با اسدالله جولايي ، رئيس ستاد ديه كشور زندان، براي بدهكاران نيست

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: با اسدالله جولايي ، رئيس ستاد ديه كشور زندان، براي بدهكاران نيست
جام جم آنلاين: تاكنون بيش از 20 هزار نفر از زندانيان جرايم غيرعمد به واسطه تلاش‌هاي ستاد ديه از زندان آزاد شده‌اند و هنوز 12 11 هزار نفر ديگر در زندان باقي مانده‌اند؛ اما آمار شناور زندانيان و روند افزايش پرونده‌هاي قضايي بيانگر آن است كه در تعداد اين گروه از زندانيان نيز ثباتي وجود ندارد و گرچه اسدالله جولايي، رئيس ستاد ديه كشور مي‌گويد با اصلاح قوانين بيمه‌اي بزودي تعداد زندانيان تصادفات و ديه به صفر مي‌رسد، اما حقيقت اين است كه آمار زندانيان مهريه، نفقه و چك نيز رو به فزوني است.

با اين حال، جولايي نگاهي اميدوارانه به سال‌هاي آمدني دارد و معتقد است با ارتقاي سطح دانش عمومي نسبت به مسائل حقوقي كه وظيفه اصلي رسانه‌ها به شمار مي‌آيد، شايد در آينده‌اي نزديك، گذر هيچ مجرم غيرعمدي به زندان نيفتد و روزي برسد كه اصطلاح زندانيان جرايم غيرعمد فراموش شود.

اگر اشتباه نكنم ، ستاد ديه از زمان شهيد لاجوردي ، رياست وقت سازمان زندان‌ها تشكيل شد. اين طور نيست؟

اين ستاد در واقع ابتكار ايشان بود. در آن زمان فهرست نام زنداني‌ها به شكل ماهانه يا هفتگي در اختيار رئيس سازمان زندان‌ها قرار مي‌گرفت. پس از مدتي ايشان متوجه شدند نام بعضي زنداني‌ها ثابت است و دائما تكرار مي‌شود. وقتي خواستيم به وضعشان رسيدگي كنيم، فهميديم اين زنداني‌ها مرتكب جرايم غيرعمد شده‌‌اند و بيشترشان براي ديه در زندان مانده‌اند و تا زماني كه دينشان را ادا نكرده‌اند، نمي‌توانند از زندان خارج شوند. به همين دليل، ستاد ديه در آن سال با نگرش ويژه به وضع كساني كه به علت تصادف و پرداخت نكردن ديه به زندان افتاده بودند، تشكيل شد.

ديه در آن زمان چقدر بود؟

در سال 69 ديه رقم ثابتي نداشت و به شكل توافقي ميان 250 تا 300 هزار تومان تعيين مي‌شد. از نيمه اول سال 74، دستگاه حكومتي، ديه مرد مسلمان را 36 ميليون و 250 هزار ريال اعلام كرد كه در نيمه دوم آن سال به 38 ميليون ريال رسيد و پس از آن هم با گذشت زمان، هر سال مقداري بر آن افزوده شد.

... و حالا به چه رقمي رسيده است؟

مبلغ ديه هم‌اكنون براي مرد مسلمان 40 ميليون تومان است و در ماه‌هاي حرام يك‌سوم اين رقم به آن اضافه مي‌شود و به حدود 53 ميليون تومان مي‌رسد.

پس ديه‌هاي 300 ميليون توماني از كجا مي‌آيند؟

اگر طرف مقابل يا سرنشين در تصادف به ضربه مغزي يا قطع نخاع و به طور كلي صدمات شديد جسمي دچار شود، مبلغ خسارت برابر با 4 تا 7 ديه مي‌شود و ممكن است حدود 250 تا 300 ميليون تومان شود و حتي در تصادفاتي كه به مرگ دستجمعي منجر مي‌شود، گاهي ديه به 800 ميليون تا يك ميليارد تومان برآورد مي‌شود.

