حكايت تلخ چغندر قند

واضح آرشیو وب فارسی:خراسان: حكايت تلخ چغندر قند
اسعدي رسيدن به يك قدمي خودكفايي در توليد و بازگشت دوباره به 10 وارد كننده نخست جهان، حكايت تلخ كشت چغندر در كشور ماست؛ موضوعي كه تأثير خود را در تمامي استان ها از جمله خراسان شمالي بر جاي گذاشته است. كارشناسان كشاورزي و صنعت قند بر اين اعتقادند كه حل مشكلات اين صنعت و چغندركاران نياز به برنامه ريزي هاي آن چنان پيچيده اي ندارد به طوري كه با اندك حمايت هايي از طريق اعطاي تسهيلات بانكي براي افزايش سطح زير كشت ارائه آموزش هايي براي كشت مطلوب، پرداخت مطالبات به حق چغندر كاران از كارخانه هاي مختلف قند و حمايت از توليد داخلي و جلوگيري از واردات بي رويه مي توان اين بخش را از چرخه اضمحلال نجات داد.

يك چغندر كار مي گويد: مطالبات چغندر كاران به عنوان يك درد هميشگي انگيزه كشت را از اين قشر سال به سال سلب مي كند.

اميديان مي افزايد: قطع وابستگي به واردات شكر، جز با حمايت قاطع از چغندر كاران مقدور نيست.شريفي از ديگر فعالان اين عرصه است. وي نيز ضمن اشاره به مشكل هميشگي مطالبات چغندركاران، نياز به آموزش در زمينه كاشت، داشت و برداشت محصول را به منظور بالا بردن سطح توليد اين محصول ضروري عنوان مي كند.وي اظهار مي دارد: كارخانه هاي قند بايد براي جلوگيري از ركود تمهيداتي بينديشند كه مطالبات معوقه چغندر كاران را در كمترين زمان پرداخت كنند.كريميان يك دانش آموخته كشاورزي است كه بر دخالت جدي دولت براي رفع مشكلات صنعت قند و چغندر كاران اعتقاد دارد.وي بيان مي كند: مشكلات كارخانه هاي قند در كشور به شكل استاني و منطقه اي قابل برطرف شدن نيست و بايد دولت در برنامه ريزي هاي سالانه مصائب اين حيطه را سال به سال دنبال و بررسي كند.كمالي ديگر كارشناس كشاورزي هم مي گويد: مشكلات چغندر كاران تنها به مطالبات محدود نمي شود بلكه چگونگي كشت مطلوب نيز از مسائل بسيار مهمي است كه در بالا رفتن سطح توليد مي تواند تأثير گذار باشد.وي ادامه مي دهد: توجه به زمان كشت، نوع بذر مورد استفاده براي توليد محصول مقاوم و استفاده از ماشين آلات مكانيزه در توليد مطلوب چغندر قند مؤثر است.

مرگ تدريجي صنعت قند

امسال 6 كارخانه قند در كشور تعطيل شد كه با احتساب سال هاي گذشته مي شود 11 كارخانه! اين گفته مدير عامل كارخانه قند شيروان يكي از 10 كارخانه مستقر در استان هاي خراسان است.

مهندس »داوطلب« مي گويد: اگر اين روند ادامه يابد از 30 كارخانه 11 تا باقي مي ماند و تا 5 سال آينده هيچ كارخانه اي باقي نمي ماند و اين يعني مرگ تدريجي صنعت قند.

وي مي افزايد: صنعت قند 110 سال به دولت وابسته بود و چون كالايي استراتژيك است هميشه سايه دولت بر سرش بود و زماني دولت به شركت ها اجازه نمي داد كه محصول خود را بفروشند و همه را خود خريداري مي كرد.

وي بيان مي كند: اما اكنون شكر كارخانه ها با تأخير قابل ملاحظه اي به فروش مي رود و تنها درصدي از آن را دولت خريداري مي كند و سهم كارخانه قند شيروان فروش 40 درصد محصول توليدي به دولت بود.

وي با بيان اين كه دولت واردات شكر خام و سفيد را پايين آورده است و به صنايع قند يارانه پرداخت نمي كند اضافه كرد: دولت اين صنعت را رها كرده است و اگر مي خواهد دست حمايت خود را از روي اين صنعت بردارد نبايد يك دفعه و ناگهاني اين اقدام را انجام دهد.

