مسؤل مركز فرهنگ و معارف قرآن كريم:جامعيت موضوعي و معنايي مهم‌ترين ويژگي «فرهنگ قرآن» است

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: مسؤل مركز فرهنگ و معارف قرآن كريم:جامعيت موضوعي و معنايي مهم‌ترين ويژگي «فرهنگ قرآن» است
گروه خبرنگاران افتخاري / خليل منصوري: «فرهنگ قرآن» بزرگ‌ترين مجموعه فراهم آمده از موضوعات و مفاهيم قرآني است كه بيشتر بر روي اصطلاحات قرآني، عرفي و علمي تأكيد دارد و جامعيت موضوعي و معنايي مهم‌ترين ويژگي «فرهنگ قرآن» است.
حجت‌الاسلام و المسلمين «يوسفي‌مقدم» مسؤل مركز فرهنگ و معارف قرآن در گفت‌وگو با خبرنگار افتخاري خبرگزاري قرآني ايران (ايكنا) در قم، ضمن بيان اين مطلب با اشاره به جامعيت و فراگيري موضوعي و معنايي اين فرهنگ و شماره مجلدات آن گفت: فرهنگ قرآن و به اصطلاح كليد راهيابي به مفاهيم و معاني و معارف قرآن، مجموعه‌اي بي‌نظير در جهان است كه محققان مركز تلاش كردند تا با تحليل و بررسي و مطالعه آيات و تفاسير معتبر قرآني همه موضوعات و مفاهيم كليدي قرآن را به دست آورند و به صورت فيش در اختيار محققان و پژوهشگران قرآني قرار دهند.

وي افزود: اين كار موجب شده است تا انبوهي از موضوعات و مفاهيم و معارف قرآني در يك مجموعه گردآوري شود و راه براي نگارش تفاسير موضوعي و نظريه‌پردازي بر اساس آموزه‌هاي قرآني فراهم آيد. اين مجموعه عظيم در 30 مجلد ارائه خواهد شد كه تاكنون 20 جلد آن منتشر شده است.

يوسفي‌مقدم درباره ويژگي‌هاي اين فرهنگ نسبت به فرهنگ‌هاي ديگر گفت: فرهنگ قرآن از جمله فرهنگ‌هاي معنايي است كه داراي چند ويژگي ارزشمند است. ابتدا من اين مقدمه را يادآوري كنم كه به طور معمول، دوگونه فرهنگ‌نامه‌هاي پژوهشي داريم: برخي از فرهنگ‌نامه‌هاي پژوهشي، فرهنگ‌نامه‌هاي لغوي هستند كه در اين فرهنگ‌نامه اهتمام به واژگان و لغات قرآن است و تنها در اين حوزه پژوهش انجام مي‌گيرد، ولي برخي ديگر از فرهنگ‌نامه‌هاي پژوهشي، فرهنگ‌نامه‌هاي معنايي هستند كه به اصطلاحات و مفاهيم قرآن مي‌پردازد. فرهنگ قرآن كه بزرگ‌ترين مجموعه فراهم آمده از موضوعات و مفاهيم قرآني است، از سنخ فرهنگ‌نامه‌هاي معنايي است كه بيشتر بر روي اصطلاحات قرآن، اصطلاحات عرفي و اصطلاحات علمي تأكيد دارد و مورد بحث قرار گرفته و آن‌چه از قرآن استفاده مي‌شود در اين‌جا آورده شده است.

حجت‌الاسلام يوسفي‌مقدم تصريح كرد: اولين ويژگي فرهنگ قرآن اين است كه از جامعيت نسبي و قابل قبولي برخوردار است. جامعيتي را كه عرض مي‌كنم از چند حيث است: يكي جامعيت از منظر اصل گزينش موضوعات و مدخل‌هاي قرآني است كه در حال حاضر، چيزي حدود 3000 مدخل قرآني در اين‌جا جمع‌آوري شده است كه ما در اين وسعت و گستردگي هيچ فرهنگ‌نامه معنايي را نمي‌توانيم پيدا مي‌كنيم كه اين گونه جامع تدوين شده باشد.