جز زندانيان ديه، كدام دسته از زندانيان تحت حمايت ستاد ديه قرار مي‌گيرند؟

ما معتقديم زندان را براي بدهكاران نساخته‌اند و به همين دليل هدفمان شناسايي و كمك به زندانيان بدهكار در جرايم غيرعمد است كه علاوه بر زندانيان تصادفات، زندانيان حوادث كارگاهي، زندانيان مهريه‌هاي معقول و نفقه، زندانيان چك‌هاي غيركلاهبرداري را نيز شامل مي‌شوند.

به معقول بودن مهريه تاكيد كرديد. ملاكتان براي معقول يا غيرمعقول بودن چيست؟

عنايت داريد كه وقتي رهبر معظم انقلاب هم خطبه عقد را جاري مي‌كنند، مهريه حداكثر 14 سكه است.

پس رقم حداكثري مهريه براي شما تا 14 سكه است؟

بله. ما معمولا سعي مي‌كنيم از طرف مقابل گذشت بگيريم؛ اما اگر كسي 14 سكه هم تعهد كرده باشد و مددكاران موفق به جلب رضايت شاكي نشوند و توافق بين زوج‌‌ها حاصل نشود و طلاق بگيرند و مهريه هم به اجرا گذاشته شده باشد و مرد فقط به واسطه پرداخت مهريه، بتواند از زندان خارج شود، ما اين مبلغ را مي‌پردازيم.

تكليف مهريه‌هاي چند هزار سكه‌اي چه مي‌شود، ستاد در اين باره چه تصميمي مي‌گيرد؟

ما رقم‌هاي سنگين را به هيچ وجه نمي‌پذيريم كه مبادا بدآموزي براي ديگر زوج‌ها شود.

منظورتان از بدآموزي براي زوج‌ها چيست؟

ممكن است همسران با هم تباني كنند كه از راه طلاق صوري پولي به دست آورند.

فكر مي‌كنيد چرا با وجود تاكيد رسانه‌ها به مساله مهريه‌هاي كلان، زندان‌ها همچنان ورودي زنداني مهريه دارند؟

به نظر من، هنوز به اطلاع رساني بيشتري نياز داريم. چندي پيش در زندان به پرونده يك روستايي رسيدگي مي‌كردم كه 420 سكه تعهد كرده بود. طرف كشاورز بود و حقوق ماهيانه‌اش چيزي بين 90 تا 120 هزار تومان.

به او گفتم: «آيا مي‌داني اگر مقدار مهريه‌اي كه تعهد كرده‌اي تقسيم بر حقوق ماهيانه‌ات كني، بايد تا پايان عمر قسط بدهي؟ چرا قبول كردي؟» گفت: «بزرگ‌ترها گفتند مهريه را چه كسي داده و چه كسي گرفته!؟» اين جور اشتباه‌ها، همه ناشي از ناآگاهي است.

در بازديدي كه از زندان داشتم، با زندانياني گفتگو كردم كه به دليل ورشكستگي‌هاي ميلياردي به زندان افتاده بودند. ستاد در قبال اين زندانيان چه مي‌كند؟

برنامه ما در ستاد ديه آموزش دادن و توصيه كردن به اين قبيل آدم‌هاست كه ياد بگيرند بدون سرمايه، كاسب نشوند. متاسفانه برخي افراد قصد دارند يكشبه و بدون تجربه و تحصيل ميلياردر شوند. از نظر من، بايد به اين افراد آموزش داد كه بدون تجربه و آگاهي وارد تجارتي كه در شا‌نشان نيست، نشوند.

اتفاقا كساني كه من در زندان با آنها ملاقات داشتم، افراد آبرومندي بودند كه نه به دليل ناآگاهي و بي‌تجربگي بلكه به‌خاطر نوسانات اقتصادي ورشكست شده بودند. جز توصيه، براي اين گروه چه برنامه‌اي داريد؟

اگر مددكارها پس از پي‌جويي‌ متوجه شوند كه طرف واقعا سرمايه‌دار بوده و سال‌ها كار كرده است؛ اما بنابر عللي مثل افت قيمت‌ها و مسائل ديگر، دچار مشكل شده است، ستاد كمكش را دريغ نخواهد كرد.