وي معتقد است: دولت بايد هر سال درصدي از حمايت هاي خود را حذف و به كارخانه داران اعلام كند چنين برنامه اي دارد تا آن ها خودشان را با اين وضعيت وفق دهند.

وي قديمي بودن سيستم ماشين آلات را از موارد مشكل ساز در صنعت قند كشور عنوان مي كند و مي گويد: در نتيجه قديمي بودن سيستم ها ضايعات بالاست و براي ترميم سيستم ها نيز نقدينگي وجود ندارد.

وي 46 سال قدمت كارخانه قند شيروان را يادآوري و بيان مي كند: به علت نبود نقدينگي، نتوانسته ايم متناسب با صنعت روز پيش برويم و ضايعات را كاهش دهيم.

داوطلب به كاهش 66 درصدي كشت چغندر در سال جاري نسبت به سال 85 اشاره مي كند و اظهار مي دارد: قيمت چغندر در مقايسه با كشت هاي رقيب پايين تر است و اين رغبت كشاورزان را براي كشت اين محصول كم مي كند.وي مي افزايد: دولت قيمت تضميني چغندر را براي سال 88، 620 هزار ريال در تن اعلام كرده است يعني 24 درصد افزايش نسبت به پارسال و طبق قانون تشكيل جهاد كشاورزي، دولت بايد همزمان با تعيين نرخ تضميني چغندر، نرخ تضميني شكر را هم اعلام كند.

وي اضافه مي كند: نه تنها نرخ تضميني شكر براي سال 88 اعلام نشده است بلكه در طول 3 سال قبل نرخ تضميني شكر عوض نشده و همان 560 تومان است.

تعطيلي ۱۱كارخانه طي ۲سال

رئيس هيئت مديره انجمن صنفي صنايع قند ايران مي گويد: طي 2 سال گذشته 11 كارخانه قند در كشور تعطيل شده و 7 كارخانه در سال جاري هنوز راه اندازي نشده است.

مهندس اشرف كه واردات شكر را از علل ايجاد مشكل براي صنايع قند در كشور مي داند بيان مي كند: سال هاست كه ما مي گوييم نبايد واردات شكر داشته باشيم و بايد اجازه بدهيم سطح توليد ملي به حداكثر خود برسد.

وي با اشاره به اين كه در سال هاي 85، 86 مقادير بسيار زيادي شكر به كشور وارد شده است اضافه مي كند: اين در حالي است كه توليد شكر سال 85 صنايع قند كشور هنوز در انبارها مانده است.

وي با بيان اين كه شكر مانند سيب زميني و بدتر از آن است، تصريح مي كند: سيب زميني را راحت نمي توان وارد كرد اما شكر را خيلي راحت مي توان وارد كرد و طبق آخرين اطلاعات، بخش خصوصي 550 هزار تن شكر در 6 ماه نخست امسال وارد كرده است.

وي مي گويد: دولت تعرفه واردات شكر را به شدت كاهش داده و باعث شده به مقدار بسيار بالايي شكر وارد شود.

وي مي افزايد: تعرفه شكر خام در سال 84، 130 درصد بوده در سال 85 به صفر درصد رسيد و امسال به 6 درصد و اين در حالي است كه بزرگ ترين توليد كننده هاي شكر خام مانند برزيل 18 درصد تعرفه دارند.

وي با اذعان به اين كه اكنون تمامي توليدات در كشور ما دچار مشكل است اظهار مي دارد: صنعت قند به دليل اين كه مردمي تر است و وابستگي بيشتري به نيروي كار و منابع توليد داخلي دارد، بيشتر به زمين خورده است.

وي قيمت تمام شده شكر را تحت تأثير هزينه هاي داخلي كشور بر مي شمرد و مي گويد: توليد شكر با سالي 20 درصد افزايش هزينه همراه است و اين توان رقابت را از ايران در مقابل ساير توليد كننده ها كه سالي فقط 2 درصد افزايش هزينه دارند، سلب مي كند.

