فرزندانتان را به كلاس موسيقي نفرستيد! آسيب شناسي آشفته بازار موسيقي در ايران (بخش نخست)

واضح آرشیو وب فارسی:کيهان: فرزندانتان را به كلاس موسيقي نفرستيد! آسيب شناسي آشفته بازار موسيقي در ايران (بخش نخست)
ايرج نظافتي
ترافيك سنگين عصر پنجشنبه در تهران است كه ناگهان صداي زلزله اي مهيب توجه رانندگان را به خود جلب مي كند:
ديبس... ديبس.. ديبس...
اتومبيلي آخرين مدل كه سرنشينان آن چند جوان با موهاي سيخ شده و آرايش هاي آنچناني هستند در دل ترافيك آخر هفته پايتخت آلودگي صوتي خاصي را به آلودگي هوا افزوده اند.
تكان هاي دست و سر آنها نشان مي دهد كه سرنشينان جوانش آنچنان روح و روان خود را به استرس كاذب موسيقي بي هويت و غيرقابل دفاع غرب سپرده اند كه گويي جهان فاني و باقي برايشان سرابي بيش نيست، هر چه هست و نيست همين لحظه است و بس!
اما فاجعه بارتر اين است كه شما متوجه شويد همين موسيقي گوشخراش مجوز رسمي انتشار از مراجع ذيصلاح را دارد! از آن طرف هم شركت هاي سودجو كه فقط به پول هنگفت خود مي انديشند با زدن مهر جوان پسند بر چنين آلبومهاي موسيقي آن را به راحتي در جامعه عرضه مي كنند و براي جوانان پاك و بي آلايش اين سرزمين چنان لقمه هاي هنري مي گيرند كه آنان را از هرچه اصالت و فرهنگ و تمدن چندين و چند هزارساله ايراني- اسلامي است فرسنگ ها دور مي كند.
با اين حال بايد پرسيد اين كشتي بي لنگر موسيقي در ايران كه در درياي مواج و طوفاني كاسب كاران سودجو رها شده به سمت كدام ساحل نجات در حركت است. چرا اساتيد برجسته موسيقي سنتي كه عمري را در خدمت به اين هنر طي كرده اند اينك يا در كنج عزلتي غريبانه نشسته و نظاره گر آشفته بازار كنوني هستند و يا به دست فراموشي سپرده شده اند.
در اين سلسله گزارش ها به بررسي و واكاوي اوضاع موسيقي در ايران و ارايه ديدگاه هاي مردم، صاحب نظران و اساتيد برجسته موسيقي خواهيم پرداخت.
ميدان فروش دردست موسيقي پاپ
«ديگه قيدمو بزن، اگه تو نبودي، نفس هاي بي هدف، نيستي تو، قول و قرار، عطر نفسها ت، دلم نيومد، بي خوابي، كي فكرشو مي كرد، بي تو با تو، تو منو دعوت كن، نترس و...»
اينها اسامي آلبوم هاي موسيقي به اصطلاح پاپ است كه مجوز رسمي از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامي را دارا مي باشند.
به اتفاق عكاس روزنامه- محمد شيخ زاده- به يكي از مراكز پخش كاست و سي دي در ميدان امام خميني(ره) مي رويم.
مدير اين مركز مي گويد: «امروز بازار فروش آثار موسيقي در دست پاپ است و كمترين فروش ما متعلق به آثار سنتي مثل كارهاي شجريان و ناظري است.» وي در پاسخ به اين سؤال كه اغلب خريداران چه افرادي هستند، مي گويد: «اغلب تيپ جوان مخاطب پاپ هستند و معمولا افراد مسن تر آثار موسيقي سنتي مي خرند.» وي مي گويد: «چند هفته پيش دو كاست از همايون شجريان منتشر شد كه فروش خوبي داشت اما كاست چاووشي و يگانه كه به بازار آمد فروش آثار سنتي را به حاشيه برد.»
