محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1828736942
موسیقی پشت ویترین
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: گزارشی از موزه ساز کرمان موسیقی پشت ویترین
موسیقی تهران تا امروز هیاهویی برای هیچ بوده است. خردادماه 1381 این موزه که در حقیقت خانه ای قدیمی و زیبا با تغییر کاربری بود، از سوی احمد مسجدجامعی وزیر فرهنگ و ارشاد سابق و با حضور جمع زیادی از موسیقیدان ها افتتاح شد و همان روز هم بدون اینکه عموم مردم بتوانند از آثار موجود در آن بازدید کنند، به دست تعمیر سپرده شد تا به امروز که هنوز در آن به روی عموم بسته است. در عوض موزه ابوالحسن صبا که در حقیقت خانه اوست و سازها و وسایل شخصی او در آن نگهداری می شود در شرایط نه چندان مناسب، بدون هیچ گونه تبلیغ در خیابانی شلوغ به نام ظهیرالاسلام و در میان انبوه مغازه های کاغذفروشی گم شده است و کسی به فکر آن نیست.موزه دیگری در حوزه موسیقی در شهری دیگر که زمانی نه چندان دور جشنواره موسیقی ایران به نام جشنواره موسیقی نواحی در آن برگزار می شد، به حیات خود ادامه می دهد؛ موزه ساز کرمان که در عمارتی زیبا واقع شده است.موزه ساز کرمان و مجموعه باغ هرندی که یکی از ساختمان های عهد قاجار است، در طبقه همکف موزه باستان شناسی کرمان واقع شده است. باغ هرندی در دوره قاجاریه به وسیله عدل السلطنه یکی از صاحب منصبان نظامی آن دوره بنا شده و در سال 1313 به مبلغ 40 هزار تومان به مرحوم ابوالقاسم هرندی که یکی از تجار مطرح کرمان بود، فروخته شد. این مجموعه به دلیل توقف چند روزه رضاخان در مسیر سفر تبعیدی اش مورد توجه قرار گرفت و در سال 54 به وسیله مالک، باغ به وزارت فرهنگ و هنر وقت اهدا شد.باغ هرندی مدتی نیز به عنوان ساختمان سازمان میراث فرهنگی و گردشگری کرمان مورد استفاده قرار گرفت که این باغ هم اکنون دو موزه سازشناسی و باستان شناسی را در خود جای داده است.موزه سازشناسی کرمان از سال 80، با نمایش مجموعه سازهای خریداری شده از زنده یاد ایرج گلسرخی و همچنین سازها و ادوات سازسازی اهدایی زنده یاد حسین مسعود کرمانی آغاز به کار کرد. اضافه شدن مجموعه سازهای نواحی سیدفواد توحیدی در سال 82 و همچنین مجموعه دف و دایره مناطق مختلف ایران در سال 84 که اهدایی کیوان پهلوان است، بر غنای محتوایی این موزه افزود، به طوری که در حال حاضر این سازخانه با داشتن بیش از چهارصد ساز، کامل ترین و بزرگ ترین موزه سازشناسی در ایران محسوب می شود. سیدفواد توحیدی پژوهشگر و کارشناس موزه می گوید؛ موزه سازشناسی کرمان به چند بخش کلی شامل ویترین های مخصوص، نمایش سازها، ادوات سازسازی و دستگاه های قدیمی پخش موسیقی، محل پخش آثار صوتی و تصویری مربوط به سازها، آرشیو آثار و نشریات موسیقی، محل برگزاری نشست های پژوهشی موسیقی، محل نمایش آثار طراحی از استادان موسیقی (اثر استاد علی خسروی کرمانی) و نمایشگاه عکس از هنرمندان قدیم و پیشکسوت موسیقی ایران تقسیم شده است. همچنین سازهای موجود در این موزه نیز شامل سه دسته سازهای ملی ایران، سازهای نواحی ایران و سازهای ملی و نواحی تعدادی از کشورها هستند، به طوری که سازهای ملی ایران مجموعه نفیس و گرانقدر از سازهای ملی ایران نظیر تار، سه تار، کمانچه، غژک، رباب، سنتور، قانون، بربط، نی، دایره و تمبک هستند که قدمت بعضی از آنها به سیصد سال قبل می رسد که از میان این مجموعه نفیس می توان به تار ساخت استاد مسعود کرمانی، تار و کمانچه مربوط به دوران زندیه و تمبک خاتم ساخت اوایل دوره قاجاریه اشاره کرد.
