روابط دوجانبه، رويكرد چند جانبه

واضح آرشیو وب فارسی:اطلاعات: روابط دوجانبه، رويكرد چند جانبه

اشاره: در ميان كشورهاي عضو اتحاديه اروپا هستند كشورهايي كه روابط آنها با آمريكا در كمتر از يك دهه گذشته به‌ويژه پس از حوادث 11 سپتامبر، دستخوش دگرگوني‌هاي اساسي شده است.‌

بخش عمده اين تحولات كه عموما جهت منفي داشته، با رويكرد دولت بوش پس از جنگ عراق رخ نموده و امروز با پايان يافتن دوره تصدي نئوكان‌ها بر كاخ سفيد، اين كشورهاي اروپايي در صددند تا به روابط خود با واشنگتن سروشكلي تازه بدهند.

اين بخش از مقاله به بررسي تلاش آنها براي تدوين راهبردهاي جديد مي‌پردازد.

***

اين مواضع، اسلووني را در جايگاه حمايت از سياست‌هايي قرار مي‌دهد كه مشوق همكاري بوده و بارئوس سياست‌هاي جهاني سازمان ملل متحد همخواني دارد. اسلووني همچنين به آينده بالكان غربي توجه بيشتر كرده در صدد خواهد بود تا در اين منطقه نقش ميانجي را ايفا كند. احتمال غالب مي‌رود كه از تقويت روابط تركيه با اتحاديه اروپا نيز طرفداري كند.

اسلووني از ميان داشتن روابط مستقل دوجانبه با آمريكا يا برقراري رابطه با آمريكا از طريق اتحاديه اروپا، راه منطقي و واقعي را انتخاب مي‌كند. در زمينه اقتصادي روابط مستقيم برقرار مي‌كند و در مورد پاره‌اي مسائل خاص (مثل حق مالكيت يهوديان كه تا قبل از جنگ جهاني دوم سابقه دارد) روابط دوجانبه را پي مي‌گيرد.

در مسائل جهاني مثل انرژي، تغييرات آب و هوايي، و اقتصاد جهاني و مناسبات اقتصادي - تجاري اتحاديه اروپا با آمريكا، اولويت را به روابطي مي‌دهد كه از جايگاه اتحاديه اروپا برقرار شود.

در امنيت جهاني و مسائل سياسي - امنيتي هم اسلووني به وضوح طرفدار حل‌وفصل اين امور در چارچوب ناتو است؛ در عين آن كه همواره سياست امنيتي و دفاعي مستقل و قدرتمند خاص اروپا را ارجح شمرده است. مشروط به آن كه چنين سياستي صرفا به معناي تقويت بنيادهاي ناتو تمام نشده و بر تساوي همه اعضا مبتني باشد.

*‌ اسپانيا

روابط اسپانيا و ايالات متحده در سال‌هاي دولت بوش از سال 2001 تاكنون دستخوش تحولاتي شده است. در فاصله سال 2001 تا 2004 با حمايت بي‌قيد و شرطي كه دولت آزنار از مبارزه بين‌المللي با تروريسم مي‌كرد، روابط بسيار حسنه بود، اما همين حمايت دولت وقت اسپانيا از حمله به عراق در انتخابات سال 2004 اسپانيا دردسرساز شد. حزب سوسياليست در برنامه انتخاباتي خود، خارج كردن سربازان اسپانيايي را از عراق گنجانده بود و پس از پيروزي حزب در انتخابات، خورخه زاپاترو نخست‌وزير جديد، بلافاصله به سربازان مستقر در عراق فراخوان داده و آنان را به اسپانيا بازگرداند و اين امر روابط اسپانيا با آمريكا را دچار انجماد مي‌كرد كه عالي‌ترين سطوح دولتي هم گرفتار آن شد.‌

با وصف اين، اسپانيا و ايالات متحده روابط حسنه را در امور دفاعي، مبارزه با تروريسم، پليس و همكاري‌هاي قضايي و نيز در چارچوب ناتو، حفظ كرده‌اند، اما در وادي اقتصاد، اوضاع شناوري برقرار است: اسپانيا در سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي در آمريكا (با هشت ميليارد يورو) به بالاترين ميزان دست يافت و شركت‌هاي اسپانيايي توانستند به سرمايه‌هاي آمريكايي به ارزش 22 ميليارد يورو دست يابند (كه اسپانيا را در مقام چهارمين سرمايه‌گذار بزرگ پس از كانادا، انگليس و هند قرار داد). اسپانيا سال گذشته 8 ميليارد يورو هم دريافت كرد كه 2 درصد كل سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي در آمريكا بود. افزون بر همه اين‌ها، لازم به ذكر است كه آمريكا به سرعت به كشوري تبديل مي‌شود كه بيشترين تعداد اسپانيايي زبان‌ها را دارد.

اما در مسائلي چون تغييرات آب و هوايي، حقوق جديد بين‌الملل و نقش سازمان‌هاي بين‌المللي با وجود همكاري‌هاي جاري، اختلاف نظرهايي بين اسپانيا با اتحاديه اروپا و ايالات متحده موجود است.

