دين و نبوت

واضح آرشیو وب فارسی:هموطن سلام: دين و نبوت
بنا بر باور متالهان، دين و اعتقاد به آفريدگار يگانه جهان، امرى فطرى و در سرشت بشر عجين شده است كه انسان ها در همه دوران ها و تاريخ از آن متنعم بودند، با اين تفاوت كه اين سرشت پاك، گاهى با عوامل و علل بيرونى محجوب گشته است، اما با تذكر انسان هاى حكيم يا پيامبر دوباره هستى خود را نشان داده است. علاوه بر فطرى بودن دين، پيامبران نيز براى تقويت فطرت از سوى خداوند به سوى انسان ها برانگيخته شده اند. اصطلاح دين از سرى اصطلاح هاى پيچيده و مهمى است كه تعريف هاى مختلف، متعدد و احيانا متضادى مانند تعريف ماهوى، غايت انگارانه، تجربى و حس گرا، جامعه شناسانه، روانشناسانه و درون دينى براى آن بيان شده است. ارائه يك تعريف جامع و مشترك از اين رهيافت ها، امرى مشكل بلكه محال است؛ بر اين اساس در بحث منشا دين صاحب نظر بايد مقصود خود را از دين نخستين تبيين كند تا در پرتو آن، ادعاى وى نيز قابل تصور، تصديق يا انكار قرار گيرد. از اينجا در مى يابيم ارائه نظريه در باب منشا دين به نوع تعريف و مقصود از اين وابسته خواهد بود و با اختلاف تعريفه منشا دين نيز مختلف خواهد بود. كسى كه تعريفى خاص مثلا روانشناسانه از دين ارائه مى دهد، منشا دين را ترس قلمداد خواهد كرد. در مقابل كسانى كه دين حقيقى را امر مقدس، فراطبيعى و يا اعتقاد به خداوند تعريف مى كنند، منشا دين پيش آنان نيز با تعاريف پيشين متفاوت خواهد بود. فلسفه نياز انسان به دين و پيامبران آسمانى از مسائل جديد كلامى است كه مطمح نظر متكلمان و فيلسوفان دين معاصر قرار گرفته است. البته بنيان بحث به شكل هاى گوناگون مانند ضرورت نبوت و بعثت پيامبران در كلام و فلسفه در قرون متمادى مطرح بوده است كه متكلمان و فيلسوفان در بحث نبوت آن را مطرح كرده و به گزارش و نقد مخالفان آن يعنى براهمه مى پردازند. براى تبيين فلسفه نياز به نبوت و ضرورت آن از دو منظر و نگاه مى توان وارد بحث شد. منظر اول، منظر برون دينى است، به اين معنا كه پيش از اينكه به خود دين و متون دينى مراجعه شود، اين سوال را پيش عقل مى بريم و از آن سوال مى كنيم كه آيا عقل به تنهايى و بدون يارى دين بر تبيين فلسفه يا فلسفه هاى ضرورت بعثت قادر است يا اينكه عقل نمى تواند آن را كشف و استنتاج كند كه در پرتو آن، ارسال پيامبران يك حسن عقلى و يا وجوب عقلى براى خداوند گردد؟ نگاه دوم به نبوت درون دينى است به اين معنا كه فلسفه و ضرورت دين را از خود دين سوال كنيم. نگاه برون دينى به فلسفه و ضرورت نبوت مى تواند به دو قسم صورت گيرد، قسم اول پيشينى است به اين معنا كه عقل با قطع نظر از وقوع بعثت پيامبران در عالم خارج، خود به تحليل فلسفه نبوت مى پردازد و در پرتو آن به حسن، بلكه وجوب بعثت حكم مى كند. رهيافت ديگر رهيافت، پيشينى است كه اخيرا مطرح شده و با قطع نظر از وجوب بعثت و تعيين تكليف براى خداوند به تبيين نبوت مى پردازد؛ به اين معنا كه ما در طول تاريخ شاهد ظهور پيامبران متعدد با صفات نيكو، همراه با پيام بسيار مهم و خطير براى سرنوشت انسانيت بوديم. نفس واقعيت پيشين با قطع نظر از وجه نياز و ضرورت آن، ضرورت توجه و اقبال به پيام و مدعاى آنان را نشان مى دهد. از آنجا كه اين نگرش مسئله را بعد از وقوع آن تحليل مى كند، مى توان آن را به پسينى، رئاليستى و افى توصيف كرد.كتاب دين و نبوت تاليف محمدحسن قدردان قراملكى، توسط پژوهشگاه فرهنگ و انديشه اسلامى به قيمت ۴۰۰۰ تومان منتشر شده است.

چهارشنبه|ا|21|ا|اسفند|ا|1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: هموطن سلام]

[مشاهده در: www.hamvatansalam.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 155]