مهندس اشرف عوامل مختلفي چون فناوري، آب و هوا، ميزان بارندگي، نوع خاك و نحوه كشاورزي را در توليد ارزان چغندر مؤثر مي داند و مبناي سنجش قيمت تمام شده توليد در ايران را ناعادلانه مي خواند.وي بيان مي كند: در اروپا هر تن شكر با هزار يورو توليد مي شود اما در ايران با بدترين شرايط به قيمت 700 دلار يعني 550 يورو توليد مي شود و برابري دلار و ارز، فعالان اين صنعت را بيچاره كرده است.

رئيس هيئت مديره انجمن صنفي صنايع قند ايران 2 راه براي حل اين مشكل پيشنهاد مي كند و مي گويد: يا بايد با تنظيم قيمت دلار اين مسئله حل شود كه يك موضوع حكومتي است، يا بايد از اهرم تعرفه استفاده كرد كه در ايران از آن حمايت نمي شود.

وي يكي ديگر از مشكلاتي را كه نظام توليدي كشور ما در صنعت و گردشگري با آن دست و پنجه نرم مي كند نبود نظامي براي كنترل قيمت ها مي داند و مي گويد: وقتي نظام كنترل در كشور نباشد، داستان پياز، سيب زميني و سيب درختي تكرار مي شود و سيب زميني را به زور كيلويي 80 تومان از توليد كننده مي خرند و اين در حالي است كه مصرف كننده براي يك كيلو 400 تومان بايد پرداخت كند.

وي مي افزايد: شكر هم با نرخي بيش از 700 تومان به دست مصرف كننده مي رسد در حالي كه توليد كننده نمي تواند آن راحتي با 560 توماني كه دولت تعيين كرده است، بفروشد.

مهندس اشرف تأكيد مي كند: نياز است نظامي تدوين و در آن تعريف شود كه چه ميزان سود بايد به توليد كننده برسد و چه قدر سود عايد توزيع كننده شود و اين اصل چالش اقتصادي كشور ماست.

وي نظام توزيع را هم در كشور دچار چالش مي داند و مي افزايد: چون نمي توانيم اين نظام را اصلاح كنيم، سراغ توليد كننده مي رويم و به او فشار مي آوريم و اين باعث مي شود امنيت توليد از بين برود و مردم چيزي عايدشان نشود.

وي بيان مي كند: اگر مي خواهيم مردم توليدات را ارزان بخرند بايد نظام توزيع را درست كنيم.

صنعت قند از زبان آمار

آمار نشان مي دهد كه مصرف سرانه قند و شكر در ايران در سال 1987 حدود 9/26 كيلو گرم بود كه اين مقدار در سال 2007 به حدود 36/33 كيلو گرم افزايش يافت. افزايش مصرف سرانه قند و شكر در ايران با توجه به رشد جمعيتي ايران طي سال هاي بعد از انقلاب كاملا طبيعي به نظر مي رسد.در حال حاضر برزيل، هند، چين، آمريكا، تايلند، مكزيك، استراليا، فرانسه، پاكستان و آلمان جزو بزرگ ترين توليد كنندگان شكر در جهان و كشورهاي برزيل، تايلند، استراليا، فرانسه، امارات متحده عربي، هند و گواتمالا جزو بزرگ ترين صادر كنندگان شكر در جهان به شمار مي روند.

نگاهي به آمار نشان مي دهد كه ايران در حال حاضر جزو 10 وارد كننده بزرگ شكر در جهان محسوب مي شود.

بررسي آمار توليد قند و شكر كشور از سال 1350 تا 1386 نيز نكات جالبي را نشان مي دهد. در حالي كه ميزان توليد قند و شكر كشور از نيشكر و چغندر در سال 1350 حدود 581 هزار و 371 تن گزارش شده است اين ميزان توليد بعد از گذشت حدود 37 سال با افزايش كمتر از 2 برابري به حدود يك ميليون و 52 هزار و 666 تن رسيد.

از سوي ديگر روند توليد قند و شكر در داخل كشور از سال 1382 تا 1385 روند صعودي داشته كه يكباره در سال 1386 ميزان توليد داخلي اين كالاي استراتژيك با كاهش رو به رو شد.در شرايطي كه ميزان واردات شكر به كشور در سال 1350 حدود 87 هزار و 551 تن بود اين ميزان در سال 1386 با افزايش بيش از 13 برابري به حدود يك ميليون و 170 هزار تن بالغ شده است.