سقف كمك‌هاي شما براي جرايم مالي چقدر است؟

ما درباره جرايم مالي و مهريه با احتياط عمل مي‌كنيم تا به مردم آموزش‌هاي غلط ندهيم.

درباره تصادفات و حوادث كارگاهي چه‌طور؟

از محل كمك‌هاي مردمي تا 10‌ميليون تومان مي‌توانيم به اين گروه از زندانيان كمك كنيم. همچنين در دولت نهم، تسهيلات قرض‌الحسنه‌اي از سوي 3 بانك تجارت، رفاه و صادرات تا سقف يك ديه كامل در قالب وام‌هاي 15‌ساله به زندانيان داده مي‌شود.

ستاد تاكنون چند زنداني را آزاد كرده است؟

از سال 69 تا حدود 10 سال گذشته، اين رقم پايين بود. اما در دهه اخير، حدود 20 هزار نفر با پرداخت 18 ميليارد تومان آزاد شده‌اند.

ستاد بيش از اندازه به كمك‌هاي مردمي وابسته است و درخواست‌هاي مكرر آن از مردم براي كمك در ايام رمضان گواهي بر اين مدعاست. جز كمك‌هاي مردمي از كدام منابع براي آزادي زندانيان استفاده مي‌كنيد؟

براساس نظر هيات امنا، ستاد ديه كاملا مردمي است و به همين دليل به مردم وابستگي دارد اما دولت هم به ما اعتباراتي مي‌دهد مثلا امسال حدود 20 ميليارد تومان اعتبار از طرف دولت در اختيارمان گذاشته شد و امكان گرفتن وام براي زندانيان از طريق تسهيلات قرض‌الحسنه بانكي كه از آنها نام بردم فراهم شده است.

گذشته از كمك‌هاي مردمي، بخشي از هزينه‌هاي آزادي از محل نقدينگي زندانيان تامين مي‌شود و بخشي از طريق كميته امداد، وجوه دادگستري، قبول اعسار و كمك‌هاي رهبر معظم انقلاب.

آزاد سازي كدام دسته از زندانيان براي ستاد در اولويت است؟

مسلما زندانيان ديه اولويت بيشتري دارند.

چه تعداد زنداني جرايم غيرعمد هنوز در زندان هستند و براي آزادي‌شان به چه ميزان سرمايه نياز داريد؟

زندان‌ها هر روز ورودي و خروجي دارند و اين رقم شناور است؛ اما در كل حدود 12 11 هزار زنداني جرايم غيرعمد هنوز در زندان باقي مانده‌اند كه براي آزادي آنها به 150 ميليارد تومان نياز داريم و دولت و مجلس براي تامينش قول‌هاي مساعدي داده‌اند.

از اين تعداد 500 نفر زنداني نفقه، 6 هزار نفر زنداني چك و مهريه و 500 نفر زنداني تصادفات هستند. البته ما در ماه‌هاي اخير افزايش چشمگيري در آمار زندانيان جرايم غيرعمد آزاد شده، داشته‌ايم.

علت اين افزايش چه بوده است؟

مردم با آزاد كردن زندانيان به عنوان كاري خداپسندانه بيشتر آشنا شده‌اند. امسال 190شهرستان و شهر در جشن‌هاي گلريزان شركت داشته‌اند كه از طريق آن 10 ميليارد تومان جمع‌آوري كرده‌ايم. سطح آموزش‌ها هم درباره جرايم غيرعمد بالاتر رفته است و من مطمئنم اگر قانون اصلاح قانون بيمه شخص ثالث هم كاملا اجرايي شود، تا سال آينده زنداني تصادفات نخواهيم داشت و آنها كه اصول رانندگي را رعايت كنند، در صورت وقوع تصادف به دليل بدهي راهي زندان نمي‌شوند.

