نگاهي به روابط ايران و لبنان به مناسبت سفر ميشل سليمان به تهران (1)

واضح آرشیو وب فارسی:ايرنا: نگاهي به روابط ايران و لبنان به مناسبت سفر ميشل سليمان به تهران (1)
بيروت - پيوندهاي عميق بين دو كشور باستاني ايران و لبنان به قرنها پيش باز مي گردد و مناسبات تاريخي ، فرهنگي و اجتماعي دو كشور نشان مي دهد ملتهاي ايران و لبنان سهم بسزايي در تداوم، گسترش و شكوفايي روابط دو جانبه داشته اند.

اين رابطه كمي قبل از انقلاب و پس از آن از شتاب و كيفيت ويژه اي برخوردار شد، بگونه اي كه نام "امام خميني" (ره )، "امام خامنه اي" و ملت و دولت ايران براي مردم لبنان ، بسيار آشناست و بر سر زبان بسياري از مردم اين كشور جاري است .
خيابانهاي بزرگ تا كوچه ها و محله هاي جنوب لبنان مزين به عكس هاي امام راحل ، مقام معظم رهبري، شهيد دكتر مصطفي چمران و امام موسي صدر بوده و و اين نشانه عمق علاقه و ارادتي است كه لبناني هاي مقاوم نسبت به انقلاب اسلامي و رهبران آن دارند.
لبناني ها، بيش از هر چيز، آزادي خاك جنوب كشورشان را از 22 سال اشغال ارتش رژيم صهيونيستي، ثمره صدور فرهنگ انقلاب خميني كبير( ره ) و خون شهيدان مقاومت ملي و اسلامي خود مي دانند.
جمهوري اسلامي ايران طي سالهاي اخير با توجه به تحولات سريع منطقه و به ويژه پس از ترور "رفيق حريري" نخست وزير سابق لبنان كه اين كشور و مردم آن دچار مشكلات زيادي شده و با بحران هاي مختلفي روبرو شدند همواره در كنار آنها بوده و چه به لحاظ مادي و چه از نظر سياسي از مردم و مسوولان اين كشور حمايت كرده است .
در حال حاضر روابط جمهوري اسلامي ايران و لبنان در آستانه سفر "ميشل سليمان" دوازدهمين رييس جمهوري اين كشور به تهران در شرف تحول جديدي قرار دارد.
ـ روابط ايران و لبنان پيش از اسلام
پيشينه تاريخي ارتباط ايران و لبنان به سده ششم پيش از ميلاد و اواخر دوره فينيقيه باز مي گردد.
"كوروش" پادشاه سلسله هخامنشي در جريان فتوحات خود در اواسط سده ششم پيش از ميلاد منطقه "بين النهرين " (عراق) و سرزمين شامات شامل سوريه، لبنان و فلسطين را به تصرف در آورد.
ايرانيان در آن هنگام توانستند بدون خونريزي و يا آسيب رساندن به شهرها كه رسم سپاهيان كشورگشاي آن زمان بود و همچنين با احترام گذاشتن به باورهاي ديني، بسرعت شهرهاي بيروت، جبيل، طرابلس، صيدا، صور، بعلبك و مناطق ساحلي سوريه و فلسطين را تصرف كنند.
سپاهيان كوروش براي جنگ با روميان و مصريان كه به مناطق زير نفوذ ايران چشم دوخته بودند نيروي دريايي قدرتمندي را در شهر ساحلي صور بوجود آوردند.
در كتاب "صور در دوره فينيقيه" چاپ بيروت آمده است كه در سده پنجم پيش از ميلاد، در شهرهاي صور، صيدا و جبيل به نام "داريوش" پادشاه هخامنشي سكه ضرب مي شد.
داريوش، ايران و سرزمينهاي تابعه را به بيست "ساتراپ" يا استان تقسيم كرد كه صور و ديگر شهرهاي لبنان پنجمين استان را تشكيل مي دادند.
هخامنشيان تا سال 331 پيش از ميلاد و حمله "اسكندر مقدوني" به ايران بيشتر سرزمين شامات را در دست داشتند و در جنگهاي ايران و رم در سده هفتم ميلادي، بارها سپاهيان اسكندر را در "بعلبك" با شكست روبرو ساخته و بخشهايي از منطقه شامات را در اختيار خود نگه داشتند كه اين وضعيت تا پيش از ظهور اسلام ادامه داشت .
آثار بسيار مهمي از دوره هخامنشي در لبنان بجاي مانده و با وجودي كه بسياري از آنها با گذر زمان از بين رفته است اما اين آثار حضور و نفوذ موثر ايرانيان در اين سرزمين را روشن مي سازد.
باستانشناسان اروپايي در حفاريهايي كه در سالهاي 1990 تا 1992 در مركز بيروت انجام دادند به برخي از آثار قديمي دست يافتند كه به دوران هخامنشي باز مي گردد.
