تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816354189
ماهی خاویار
واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: چرا مهم بودن ماهی خاویار، فقط باید برای گرانبها بودناش باشد؟ چرا این آبزیِ دیرینهِ چند میلیون ساله که در آستانه نابودی قرار دارد، نباید تنها برای آنکه یک «موجود زنده» است، اهمیت داشته باشد؟ چرا سرنوشت این ماهی نزد برخی ـ به صرف این که خاویار نمی‌خورند ـ تهی از اهمیت است و تنها دلسوزان طبیعت، بر آن دل می‌سوزانند؟ گرانبها بودن خاویار، هم آن را در جایگاه ممتازی قرار داده و هم چشم اسفندیارش شده. این آسیب‌پذیری از هنگامی که اتحادجماهیرشوروی از هم پاشید و کشورهای دارای منافعِ مشترکِ دور و بر خزر شکل گرفتند، فزونی گرفته است. سال گذشته، ایران بیش از ۵۰ تن خاویار به ارزش ۳۵میلیون دلار به خارج از کشور صادر کرد؛ ولی کشورهای روسیه، قزاقستان، آذربایجان و ترکمنستان، سالانه میزان بسیار زیادی خاویار از دریای خزر به صورت غیرقانونی می‌فروشند. میزانِ قانونیِ کلِ صادراتِ خاویارِ منطقه تا ۱۰۰ میلیون دلار در سال است اما از سوی کارشناسان، فروش غیرقانونی آن بیش از یک میلیارد دلار در سال برآورد می‌شود. دکتر کهرم در ادامه گفتگو با اطلاعات اضافه می‌کند: ـ سال‌ها طول می‌کشد یک ماهی خاویار به ماهیان بالغ دیگر افزوده شود، با این حال در کشورهای شمالیِ همسایه ما، این ماهیان را تقریبا قتل‌عام می‌کنند. صیادان، چشمه‌های تور را آنقدر تنگ می‌گیرند که ماهی ۵ ساله خاویار نیز به دام می‌افتد؛ و آن روز چندان دور نیست که تنها عکس این جانور را در کتاب‌ها ببینیم. صید غیرمجاز ماهی خاویار، یک حقیقتِ پنهان‌‌نشدنی است. مسئولان می‌گویند قاچاق ماهیان خاویاری خزر از صید مجاز آن بیشتر است. قاچاق خاویار در سال ۱۳۸۵ به ۱۸ تن رسید. به سخن دیگر، برابر با میزان صید قانونی، صید غیرمجاز انجام شده است. قاچاق خاویار در کشورهای قلمرو دریای خزر، ۱۰ تا ۱۵ برابر صید مجاز آن است و همین امر، سدی در برابر رشد جمعیتیِ این‌گونه ماهی به شمار می‌رود و کوشش‌های ازدیادسازی از سوی ایران را بیهوده می‌کند. به سبب درازای ساحل خزر، پیشگیری از صید و جلوگیری از خرید و فروش و جابه‌جایی غیرقانونی خاویار به سختی انجام می‌گیرد. اگر کسی بخواهد خاویار را در هر یک از ۱۶۰ کشور عضو سایتس عرضه کند، باید از کشور پایه(مبدا)، گواهی داشته باشد ولی در واقعیت، این نیز نتوانسته از فعالیت‌های غیرقانونی بکاهد. دکتر کهرم اما دیدگاه دیگری دارد و با گفتن این که عرضه این ماهی، هیچ مقرراتی را بر نمی‌تابد، می‌افزاید: ـ با پرداخت پول خوب، دسترسی به محصول خاویار در همه جای دنیا به آسانی میسر است. همه جا و در هر رستورانی به فراوانی با تخم و گوشت خاویار به مشتریان، سرویس داده می‌شود؛ و این نشان از هیچ ندارد، مگر این که بگوییم آب دریای خزر، آشکار و نهان، بی‌رحمانه از خون این ماهی، رنگین است. دامنه کاهش در گلستان زمانی درآمد ارزی ایران از فروش خاویار در رتبهِ دومِ پس از درآمد نفت قرار داشت ولی اکنون این گونه نیست. میزان صید ماهی خاویار از سال ۷۶ تا کنون در استان گلستان، سیر رو به پایین داشته و از ۲۵۰ هزار کیلوگرم در سال ۷۹ به ۵۰ هزار کیلوگرم در ۸۷ رسید. کم‌شدگی و کاستگی میزان صید ماهیان خاویاری، مساوی است با کاهش تخم خاویار. به گونهای که سال گذشته، کم‌تر از ۵ هزار کیلو تخم خاویار در این استان تولید شد و گمان می‌رود این گونهِ ماهی تا سال۱۴۰۰ به کلی از بین برود. در این زمینه، نگرانیِ چگونگیِ اشتغالِ صیادان نیز مطرح است، چون تنها در گلستان، ۶۵۰ نفر سرگرم صیدند و نیمی از خاویار ایران را تولید می‌کنند. دیگر شُوندها افزون بر صید قاچاق، اهمیت ندادن به آلوده‌سازی خزر از جانب کشورهای دور و بر، و نیز سرپیچی از سهمیه‌بندی سایتس، از دیگر عوامل پیش‌برنده ماهی خاویار به سوی نیستی است. دکتر اسماعیل کهرم می‌گوید: ـ استخراج نفت از سوی ایران و نیز کشورهای همسایه دریای خزر به بهای نابودی خزر انجامیده و نه تنها زندگی جانوران بومی این دریا را رو به تباهی می‌برد، حتی این دریا دیگر مناسب شنای انسان هم نیست؛ در حالی که در گذشته، مردم برای سلامتی پوست خود به ماسه‌زار و آب خزر پناه می‌بردند. بنا به برنامه چهارم توسعه، باید سالانه ۵۰ تن خاویار تولید شود که در سال‌های اخیر، گواهِ روندِ رو به پایین صادرات رسمی این ماده غذایی به جهان هستیم و در پی آن کاهش درآمد ارزی. در دهه ۷۰، تولید خاویار حتی به ۳۰۰ تن هم رسیده بود ولی در ۱۵ سال گذشته، به زیر ۲۰ تن کشیده شد و اکنون به ۱۰ تن رسیده است. یک نگاه از جنس دیگر دغدغه همه، صید هرچه بیشتر ماهی خاویار و تولیدِ تخم خاویارِ فزون‌تر است و اگر نگرانی در سخنان‌شان است، نگرانی از نوع «سود» است، نه دلسوزی برای این‌گونه ارزشمند از خانواده طبیعت. اما دکتر کهرم با نگاهی ناسوداگرانه، با هرگونه صید بیشتر مخالف است. وی تنها نگرانِ حالِ ماهیِ خاویار به صرف ماهی بودناش است و به نکوهش صید بی‌رویهِ ماهیان خاویاری از سوی روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و قزاقستان برای درآمد ارزی بالا می‌پردازد و می‌گوید: ـ شگفت که در این سال‌ها، تنها ایران، برای تولید سالانه خود، دست‌کم اجازه صید نه میلیون ماهی خاویاری را داشته است. آزمندی اساسی‌ترین مشکل خاویار، صید قاچاق و نبود برخورد جدی با متخلفان و همچنین نبود پیمان عملی، میان کشورهای قلمرو دریای خزر برای حفظ ذخایر این‌گونه ماهیان است. حقیقت آن که در حفاظت از دریا کوتاهی شده است. برخی مسئولان، کمیِ امکانات و نیروی لازم را دلیل می‌گیرند که نمی‌توان حفاظت بایسته و مناسبی از دریا داشت، چون از ۱۸۰۰ نیروی مورد نیاز، تنها ۷۰۰ نیرو فعال هستند، حال آن که باید نیروی شبانه‌روزی برای حفاظت از دریا وجود داشته باشد. از آن جایی که بازرگانی خاویار، بسیار پرسود است، مافیای روس نیز وسوسه شده که با تجارتی آلوده، خاویار را به چالش کشد. صید قاچاق در پنج کشور دور و بر خزر، بسیار نگران‌کننده است و به ترتیب روسیه با ۱۲ برابر، قزاقستان ۷ برابر، آذربایجان و ترکمنستان ۴ برابرِ میزانِ دولتیِ خود، با صید قاچاق در چالش‌اند. همچنین تخریب زیستگاه ماهی خاویار بر اثر سدسازی، آلودگی صنعتی، سم پادآفت، برداشت ماسه(که به نشست بستر رود و از بین رفتن غذای ماهی خاویار می‌‌انجامد) در میان است. دکتر کهرم، گله‌مندانه از آزمندیِ انسان می‌گوید: ـ ما انسان‌ها به گونهای رفتار می‌کنیم انگار فردایی وجود ندارد و شاید برای همین، نابخردانه آن بلا را سر فک‌خزری آوردیم و با کشتار بی‌رحمانه، نسل این جانور دوکی‌شکل، زیبا و بی‌آزار را از ۵/۱ میلیون رسانده‌ایم به ۱۵۰ هزار راس؛ و امروز همان بلا را داریم سر ماهی خاویار می‌آوریم و می‌رویم که نسل‌اش را از دریا برداریم. درباره صید غیرمجاز ـ که از دلایل بنیادی کاهش ماهیان خاویاری است ـ بسیاری را باور بر این است که مجازات‌ها