتواي علما در تحريم حضور دايمي نيروهاي خارجي در افغانستان - به عنوان مانع - را مرتفع سازد اما تجربه نشان مي دهد كه علماي افغان نسبت به اين موضوع هشيارانه تر از گذشته عمل خواهند كرد. بر اساس تجربه، تاكنون از سوي امريكا تمديدهاي كوتاه مدت براي حضور در افغانستان دنبال مي شد و تمديد اين زمان طولاني خود به تجربه اي براي تمديد دوباره حضور امريكا در افغانستان فراتر از سال 2024 تبديل شده است. لذا بر اساس تجربه، علماي افغانستان به عنوان راس پيكان هاي ديني، در جهت گيري هاي خود مقابله با چنين طرح هايي را در دستور كار قرار خواهند داد.

موضوع ديگر در عرصه داخلي افغانستان، بحث تاثير تداوم حضور امريكايي ها بر مذاكرات صلح است. ممكن است اين موضوع طيفي از نتايج متفاوت داشته باشد اما راس دو طيف نتايج عبارتست از: 1- ممكن است طالبان فعاليت هاي خود در افغانستان را تشديد كند. طالبان به دنبال خروج نيروهاي خارجي از افغانستان به عنوان يكي از پيش شرط هاي اساسي اين گروه است. گفته مي شود اخيرا طالبان براي تقويت بنيه مالي خود بصورت نيمه پنهان درخواست كمك مالي كرده است. اين درخواست در كشورهايي كه بيشتر جمعيت آن مسلمان اهل سنت هستند مطرح مي باشد. تقويت توان مالي با توجه به فراهم شدن زمينه بهتر براي مبارزه در فصل بهار و گذراندن يك دوره از استراحت زمستاني، تقويت كننده رويكرد اول است. 2- رويكرد دوم معتقد به تضعيف فعاليت هاي طالبان است. طالبان مذاكره و دستيابي به بخشي از قدرت در افغانستان از طريق مذاكره را آسان تر و كم هزينه تر از جنگ تا سال 2024 مي داند. طالبان تا كنون به دنبال خريد زمان براي خروج خارجي ها از افغانستان بود اما اكنون هزينه خريد زمان 12 ساله بسيار زياد است.

با تداوم حضور نيروهاي امريكايي تا سال 2024، در مورد سياست هاي آتي افغانستان مي توان گفت كه يك ابزار فشار بسيار قوي خلق شده است. اين ابزار مي تواند در جهت دهي به سياست هاي داخلي و خارجي كابل موثر باشد زيرا حمايت و يا عدم حمايت نيروهاي خارجي به ضامني براي سياست هاي كابل تبديل خواهد شد. از اين موضوع مي توان دخالت آتي امريكا در امور داخلي افغانستان را استنباط كرد. بنابراين تمديد حضور امريكا در افغانستان به معناي تمديد تهديد عليه استقلال كابل در سياست داخلي و خارجي است. در اين رابطه روز يكشنبه سوم ارديبهشت (22 آوريل) هيئت كنگره آمريكا در كابل، در نشستي با جبهه ملي افغانستان به رهبري "احمد ضياء مسعود" خواستار ايجاد اصلاحات در ساختار سياسي دولت افغانستان شدند. در اعلاميه پاياني اين نشست تصريح شده است كه هيئت آمريكايي و جبهه ملي افغانستان از هر نوع رايزني و تلاش براي ايجاد اصلاحات مناسب در ساختار نظام سياسي افغانستان حمايت مي‌كند. اين موضوع سبب اعتراض افغانها شد تا جايي كه "جانان موسي زي" سخنگوي وزارت امور خارجه افغانستان اعلام كرد: "افغانستان توانايي حل مشكلات خود را دارد و به اتباع خارجي اجازه نمي‌دهد كه درباره ساختار نظام سياسي اين كشور اظهار نظر كنند."