از نكات جالب توجه اينكه اين كاوشگران در مناطق ساحلي بيروت خانه هاي كوچك و كنار هم كشف كردند كه به گفته آنان به دوره حضور ايرانيان در اين سرزمين مربوط مي شود و نشانگر اهميت راهبردي حفظ بنادر نزد سپاهيان هخامنشي بوده است.
"كاترين ادبير" باستانشاس فرانسوي، گفته است، در كاوشهاي نزديك به هتل "هيلتون" بيروت تعدادي ظروف سفالي به دست آمده كه به دوران حاكميت ايران در اين كشور باز مي گردد.
ـ روابط بعد از اسلام
.........................
در كتاب "لبنان از آغاز اسلام تا پيدايش امپراتوري عثماني" نوشته "محمد علي مكي" آمده است: "ابو عبيده بن جراح" در سده نخست ظهور اسلام منطقه بعلبك را فتح كرد و براي مهار اوضاع و جلوگيري از شورش روميان و ايرانيان كه در اين شهر بسر مي بردند، معاهده صلح با آنان بست و اجازه داد تا از عقايد و باورهاي مذهبي خود پيروي كنند.
به نوشته مكي، زبان فارسي در آغاز پيدايش اسلام از زبانهاي رايج در اين منطقه بود به گونه اي كه براي مردم آن سامان زباني آشنا بشمار مي رفت .
با به قدرت رسيدن "معاويه بن ابي سفيان" به عنوان والي منطقه شامات در سده نخست اسلامي، اين منطقه جنگهاي بسياري ميان مسلمانان و روميان بخود ديد كه سرانجام با اخراج و كوچ اجباري روميان و تحكيم موقعيت ايرانيان در اين منطقه منجر شد.
تاريخ نويسان به مناسبات ايران و منطقه شامات از اواخر قرن اول تا اواسط قرن هشتم هجري قمري نپرداخته اند و با سكوت از آن گذشته اند.
روابط علماي شيعه جبل عامل در جنوب لبنان با ايران به سده هشتم هجري قمري به دوره حاكميت سربداران در خراسان باز مي گردد.
سربداران تلاش كردند تا "شمس الدين ابوعبيد مكي عاملي" مشهور به "شهيد اول" متوفي 786 هجري قمري را براي تبليغ آيين تشيع به خراسان دعوت كنند اما شهيد اول در پي مشكلات فراواني كه حكومت عثماني براي او بوجود آورد، امكان عزيمت به خراسان را نيافت و در برابر، كتاب خود "اللمعه الدمشقيه " را به "علي بن مويد" حاكم سربدار تقديم كرد.
پس از فروپاشي ايلخانيان مغول، سربداران در سالهاي 737 تا 783 در بخشهايي از خراسان حكومت كردند و آنان پيش از صفويه، پرچمدار تشيع در ايران بودند.
اين موضوع روشن مي سازد كه روند مهاجرت علماي جبل عامل به ايران به تدريج از همان زمان آغاز شد و با روي كار آمدن صوفيان شتاب بيشتري به خود گرفت .
شاه "اسماعيل صفوي" روحانيون شيعه لبنان را به سفر به ايران تشويق كرد و آنان نيز كه از برخورد زمامداران عثماني در لبنان به تنگ آمده بودند آزادي انديشه در دوران حاكميت پادشاهان صفوي را براي زندگي در آن سرزمين مغتنم دانستند.
شاه طهماسب يكي ديگر از شاهان صفويه خود را نيازمند راهنمايي مذهبي مي ديد، از همين رو مورخان داستانهاي بسياري از احترام او به روحانيان جبل عامل و اينكه دست آنان را در همه امور كشور بازگذاشت مطالبي به رشته تحرير در آوردند.
به همت علماي جبل عامل، مذهب تشيع در ايران در دوره صفويه به عنوان مذهبي رسمي در كشور شناخته شد كه بايد از آن به عنوان مهمترين دستاورد مهاجرت علماي جبل عامل به ايران نام برد.
رقابت دو سلسله عثماني و صفويه كه يكي مظهر اقتدار اهل تسنن و ديگري كانون تشيع شده بود سبب شد تا شيعياني كه خارج از ايران بويژه در لبنان بسر مي بردند مورد ستم حاكمان عثماني قرار گيرند و همين امر عامل ديگري بود كه روند مهاجرت علماي جبل عامل به ايران را شدت بخشيد.
به ديگر سخن، ايران در دوران صفويان مكان مناسبي براي جذب شيعيان شد تا با آزادي كامل به فعاليتهاي مذهبي و علمي خود ادامه دهند و از ستم عثماني نيز در امان مانند.
"حسين بن عبدالصمد" پدر شيخ بهايي در رساله "الرايه" خود در ترسيم شرايط آن مقطع زماني نوشت: از مهمترين عواملي كه سبب شد تا اين كتاب را بنويسم ، فرار از دست حكومت ظالم عثماني و پناه بردن به كشور ايمان و وفاق يعني ايران است ".
ادامه دارد ......
خاورم**265**
يکشنبه 3 آذر 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ايرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 142]