قانون جديد بيمه شخص ثالث چه نكات مثبتي در مقايسه با شكل اصلاح نشده قانون بيمه شخص ثالث دارد؟

در قانون جديد كساني كه اصول رانندگي را رعايت كنند، در صورت وقوع تصادف، به خاطر بدهي به زندان نمي‌افتند. بيمه‌نامه معتبر كه به تاييد بيمه مركزي رسيده باشد،‌ در حكم وثيقه عمل مي‌كند. ايجاد پوشش كامل بيمه‌شخص ثالث اجباري است و خودروهاي بدون بيمه متوقف مي‌شوند. تا پيش از اين قانون خانم‌ها و اقليت‌هاي مذهبي‌اي كه قرارداد بيمه‌نامه امضاء مي‌كردند، فقط نصف ميزان خسارت را مي‌گرفتند؛ اما براساس اين قانون خسارت‌ها از اين پس بايد صرف‌نظر از جنسيت و مذهب به مردم داده شوند، صندوق تامين خسارت بدني هم در قانون مذكور، موظف است از قرباني بلافاصله پس از حادثه، بدون قيد و شرط حمايت كند و بر عمليات مالي و حمايتي آن نيز 4 وزير و رئيس‌كل بيمه مركزي نظارت دارند.

همچنين برخوردي پيشگيرانه نسبت به تصادفات منجر به صدمات بدني و جاني اعمال شده است،‌ به گونه‌اي كه نسبت به رانندگان متخلف سختگيرانه‌تر از گذشته برخورد مي‌شود و دادگاه‌ها مجازند انواع مجازات‌ها از جمله محروميت از حقوق اجتماعي و رانندگي و ضبط گواهينامه را درباره متخلفان اعمال كنند.

در مصاحبه‌هاي اخيرتان، بارها غيرمستقيم و در پرده، به شيوه عملكرد بيمه مركزي در قبال اجرايي كردن قانون اصلاح قانون بيمه شخص ثالث انتقاد كرده‌ايد. مايلم اين موضوع را صريح‌تر توضيح دهيد.

از 20 شهريور امسال كه اين قانون تصويب شده، قانونگذار به دارندگان وسايل نقليه‌اي كه هنوز بيمه شخص ثالث ندارند، مهلتي 4 ماهه داده است تا وسايل نقليه‌شان را بيمه كنند و در صورت بيمه كردن وسايل نقليه در اين مدت، از پرداخت جريمه‌هاي بيمه‌اي كه پيش‌تر به آنها تعلق گرفته است، معاف مي‌شوند. بيمه مركزي براساس وظيفه‌اي كه هيات دولت به‌ آن محول كرده، بايد در اين باره به مردم آگاهي مي‌داد و هزينه‌اي 2 ميليارد توماني نيز از طرف دولت به اين امر اختصاص داده شد؛ اما ما كه اطلاع‌رساني از سوي بيمه نديديم!

منظورتان اين است كه بيمه مركزي در اين زمينه مردم را آگاه نكرده است؟

شايد هم اطلاع رساني شده و ما نديده‌ايم!

فكر مي‌كنيد علت كوتاهي اين سازمان در اطلاع‌ رساني به مردم چيست؟

بايد از خودشان بپرسيد؛ اما تا آنجا كه من مي‌دانم، بار آگاهي دادن به مردم در اين مدت روي دوش ستاد ديه، قوه‌قضاييه، سخنگوي دولت و وزير دادگستري بوده است؛ چون مردم فقط تا 20 ديماه فرصت دارند و پس از پايان اين مهلت،‌ اگر فردي به واسطه تصادف به زندان فرستاده شود، سازمان‌هايي مقصرند كه مردم را آگاه نكرده‌اند.

مريم يوشي‌زاده
يکشنبه 1 دي 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 120]