بنابراين مي توان نتيجه گرفت كه رشد واردات شكر به ايران از رشد توليد اين كالا در كشور پيشي گرفته است.

اما بررسي سهم واردات شكر توسط بخش خصوصي طي سال هاي اخير نيز جالب توجه است. در حالي كه در سال هاي 1382، 1383 و 1384 سهم واردات شكر توسط بخش خصوصي بسيار كمتر از سهم واردات بخش دولتي بود، اين نسبت به يك باره در سال 1385 با كاهش شديد تعرفه ها به هم خورد و سهم بخش خصوصي در واردات شكر از سهم بخش دولتي سبقت گرفت.

براساس آمار رسمي گمرك ايران در سال 1385 بخش خصوصي حدود يك ميليون و 439 هزار تن شكر وارد كرد كه اين ميزان براي بخش دولتي حدود يك ميليون و 42 هزار تن اعلام شد.سهم بخش خصوصي و دولتي در واردات شكر در سال 1386 نيز به ترتيب به 962 و 208 هزار تن رسيد كه نشان دهنده فعال شدن هر چه بيشتر بخش خصوصي در امر واردات شكر به كشور است.اما نكته جالب اينجاست كه براساس آمار رسمي گمرك ايران، در سال جاري و تا پايان تير ماه كل واردات شكر به كشور توسط بخش خصوصي انجام شده و عملا سهم بخش دولتي در اين امر به صفر رسيده است.

بررسي نظام تعرفه اي واردات قند و شكر به كشور نيز طي سال هاي اخير نشان دهنده اين است كه صنعت قند و شكر كشور نتوانسته همگام با زمان پيشرفت كند.

تا حدود نيمه سال 84 تعرفه واردات شكر سفيد و شكر خام به كشور به ترتيب 150 و 130 درصد بود. از آبان تا بهمن همين سال تعرفه هاي ياد شده به ترتيب به 50 و 30 درصد تنزل يافت. از اول بهمن تا فروردين سال 85 نيز تعرفه هاي شكر سفيد و شكر خام به ترتيب به 20 و 5 درصد كاهش يافت. از ارديبهشت سال 85 تا آذر سال 86، اين تعرفه ها يك بار ديگر دستخوش تغيير شد و به 10 و 4 درصد رسيد. از آذر 86 تاكنون نيز تعرفه هاي ياد شده پس از چندين بار كاهش، بالاخره با اندكي افزايش به ترتيب به 20 و 10 رسيده است.اما در شرايطي كه در سال 85، صنعت قند و شكر پايين ترين تعرفه دوران حيات خود را تجربه مي كرد آمار واردات شكر به كشور ركورد زده و به حدود 2 ميليون و 481 هزار تن رسيد. اين در حالي است كه كل واردات شكر ايران در سال هاي 84 و 86 به ترتيب حدود 707 هزار تن و يك ميليون و 170 هزار تن بوده است.

در سال جاري نيز آمار واردات شكر به كشور براساس اعلام گمرك تا پايان تير ماه بيش از 234 هزار تن بوده است و طبق اظهار نظر مدير كل صنايع غير فلزي وزارت صنايع و معادن به دليل كمتر بودن توليد چغندر نسبت به سال هاي قبل امسال يك ميليون تن شكر خام وارد كشور مي شود.

پنبه چغندر قند هم زده مي شود!

بروز خشكسالي و ايجاد مشكلات بازرگاني خريد چغندر از عمده عوامل كاهش سطح زير كشت چغندر در خراسان شمالي و ساير استان هاست كه اگر در كنار واردات شكر، كنترل بازار توزيع افزايش تعرفه واردات، كاهش هزينه هاي توليد و احيا و بازسازي ماشين آلات فرسوده كارخانه ها به آن ها توجه و براي رفع آن ها گام برداشته نشود بدون شك چغندر قند و صنايع قند وضعيتي بهتر از پنبه نخواهند داشت.
دوشنبه 4 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خراسان]

[مشاهده در: www.khorasannews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 184]