در اين لحظه به چند اثر سنتي از اساتيد موسيقي ايراني اشاره مي كند و مي گويد: «الان خيلي وقت است كه اين كارها را آورده ايم و فروش نرفته اند راستش را بخواهيد آثار موسيقي سنتي را فقط براي جوري جنس مي آوريم! چون فروش ندارد!»
يكي از خريداران آثار پاپ نيز در همين مغازه مخاطب سؤالم قرار مي گيرد و مي گويد: «موسيقي پاپ پيچيدگي هاي سنتي را ندارد و جوان پسند است، ضمناً صدا و سيما نيز شبانه روز دارد اين نوع موسيقي ]پاپ[ را تبليغ مي كند.»
فضاي نگران كننده موسيقي
بسياري از اساتيد برجسته موسيقي ايران از سياستگذاري هاي غلط در حوزه موسيقي و ترويج موسيقي هاي سطح پايين در جامعه اظهار ناخرسندي مي كنند.
محمد جليل عندليبي كه از چهره هاي ارزشمند موسيقي و از اولين هنرمنداني است كه با آغاز انقلاب اسلامي به توليد و ارائه موسيقي اصيل ايراني پرداخت و آثار ماندگاري همچون شعر و عرفان، كيش مهر، بي قرار، ميهن اي ميهن و... عرضه كرد در گفتگو با سرويس گزارش روز كيهان مي گويد: «فضاي كلي موسيقي ايران نگران كننده است، بنده از هر زمان ديگري بيشتر احساس ناامني و نگراني مي كنم، چون جوانان و نوجواناني كه در سرما و گرما عاشقانه دل به كار و فعاليت هنري داده اند آينده اي ندارند، نه مورد حمايت قرار مي گيرند و نه فضاي سالمي بر جامعه موسيقي حاكم است.»
عندليبي مي گويد: «بنده به عنوان فردي كه نزديك به نيم قرن در وادي موسيقي به صورت حرفه اي فعاليت كرده ام به خانواده هاي ايراني توصيه مي كنم كه فرزندانشان را به كلاس هاي موسيقي جهت يادگرفتن ساز و آواز نفرستند! چون اوضاع هرج و مرج و آشفته بازاري حاكم شده و عملا هيچگونه دلخوشي و آينده اي روشن در انتظار هنرجويان موسيقي نيست.»
فاصله گرفتن از انقلاب
با آغاز انقلاب اسلامي باب جديدي در عرصه موسيقي ايراني باز شد و عملا جلوي انتشار و رشد
موسيقي هاي موسوم به لاله زاري و مبتذل گرفته شد و آثار ارزشمند سنتي توسط هنرمنداني همچون شجريان، ناظري، عليزاده، عندليبي، ذوالفنون و... عرضه شد اما رفته رفته برخي از اين هنرمندان متأسفانه مسحور دنياي غرب و كنسرت ها و مصاحبه هاي رنگارنگ خارجي شدند و از همراهي با انقلاب بازماندند و گويا فراموش كردند كه انقلاب اسلامي بستر رشد و تعالي آنان را فراهم كرده است چرا كه اگر همان فضاي موسيقايي حاكم بر رژيم پهلوي ادامه مي يافت قطعاً مردم امروز ما نه شجريان را مي شناختند و نه شهرام ناظري را.
محمد جليل عندليبي مي گويد: «عملا خيلي از همراهان انقلاب قهر كردند و از همراهي باز ماندند، مثلا شجريان كه سرودهاي فاخر داشت يا شهرام ناظري كه با صداي پرشور و انقلابي مي خواند كجا هستند.»
اين استاد و پيشكسوت موسيقي مي گويد: «امروزه كار به جايي رسيده هنرمنداني كه از انقلاب اسلامي بريده شده و حتي نسبت به ارزش ها دهن كجي مي كنند فورا از جانب دشمنان ما موفق به دريافت جايزه مي شوند و اين جوايز را در بوق و كرنا مي دمند و در رسانه هاي تمام جهان اين موضوع را جار مي زنند، درحالي كه گرفتن چنين جوايزي از دست اجنبي نه تنها افتخار نيست بلكه مايه ننگ يك هنرمند واقعي ايراني است.»
عندليبي مي گويد: «امروز فضاي موسيقي را همين آقايان به شكلي درآورده اند كه همه را مشتاق مي كند تا به خارج بروند و مصاحبه كنند تا شايد جايزه بگيرند، و چون در داخل متولي دلسوزي كه حامي هنرمندان باشد وجود ندارد گرايش به خارج رفتن و گرفتن لوح تقدير و نشان افتخار از خارجي ها به يك ارزش نهادينه شده مبدل گرديده است!»
استاد عندليبي با لبخندي مليح مي گويد: «حتي به سرم زده تا من هم به آن طرف آب بروم و مانكن شوم، شايد مهم شدم و جايزه اي گرفتم! چون بعد از گرفتن جايزه مصاحبه با تمام رسانه هاي جهان را برايم فراهم مي كنند!»
وي مي گويد: «شهرام ناظري به خاطر فعاليت هاي موسيقي عرفاني نشان شواليه از دولت فرانسه دريافت كرد، حال اگر توجه كنيد مي بينيد كه تمامي آثار عرفاني ايشان توسط بنده و آقاي ذوالفنون ساخته و اجرا شده و با حال و هواي اول انقلاب همراه است اما ايشان هيچ اسمي از ما نبرد، اين در حالي است كه اولين شرط عرفان معرفت است. ضمناً اگر فضاي انقلاب نبود قطعاً چنين آثاري خلق نمي شد.»
دو كلمه حرف حساب!
شب است و چهره ميهن سياهه
نشستن در سياهي ها گناهه
تفنگم را بده تا ره بجويم
كه هر كه عاشقه پايش به راهه
برادر بي قراره، برادر نوجوونه، برادر غرق خونه، برادر كاكلش آتشفشونه
اين تصنيف زيبا يادگار دوران دفاع مقدس است كه با صداي استاد شجريان اجرا و از صدا و سيما بارها پخش شده است.
يك كارشناس امور فرهنگي در گفتگو با سرويس گزارش روز كيهان مي گويد: «انقلاب اسلامي بستر مناسبي را براي رشد موسيقي اصيل ايراني فراهم كرد و فتواي راهگشاي حضرت امام(ره) درهمان زمان بسياري از جهت ها را مشخص كرد و افرادي مثل شجريان، ناظري و خيلي هاي ديگر بالا آمدند اما بعدها و خصوصاً در ساليان اخير اين هنرمندان به شيوه اي كاملاً محسوس خط خود را از انقلاب جدا كردند و مجذوب فستيوال ها و جشنواره هاي آمريكايي و اروپايي شدند و حتي در مقام مصاحبه شونده در رسانه هاي ضد انقلاب حاضر شدند.»
اين كارشناس امور فرهنگي مي گويد: «جناب استاد شجريان و شهرام ناظري به عنوان ياران انقلاب اسلامي در عرصه توليد و خلق موسيقي فاخر بايد به افكار عمومي پاسخ دهند كه چرا و آنچنان شيفته حضور در فستيوال هاي خارجي هستند كه حاضرند ساعت ها با شبكه هاي ماهواره اي ضد انقلاب و بلندگوهاي شيطان همچون صداي آمريكا، راديو فردا، بي بي سي و... به گفتگو بپردازند.»
وي به حكايتي اشاره مي كند و مي گويد: «از يكي از ياران امام علي (ع) كه به اردوگاه معاويه پيوسته بود پرسيدند زندگي در سايه عدالت علي(ع) بهتر بود يا نشستن پاي سفره معاويه و او چنين پاسخ داد: در عدالت علي(ع) شكي نيست اما چكار كنيم كه سفره معاويه رنگين تر و چرب تر است!»