زاپاترو نخست‌وزير اسپانيا در نخستين نطق پس از آغاز دوره دوم كار خود، درخصوص سياست خارجي به شرح ديدگاه‌هايش در قبال رويكرد جديد آمريكا به چند جانبه‌گرايي عملي، مخصوصا با عنايت به مبارزه با تغييرات آب و هوايي و حقوق بين‌الملل جديد پرداخت. زاپاترو تاكيد كرد كه دولت اسپانيا در جهت تشكيل هياتي بين‌المللي براي لغو مجازات اعدام در دنيا اقدام خواهد كرد. از سويي، اسپانيا معتقد است كه مطابق طرحي كه زاپاترو در سال 2005 به سازمان ملل متحد داد، راه مناسبي براي استقرار صلح و فائق آمدن بر خشونت‌هاست.

دولت اسپانيا در حال حاضر در صدد است تا روابط با آمريكا را از نو تقويت كرده و توسعه دهد. زاپاترو با نظر به اين‌كه اسپانيا در نيمه اول سال 2010 رياست دوره‌اي اتحاديه اروپا را برعهده خواهد داشت، روابط با آمريكا را هم براي اسپانيا و هم براي اتحاديه اروپا دوره رياست كشورش در اتحاديه اروپا اعلام كرده است. دولت اسپانيا در همين چارچوب از مدتي قبل سرگرم تعريف و تهيه دستور كار روابط با دولت جديد آمريكاست.

روابط ايالات متحده و اسپانيا حالتي متقارن دارد. دولت اسپانيا درصدد است تا روابط فيمابين را دوباره به حالت موازنه درآورد، چرا كه عقيده دارد كه منافع حاصله از همكاري‌هاي سياسي - نظامي كافي نيست. اسپانيا رويكرد چند جانبه را خصوصا در چارچوب اتحاديه اروپا بهتر و برتر مي‌شمارد.

اسپانيا براي روابط دوجانبه در ظرف چهار سال آينده (دوره حكومت دولت جديد آمريكا) اهداف روشني دارد: تحكيم پايه‌هاي سرمايه‌گذاري مستقيم خارجي خود در آمريكا، بازنگري پيمان دفاعي با آمريكا با نظر به استفاده نظاميان آمريكا از پايگاه‌هاي اسپانيا و ميدان دادن به دستگاه‌هاي اطلاعاتي آمريكا در خاك اسپانيا، تقويت همكاري‌ها در زمينه‌هاي آموزشي، پژوهشي و توسعه‌اي، و تحكيم مباني همكاري در آمريكاي لاتين.

* سوئد‌

در دوره بوش روابط سوئد و آمريكا فوق‌العاده عالي بود و دولتين يادشده بر سر خيلي از مسائل اتفاق‌نظر داشتند. اما جنگ عراق كه به وقوع پيوست، اين روابط تا حدودي دچار تنزل شد. سوئد عقيده داشت كه حمله به عراق نقض آشكار حقوق بين‌الملل است. افكار عمومي سوئد هم به شدت با جنگ مخالف بود. سياست آمريكا در خليج گوانتانامو و خودداري آمريكا از امضاي پيمان كيوتو و نيز مجازات اعدام از ديگر موارد اختلاف‌نظر دو دولت بود.‌

روابط دوجانبه و رويكردهاي چندجانبه در دولت دوم بوش مورد توجه بسيار زياد قرار گرفت. اين حالت در سوئد نشانه تغييرات بزرگ تعبير گرديد. در پي برگزاري انتخابات 2006 در سوئد اقداماتي انجام گرفت كه مناسبات با آمريكا تقويت و تحكيم شود. اعضاي دولت سوئد سفرهاي مكرر به آمريكا كردند و ساختمان جديد سفارت سوئد در پايتخت آمريكا داير شد. اين‌ها نشانه‌هايي دال بر روابطي تازه بود.

سوئد در سياست‌هاي خود جاي زيادي را براي همكاري‌هاي مربوط به آب و هوا و انرژي قائل است. در سال 2009 وقتي نوبت رياست دوره‌اي اتحاديه اروپا به سوئد برسد مبارزه با تغييرات آب و هوايي يكي از رئوس فعاليت‌ها خواهد شد. به همين جهت پاي‌بندي آمريكا به اين مسئله در روابط آينده كشورهاي دوسوي اقيانوس اطلس تاثيرات به سزا خواهد داشت. احتمال مي‌رود كه ايالات متحده موضع سازنده‌تري در پيمان‌هاي مربوط به تغييرات آب و هوايي بگيرد كه از سوي سازمان ملل در دسامبر سال 2009 در كپنهاگ به امضا خواهد رسيد.‌

همكاري‌هاي اقتصادي و تجاري كشورهاي دوسوي اقيانوس اطلس در خلال رياست دوره‌اي آلمان براتحاديه اروپا در سال 2007 مورد توجه زياد قرار گرفت، اما با آن كه مبادلات تجاري بين سوئد و آمريكا در دو سال اخير كمتر شده آمريكا همچنان شريك تجاري مهم سوئد است.

با بروز بحران در گرجستان لازم آمد كه در نحوه مقابله با سياست خارجي روسيه بازنگري شود. سوئد به صراحت از روسيه انتقاد كرد و وزير امورخارجه سوئد اظهارداشت: موضع سوئد ادامه گفت‌وگو با روسيه است، ضمن آن كه در محتواي گفت‌وگو به مرور زمان تغييراتي حاصل خواهد شد. از آمريكا هم انتظار مي‌رود در اين قضيه با هماهنگي اتحاديه اروپا قدم بردارد.

سه شنبه 1 بهمن 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: اطلاعات]

[مشاهده در: www.ettelaat.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 111]