سطح داخلي ديگر جامعه امريكا است. اكنون از هر 10 امريكايي 6 نفر با جنگ افغانستان مخالف و خواستار خروج نيروهاي واشنگتن از افغانستان هستند. حضور نيروهاي امريكايي برابر خواهد بود با افزايش كشته هاي امريكا در جنگ افغانستان، موضوعي كه بشدت سبب اعتراض مردم امريكا خواهد شد. با افزايش دامنه بحران اقتصادي، امريكايي ها مي خواستند با خارج كردن نيروهاي خود از افغانستان پس انداز مالي داشته باشند اما اكنون نه تنها اين پس انداز انجام نمي شود بلكه حمايت ها از دولتي كه به اين اقدام مبادرت ورزيده كاهش مي يابد و اين موضوع بي ترديد در انتخابات آتي رياست جمهوري امريكا تاثيرگذار خواهد بود. تاكنون آسيب هاي يكجانبه گرايي امريكا در حمله به كشورهاي ديگر با تلاش براي يافتن متحد جبران شده و اما اكنون با توجه به درخواست برخي از كشورهاي ناتو جهت تسريع خروج از افغانستان مي توان گفت كه آسيب ها و اشتباهات دوران يكجانبه نگري دوباره در حال تكرار شدن است. بنابراين تمديد حضور امريكا در افغانستان برابر با تمديد اعتراضات به سياست هاي جنگ طلبانه و تمديد بحران مالي در جامعه امريكا خواهد بود.

تاثيرات منطقه اي حضور امريكا در افغانستان تا سال 2024

-------------------------------------------------------------------

با تداوم حضور امريكا در افغانستان تا سال 2024 مي توان گفت كه نظام امنيت بومي و دسته جمعي منطقه آسياي جنوبي و مناطق همجوار آن به عنوان يكي از سازوكارهاي كارامد در تامين امنيت خدشه دار خواهد شد. زيرا نيروي مداخله گر نظامي كه توان خود را در يك كشور متمركز كرده مي تواند امكان شكل گيري هر گونه نظام امنيتي بومي را از حالت تعادل خارج كند. يعني نيروي خارجي مي تواند از طريق ائتلاف با يك كشور توازن قدرت در منطقه را برهم زند و رويه هاي جديدي براي اوضاع جديد ايجاد كند.

حضور امريكا تا سال 2024 مي تواند دو ائتلاف قديمي را تقويت كند: ائتلاف كشورهاي حامي و مخالف حضور امريكا در افغانستان. از ابتد هند و اخيرا روسيه ائتلاف كشورهاي حامي حضور امريكا در افغانستان را تشكيل مي دهند. هر دو كشور نگران آسيب هايي هستند كه خروج امريكا از افغانستان مي تواند دامن گيرشان شود. هند خود را از اقدامات پاكستان در افغانستان به دليل كسب برتري استراتژيك مصون نمي داند. روسيه نيز خروج امريكا از يك افغانستان آشوب زده را برابر با ناامني در آسياي مركزي به خصوص در منطقه چچن مي داند. اين جهت گيري در اظهارات اخير "سرگئي لاوروف" وزير امور خارجه مسكو بارز است. البته جهت گيري هاي مسكو در جهت منافع ملي و بسيار كوتاه مدت است يعني ايجاد يك افغانستان تقريبا امن مي تواند موضع مسكو را تغيير دهد.

ايران، پاكستان و چين ائتلاف مخالفان تداوم حضور امريكا در افغانستان را تشكيل مي دهند. چين حضور امريكا در افغانستان را يك تهديد نظامي براي خود مي داند لذا به افزايش هزينه هاي نظامي خود مبادرت ورزيده است. با تمديد حضور امريكا در افغانستان، تهديدات نظامي عليه چين نيز تمديد و در ادامه نياز پكن به افزايش هزينه نظامي تمديد خواهد شد. همچنين افغانستان به تهديدي براي استان "سين كيانگ" و تجديد اعتراضات در اين منطقه تبديل شده است. گفته مي شود كه ارتباطي تنگاتنگ بين معترضان سين كيانگ و گروههاي افراط در افغانستان وجود دارد كه در دوره هاي خاص فعال مي شود.