این پژوهشگر سازهای نواحی ایران را نیز شامل دو بخش می داند و می گوید؛ بخش اول سازهای نواحی استان کرمان است که شامل جوغ، چوغرو، جاریگ، درک، انواع مختلف دایره و دف، انواع دهل و جره، انواع نقاره، تمبک محلی، کوزک، سنج انگشتی، کرپ، کرنا، انواع مختلف سورنا، سفید مهره، انواع نی محلی، نی لبک، فلوت محلی، نی جفتو، فیقو، سوتک، شاخ نفیر، بلبون، چنگ، چنگ قوطی و یروتی است. بخش دوم نیز شامل گزیده ای از سازهای نواحی سایر استان های کشور است که اکثراً دارای قدمت قابل توجهی هستند به طوری که حتی تعدادی از آنها جزء سازهای منسوخ شده به حساب می آیند و آخرین نمونه هایی اند که در این موزه نگهداری می شوند.بخش دیگری از موزه ساز کرمان به سازهای ملی و نواحی کشورهایی چون ترکیه، امارات متحده عربی، اسکاتلند، آلمان، کشورهای آفریقایی، هندوستان، پاکستان، سوریه، عربستان، چین، تاجیکستان و... اختصاص دارد.علاوه بر این تقسیم بندی هر یک از این بخش ها از نظر سازشناسی در دسته های سازهای زهی زخمه ای و کمانی، سازهای بادی زبانه دار و بی زبانه و سازهای کوبه ای خودصدا و پوست صدا مرتب شده اند.این موزه زیرنظر سازمان میراث فرهنگی اداره می شود اما برخی از این سازها با داشتن قدمتی طولانی در این سازمان ثبت نشده اند. این نوازنده علت را این می داند که چون بسیاری از سازها از جمله سازهایی که توسط او جمع آوری شده اند در این موزه به امانت گذاشته شده اند، توسط میراث فرهنگی ثبت نمی شوند، برخی از آنها نیز ارزش های مادی زیادی ندارند البته در کنار اینها سازهای گلسرخی و مسعود کرمانی به صورت رسمی ثبت شده اند.سازهای مختلف استادان برجسته موسیقی در این موزه در ویترین های زیبایی جای گرفته اند که سیستم صوتی این ویترین ها این امکان را به بازدیدکننده می دهد تا ضمن بازدید از سازهای موجود با نحوه پرداختن و نوای ساز اساتید بزرگ موسیقی آشنا شود.وقتی در این موزه که از نظر معماری در سطح بسیار بالایی قرار دارد، قدم می زنیم بخشی که نظر هر بازدیدکننده ای را به خود جلب می کند، بخش مجموعه سازهای موسیقی نواحی است. سازهایی که متعلق به هنرمندانی است که جز تعداد اندکی کسی نه تنها ساز آنها را، بلکه خودشان را هم نمی شناسد چرا که ما فقط به روستایی، عشایر و کسانی که دور از شهرها زندگی می کنند به دید انسان های زحمتکشی که برای تولید محصولات کشاورزی روزگار می گذرانند، می نگریم اما نمی دانیم اینها چه گنج های گرانبهایی را در بین خود دارند. این گنج ها سازهایی هستند که پیران قبیله های مختلف از کرد، لر و قشقایی گرفته تا آذری، بوشهری و ترکمن آنها را می نوازند. نوازندگان مهجوری که تنها با حضور در برخی جشنواره ها فرصت عرضه کردن هنرشان را دارند. اما برخلاف همه بی توجهی ها مدت پنج سال است که فواد توحیدی با سفرهای پژوهشی خودش به نواحی مختلف کرمان دست به جمع آوری سازهای محلی این استان زده و همه آنها را در موزه ساز کرمان گرد هم آورده است. او درباره این سازها می گوید؛ بیش از 25 نمونه ساز نواحی از جمله یروتی، چنگ قوطی، سورنای گلی، کوزک، جوسر و... در کرمان رایج است که تعدادی از اینها نه تنها در کشور بلکه در تمام دنیا منحصربه فرد هستند.سازهای کرمان به ترتیب اهمیت به سه گروه سازهای کوبه ای، بادی و زهی آرشه ای تقسیم می شوند. به گفته توحیدی سازهای کوبه ای دو دسته پوستی و بدون پوست هستند که سازهایی چون جوغ، جاریگ، درک، انواع مختلف دایره و دف، انواع دهل و جره، انواع نقاره و... جزء سازهای رایج کوبشی پوست دار و سازهایی چون کوزک، سنگ، سنج انگشتی، چوسر یا چوب سحر، چلیک و خلخال جزء سازهای کوبشی بدون پوست هستند. سازهای سورنا، کرنا، سفید مهره، نی محلی، فیقو، شاخ نفیر و... از خانواده سازهای بادی و چنگ و چنگ قوطی و یروتی هم از مجموعه سازهای زهی آرشه ای هستند.