هنرمند بايد مردمي باشد
عليرضا افتخاري، خواننده تواناي موسيقي سنتي در گفتگو با سرويس گزارش روز كيهان درباره وضعيت موسيقي ايراني مي گويد: «به عقيده من براي حل مشكلات موجود در عرصه موسيقي اول بايد هنرمندان خودشان را اصلاح كنند يعني مشكل اصلي از خودماست، وقتي مسئولين هم مي بينند هنرمندان ما اينچنين هستند خب همسايه هر چه ديوانه تر بهتر! ما امروز با حريفانمان سرسازگاري داريم و با خودمان در ستيزيم، شاعر مي گويد روز و شب با خودستيزي، نيز از مردم گريزي.»
استاد افتخاري يكي از دردهاي جامعه امروز موسيقي را فاصله گرفتن هنرمندان از مردم مي داند و مي گويد: «متأسفانه خيلي از اساتيد برجسته را نمي توانيد به راحتي پيدا كنيد بلكه بايد با منشي آنها هماهنگ كنيد، حال علت اين جدا بودن از مردم را بايد خود همين آقايان پاسخ دهند، چون اينها نه صادق هدايت هستند كه بخواهند به دنبال عزلت نشيني باشند و نه داراي موقعيت سياسي و حكومتي اند، بلكه بايد در ميان مردم باشند.»
وي مي گويد: «مرحوم «ام كلثوم» كه هنرمند برجسته اي بود مي گويند در خانه اش به روي همه باز بود، حال ما نيز زماني مي توانيم به آشفته بازار موسيقي خاتمه دهيم و اين فضاي بساز و بفروش را در عرصه موسيقي از ميان برداريم كه هنرمندان ما در ميان مردم باشند و كمتر دل به آن طرف آبها خوش كنند.
سياستگذاري ها مكمل تهاجم فرهنگي
سيدجلال الدين محمديان، يكي ديگر از چهره هاي موسيقي فاخر انقلاب با انتقاد به سياستگذاران موسيقي در صدا و سيما و ارشاد مي گويد: دوستان كارگزار در ارشاد و صدا و سيما دم از مبارزه با تهاجم فرهنگي مي زنند، اين در حالي است كه سياست هاي حوزه موسيقي كشورمان در حال حاضر به رشد تهاجم فرهنگي كمك مي كند، امروز معيار تفكيك موسيقي سالم از ناسالم از ميان رفته و همه چيز تجاري شده، همين روند سبب گرديده تا امروز به اين وضعيت تأسف بار و تأمل انگيز برسيم.»
محمديان مي گويد: «اگر مي خواهيم موسيقي سنتي خوب و متناسب با معيارهاي ايراني اسلامي اشاعه دهيم و از هرز رفتن جلوگيري نماييم چاره اي نداريم جز اينكه مسئولان موسيقي خود اينكاره باشند و با دلسوزي تمام به ارايه راهكار بپردازند، به عنوان مثال در يك شوراي سياستگذاري مي بينيم از هشت نفر اعضا، هفت نفر آنها خود از اهالي موسيقي پاپ و جاز هستند، كه با ادامه اين روند ديگر نبايد اميدوار بود كه موسيقي رشد كند.»
وي مي گويد: «تا اين خواننده هاي به اصطلاح پاپ و موسيقي هاي خشن و پر سر و صداي آنها مانده كسي صداي ما را گوش نمي كند!»
سيدعبدالحسين مختاباد، خواننده جوان موسيقي سنتي نيز مخاطب ديگر سؤال ما قرار مي گيرد و مي گويد: «در حال حاضر موسيقي فاخر ايراني در هيچ كجاي دنيا تريبون ندارد، يعني حتي در رسانه ملي خودمان نيز كاملاً مظلوم واقع شده، چرا كه تلويزيون پس از گذشت 30 سال از انقلاب هنوز ساز ايراني را نشان نمي دهد.»
مختاباد مي گويد: «به عقيده من هيچگونه سياستگذاري خاصي در حوزه موسيقي وجود ندارد، اين در حالي است كه پس از گذشت 30 سال از انقلاب بايد بهترين الگو از موسيقي را به جامعه ارايه مي داديم.»
شنبه 25 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: کيهان]

[مشاهده در: www.kayhannews.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 138]