تمديد حضور امريكا در افغانستان به معناي تمديد دو امر متضاد است. يكي تمديد نياز امريكا به پاكستان براي استفاده از ژئوپلتيك و نفوذ اسلام آباد، و ديگري تمديد ادامه تهديدات واشنگتن عليه اسلام آباد و ادامه اتهامات عليه اين كشور جهت رفع اتهامات و اشتباهات امريكا در افغانستان. البته اسلام آباد تلاش مي كند از اين حضور به بهترين نحو استفاده كند. تلاش پارلمان و دولت پاكستان جهت بازگشايي مرزهاي اين كشور براي انتقال تجهزات مورد نياز ناتو در افغانستان در برابر كسب منافع مالي و كاهش فشارهاي همه جانبه سياسي نمونه بارز اقدامات بالانس كننده (متعادل كننده) پاكستان است. اما مهمترين كشور ناراضي كه بيشتر قابل تامل است جمهوري اسلامي ايران است . براي ايران ادامه حضور امريكا در افغانستان مساوي با ادامه فعاليت هاي جاسوسي امريكا عليه ايران و تداوم همسايگي با دشمن 30 ساله خواهد بود. نمونه بارز اين امر هواپيماي جاسوسي امريكا است كه در سال گذشته با تلاش قابل تحسين نيروهاي ايران از كنترل نيروهاي امريكا خارج و به غنيمت جنگي ايران تبديل شد موضوعي كه اوباما را مجبور به تقاضاي تحويل اين هواپيما كرد. گاهي اشتباه محاسباتي امريكا در برخورد با ايران آنها و به خصوص رژيم صهيونيستي را مجبور به اظهارتي همانند جنگ عليه ايران مي كند. اين امر كه ديگر براي ايران به "تار تبليغات عنكبوتي" تبديل شده است هر از چند گاهي دوباره تكرار مي شود و با شدت از سوي سران جمهوري اسلامي ايران پاسخ داده مي شود. مي توان گفت كه تمديد حضور نيروهاي امريكايي در افغانستان مي تواند به پشتوانه اي براي اقدامات تبليغاتي امريكا و رژيم صهيونيستي تبديل گردد. البته افغانها بارها اعلام كرده اند كه اجازه استفاده نظامي از خاك خود را به ديگر كشورها نخواهند داد. به هر حال تداوم حضور امريكا تا 2024 در افغانستان به معناي تداوم تهديد امنيت دسته جمعي و تهديد مناسبات امنيتي دوجانبه در منطقه آسياي جنوبي و مناطق همجوار آن خواهد بود.

*** تاثيرات بين المللي حضور در افغانستان تا سال 2024

-------------------------------------------------------------

دستور كار نشست اخير نمايندگان ناتو در بروكسل بررسي دو موضوع تعيين زمان خروج از افغانستان و مباحث مالي اين كشور پس از 2014 بود. هر چند امريكا در اين نشست حضور فعال داشت اما اقدام اخير اين كشور در تمديد حضور خود در افغانستان بيانگر بي اعتنايي به نتايج نشست ناتو است . به عبارتي امريكا همگام با ديگر كشورها حركت مي كند اما همواره اهداف مورد نظر خود را نيز بدون توجه به ديگر بازيگران و متحدين دنبال مي كند. اين امر آرمان يكجانبه گرايي امريكا را به اثبات مي رساند.

بي ترديد حضور نيروهاي خارجي به بهبود اوضاع افغانستان منجر نخواهد شد و اگر قرار بود تغييري ايجاد شود طي 11 سال گذشته مي بايست صورت مي گرفت . با توجه به اوضاع جاري مي توان گفت كه در سال 2024 امريكا مدل ديگري از شكست در ويتنام را به جامعه بين المللي نشان خواهد داد. تمايل بسياري از اعضاي ناتو براي خروج از افغانستان و كاهش تعهدات مالي خود به كابل، امريكا را مجبور خواهد كرد تا دستكم براي تامين هزينه هاي مختلف در افغانستان دست خود را به سمت كشورهايي همچون چين، ژاپن، هند و كشورهاي عربي خليج فارس دراز كند.

يكي ديگر از آثار بين المللي اين موضوع افزايش حس نفرت نسبت به جنگ، سياست هاي جنگ محور و نفرت از كشورهاي حامي جنگ خواهد بود.

تحقيق**م.پ**1358

انتهاي خبر / خبرگزاري جمهوري اسلامي (ايرنا) / كد خبر 80100076

شنبه|ا|9|ا|ارديبهشت|ا|1391

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 104]