در این زمینه، تناسبی با بزه مورد نظر ندارد و برای هر کیلو گوشت خاویاری، تنها ۵ هزارتومان جریمه در نظر گرفته می‌شود که تقریبا هیچ است. حال آن که در کانادا، کشتن یک سگ‌ماهی، برابر با کشتن یک انسان است و جریمه ۱۰ هزار دلاری و ۱۲ سال زندان در پی دارد. پرورشی امروزه کاهش منابع آبزی خاویار و رسیدن به خط قرمز ماهیان خاویاری، پرورش و تکثیر ماهی خاویار در همه کشورها از روی ناچاری پذیرفته شده و بسیاری در اندیشه پرورش مصنوعی آن برآمده‌اند، در حالی که تنها محصول گونهِ آب‌های آزاد آن از ارزش بسیار برخوردار است. کارشناس شرکت مادرتخصصی می‌گوید: ـ از ۱۵ سال پیش در کشورهای امریکا، فرانسه، ایتالیا و آلمان، سرمایه‌گذاری روی پرورش ماهی خاویار آغاز شده و محصول آن‌ها در بازار پخش می‌شود. این بازارداغ ، کشورهای اسپانیا، روسیه، بلژیک، چین، اروگوئه، و حتی عربستان را هم بر آن داشته که خاویار به بازار بفرستند. شهرت جهانی خاویار ایران برای سازگاری پرورش ماهیان خاویاری با آب خزر و نیز استفاده از آب این دریا برای پرورش آن است اما اکنون، زمزمه‌های تولید ماهی خاویار پرورشی در ایران نیز شنیده می‌شود و گویا یک کشتزار پرورش ماهی خاویار در استان گلستان ایجاد شده که قرار است تولیدش تا ۱۰ تن در سال برسد و فرآورده‌اش در چند سال آینده، روانه بازار خواهد شد. افزون بر این، پرورش بچه‌ماهی خاویار برای بازسازی ذخایر و کمک به تکثیر طبیعی آن، از اهداف بلندمدت شیلات است و در سال گذشته، بیش از ۳۰ میلیون قطعه از انواع بچه‌ماهی خاویار تولید و در دریا رهاسازی شده است. تخم‌گیری با سزارین از دیگر اقدامات صورت‌گرفته برای حفظ ماهیان خاویاری، می‌توان به طرح امکان تخم‌گیری ماهیان خاویاری با عمل سزارین در «مرکز تحقیقات بین‌المللی ماهیان خاویاری» در رشت اشاره کرد. در این روش از یک ماهی بالغ، تا ۶ بار می‌توان خاویار به دست آورد، در حالی که در روش سنتی از هر سگ‌ماهی، تنها یکبار امکان بیرون‌کشی خاویار وجود دارد. «سزارین» با هدف جلوگیری از نابودی نسل گونه‌های ماهی خاویار به ویژه گونه «شیپ» آن اجرا می‌شود. در روش سنتی، برای به دست‌آوردن تخم خاویار، ماهی استروژن – که ۱۵ سال به درازا می‌کشد تا به سن باروری برسد- کشته می‌شود که تنها یکبار از آن‌ها تخم‌گیری به عمل آید، که این کار، آسیب جبران‌ناپذیر به ذخایر ماهیان خاویاری دریای خزر وارد می‌کند؛ اما در فرایند طرح سزارین، ماهی پس از صیدشدن، بی‌هوش می‌شود و سپس با جراحی، حدود ۱۵ سانتی‌متر از بافت شکمی آن شکافته شده و پس از خاویارکشی، قسمت شکاف، بخیه می‌شود. در این روش تمام خاویار تخلیه نمی‌شود، بلکه بخشی از تخم در بدن ماهی باقی می‌ماند تا نیروی بازسازی‌اش بالاتر برود و عمل سزارین، ریسک کم‌تری داشته باشد. در چنین روشی، ماهی را پس از تخم‌گیری، ۲ تا ۳ ماه در استخرهای ویژه نگهداری می‌کنند و پس از دوره بهگرایی(نقاهت) رها می‌شود. البته کارشناسان بر این باورند که این سیستم در ماهی‌های پرورشی، بهتر پاسخ می‌دهد چون در سیستم پرورشی، دسترسی به ماهی و امکان پرستاری ویژه از آن وجود دارد. در استان گلستان نیز مراکز بازسازی ذخایر، شامل دو بخش خاویاری و استخوانی است که بخش خاویاری در دو مرکز شهید مرجانی و سد وشمگیر، صورت می‌گیرد که هر دو دارای ۲۳۰ هکتار سطح مفید کشت است. این مراکز در زمینه تکثیر، پرورش گوشتی و رهاسازیِ بچه‌ماهی‌های خاویاری از گونه‌های فیل‌ماهی، قره‌برون، چالباش، شیپ و ازون‌برون فعالیت دارد. سنتزیک افزون‌بر کاهش و آلودگی، پدیده «خاویار بدلی» به گونهای جدی، صنعت خاویار ایران را به چالش گرفته است. خاویار بدلی(سنتزیک) در شیشه‌های ۱۰۰ و ۱۲۰گرمی و گاه در پلی‌اتیلن غیربهداشتی، محصولی بی‌کیفیت است که نام خاویار را یدک می‌کشد و می‌رود بازار را از آن خود کند. هنگامی که در این باره از کارشناس شرکت مادرتخصصی می‌پرسم، می‌گوید: ـ خاویار«سنتزیک» پس از آماده‌سازی خمیر اولیه، در فرآیندی، به شکل خاویار طبیعی در می‌آید اما ویژگی و خاصیت غذایی خاویار را ندارد، به همین سبب به «تیزر خاویار» مشهور شده است.این‌گونه غذایی، پروتئین کم‌تری نسبت به خاویار اصلی دارد و به لحاظ بهداشتی، سالم‌بودن‌اش-به سبب افزودنی ژله و رنگدانه- ناروشن است و حتا برخی کارشناسان درباره مصرف‌اش هشدار می‌دهند. شبه‌خاویار که فواید خاویار ناب را ندارد و از پروتئین مشکوکی برخوردار است، از کشورهای اسپانیا، ژاپن، آذربایجان و کشورهای دارای منافع مشترک به استان گلستان وارد می‌شود. خاویار ناب از شکم ماهی تولید می‌شود ولی شبه‌خاویار، نه از شکم ماهی خاویار، که از تخم آن تولید می‌شود و به شکلی مصنوعی، مزه‌دارش می‌کنند و افزون بر آسیب به صنعت خاویار، چه بسا به بیماری استفاده‌کننده نیز بینجامد. غذای بیرون سفره هنگام تنظیم این گزارش، در مسیر خود به گیلان، با پنج ـ شش خانواده که در مسیر رودخانه سفیدرود، چادر زده بودند، در باره ماهی خاویار گپ زدم. همه‌شان بی برو برگرد، مسأله را از «ماهی» به محصول «خاویار» کشاندند و با جمله «غذای از ما بهتران» بی‌اعتنا از کنارش گذشتند. بدبختانه محافظت از زندگی ماهی خاویار، تنها دغدغه دوستداران طبیعت و دیده‌بانان محیط‌زیست است و مردم عادی، به این جاندار دریایی بی‌توجه‌اند؛ شاید از آن رو که مصرف سرانه خاویار مردم ایران، ناچیز و تقریباً هیچ است و به «گَرَم» هم نمی‌رسد؛ و این بی‌توجهی به موجودی که صرفا در سبد غذایی مردم نیست، جای شگفتی دارد و گمان می‌رود «فرهنگ‌سازی» در این زمینه نیز، تهی از فایده و هدررفت هزینه‌ها است. اما سازماندهی صیادان از برنامه‌هایی است که باید در دستور کار شیلات قرار گیرد، زیرا صیادان بیشتری تحت پوشش قرار می‌گیرند و مشغول به کار می‌‌شوند و از فعالیت غیرقانونی صید، کاسته خواهدشد. صیادی غیرمجاز، سهم زیادی از مرگ و میر ماهی خاویار خزر را به خود اختصاص داده است و چاره‌ای نیست جز این که صید در این زمینه، به کنترل درآید و پیش از به بلوغ رسیدن ماهی، مانع صید آن شوند. ابزار صید صیادان غیرمجاز در دریای خزر، ابزاری است که به «تور گوشت‌گیر» معروف است. این تور، زمانی که ماهی سفید را صید می‌کند، می‌تواند بچه‌ماهی خاویاری را که‌اندازه ماهی‌سفید است نیز از چرخه زندگی خارج کند. این کار از مشکلات جدی مدیریت ماهیگیری در دریای خزر است، ضمن آن که برخلاف آب‌های دریای جنوب که هرکس بخواهد به صید برود، باید از شناورهای مناسب استفاده کند و از بنادر خارج شود، چنین مقرراتی در دریای خزر وجود ندارد و هرکس با یک قایق کوچک و حتی یک تیوپ بادی می‌تواند وارد دریا شود و به صید بپردازد؛ و این سبب شده که نظارت و دیده‌بانی به سختی صورت بگیرد. بدون شک بهترین راه برای حفاظت از ماهیِ ارزشمندِ خاویار، همراهی و همکاری مردم کرانه‌نشین دریای خزر است. منبع:روزنامه اطلاعات پزشکان
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1706]
-
پزشکی و سلامت
پربازدیدترینها