نام این سازها به گونه ای است که تنها با دیدن آنها می توان تشخیص داد که زهی، بادی یا کوبه ای است به عنوان مثال جوغ ساز سنگی و از نوع کوبه ای یک طرفه است که روی دهنه آن را با پوست بز یا گوسفند می پوشانند.به گفته فواد توحیدی تا دو دهه قبل این ساز در بین گروهی از ساربانان و شتر بانان کرمان رواج داشته است، به این ترتیب که آن را با طناب روی شتری به نام شتر سرآهنگ یا راه بلد می بسته اند و ساربان در هنگام بروز توفان شن از آن به عنوان ساز راهنما استفاده می کرده است.این سازها نه تنها از نظر اسم بلکه از جهت شکل ظاهری نیز با بقیه سازها متفاوت و به نوعی منحصر به فرد هستند. مثل ساز چوغرو که این پژوهشگر موسیقی نواحی معتقد است این ساز که در روستای بیدخون مرغک بم شناسایی شده تنها ساز چهارگوش دوطرفه در جهان است. چوغرو دو زنگوله در دو طرف کمانه و تعدادی حلقه فلزی در چارچوب چوبی دارد که از آن آویزان هستند. این ساز در هنگام رقص و پایکوبی نواخته می شود.از میان سازهای بادی کرمان، سورنا جزء شاخص ترین ساز محلی این استان است که در تمام مناطق حضور پررنگ تری نسبت به سایر سازها دارد. به همین منظور به سورنا در اصطلاح محلی ساز و به نوازنده آن سازی می گویند. توحیدی نیز به سابقه طولانی سورنا و سورنانوازی در کرمان اشاره می کند و ادامه می دهد؛ باستان شناسان در کاوش های باستانی منطقه بشاگرد به نوعی سورنا دست یافته اند که قدمتی 7هزار ساله دارد. همچنین سورنای دیگری مربوط به دوره هخامنشی نیز در موزه ساز کرمان نگهداری می شود. به طور کلی در کرمان 4 نمونه سورنا رایج است که سه نوع از آنها در کشور بی همتایند.نوع اول بابونه ای یک تکه مانند اکثر سورناهای کشور، نوع دیگر دارای بدنه ای دوتکه که در اصطلاح محلی به آن نرلاس گفته می شود، نوع سوم مانند سورناهای نوع اولی اما با ارتفاع بیش از 60 سانتی متر است که بلندترین سورنای کشور است و نوع چهارم نیز تنها سورنای گلی در جهان است که در روستای سبلوییه زرند استفاده می شود.یکی دیگر از سازهایی که در موزه ساز کرمان به چشم می خورد و قدمتی چهارصدساله دارد، سفید مهره است که جزء سازهای بادی است. توحیدی در خصوص این ساز می گوید؛ نواختن سفید مهره دارای سابقه طولانی است و هم اکنون نیز در روستای گودیز و توسط اکبر محمودی نواخته می شود. این ساز که در مراسم های عزاداری یا برای اعلان فوت اشخاص نواخته می شود در بین اهالی از حرمتی خاص برخوردار است و حتی برخی از بومیان بر این باورند که دور کردن سفیدمهره از شهر یا روستا برای اهالی بدیمن است.درست است که سازهای موجود در این موزه قدمتی بسیار دارند و اکثراً در دست هنرمندان کهنسال است اما در میان آنها سازی نیز وجود دارد که در نواحی مختلف کرمان توسط کودکان نواخته می شود. این ساز که فیقو نام دارد نوعی ساز بادی است که در بعضی از مناطق، آن را از ساقه جو، نی و چوب می سازند. فیقو فاقد سوراخ است و فقط صدای واحدی را تولید می کند.آخرین مجموعه از سازهای نواحی کرمان را سازهای زهی آرشه ای تشکیل می دهند که تنها سه نمونه چنگ، چنگ قوطی و یروتی در این موزه موجود است.این پژوهشگر در این باره می گوید؛ مهمترین ساز رایج این خانواده نوعی قیچک است که در اصطلاح محلی به آن چنگ و به نوازنده آن چنگی گفته می شود. نوعی دیگر به چنگ قوطی مشهور است که از قوطی های حلبی و تخته ساخته شده و دارای سه سیم است.موزه ساز کرمان تنها سازهای قدیمی و کم نظیر را در خود جای نداده بلکه وقتی ویترین های حاوی این سازها را یکی پس از دیگری پشت سر می گذاریم و به انتهای موزه می رسیم، نقاشی های خطی زیبایی را می بینیم که با مضمون موسیقی اصیل طراحی شده اند. همچنین تصاویر هنرمندان بزرگ و پیشکسوت موسیقی از دیگر وسایل دیدنی این موزه هستند.منبع : روزنامه شرق
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 461]
-
گوناگون
پربازدیدترینها