وي اذعان كرد: در اين فرهنگ، در ذيل هر موضوع قرآني، ده‌ها موضوع فرعي وجود دارد، يعني شما مي‌توانيد بگوييد كه هزاران موضوع قرآني در فرهنگ قرآن مورد بحث تحقيق واقع شده است؛ به لحاظ اين‌كه در هر موضوع و هر مدخلي چندين موضوع قرآني فرعي با زير‌شاخه‌هاي آن موضوع مورد بحث قرار گرفته است.

وي از ديگر ويژگي‌هاي فرهنگ قرآن را نگاه به جامعيت در فيش‌نگاري‌ها دانست و افزود: جامعيت در نگارش فيش به اين معناست كه هر احتمال معنايي كه در آيات قرآن وجود دارد آن احتمال معنايي به عنوان يك فيش آورده شده است. شما ببينيد كه قرآن مجيد چقدر داراي حرف و سخن است و از چه منظرهاي گوناگوني موضوعات مورد بحث قرار داده است. تمام اين‌ها به عنوان فيش در اين‌جا مورد لحاظ قرار گرفته است. به نظر وي جامعيت در گردآوري همه آيات مربوط به يك موضوع از ديگر ويژگي‌هاي فرهنگ قرآن است.

وي در اين باره گفت: جامعيت ديگر باز در خود آيات فرهنگ قرآن هست؛ يعني شما در فرهنگ قرآن مي‌بينيد كه تا جايي كه ممكن شده آيات مربوط به يك موضوع گردآوري شده. براي جمع‌آوري آيات از شيوه‌هاي گوناگون استفاده شده است يك شيوه آن مطالعه خود قرآن بوده است. گاهي اوقات براي اين‌كه آيات يك موضوع جمع‌آوري شود تمام قرآن از آغاز تا انجام مطالعه شده تا آيات مربوط به يك موضوع استخراج شود. اين يك شيوه بوده است. شيوه ديگر رفتن به دنبال واژگان مترادف و واژگاني كه مي‌توانند به نوعي در يك معنا سهيم باشند كه ما از آن‌ها فعلا به‌عنوان واژگان مترادف يا واژگاني كه قريب‌المعني هستند ياد مي‌كنيم.

مسؤل مركز فرهنگ و معارف قرآن تأكيد كرد: در برخي از افق‌هاي معنايي با يكديگر نزديك هستند، از اين واژگان هم براي استياد آيات مربوط به يك موضوع استفاده شده است و لذا شما مي‌بينيد كه در شناسه به واژگان مورد استفاده هم توجه شده كه شما وقتي كه مي‌خواهيد در اين موضوع تحقيق كنيد. موضوعي كه مورد توجه قرار مي‌دهيد بدانيد كه نه تنها از واژه‌اي كه در اين مدخل عنوان كلي هست استفاده شده از واژگان هم معناي او هم استفاده شده است. اين هم يكي از ويژگي‌هاي به اصطلاح فرهنگ قرآن است.

وي در ادامه افزود: يكي ديگر از ويژگي‌هاي فرهنگ قرآن داشتن شناسه براي موضوعات است.شناسه ‌داشتن به اين معناست كه در همان آغاز مطلب موضوع، شيوه كار، نحوه برداشت و موضوعاتي را كه مرتبط با موضوع هستند را به ما معرفي مي‌كند. شناسه گاهي اوقات نقش مهمي در اين‌كه ذهن كاربر را باز كند دارد. اين‌كه كاربر چگونه وارد تحقيق در يك موضوع شود.

وي گفت: ويژگي ديگر فرهنگ قرآن كه قابل توجه اين است كه در فرهنگ قرآن ما براي هر آيه‌اي كه در ذيل هر پيشي از پيش‌ها آورده شده، اگر آن آيه از نظر معنا كمي براي مخاطب داراي سنگيني باشد توضيح لازم را در پاورقي آوردايم. بنابراين فرهنگ قرآن داراي اين ويژگي‌هاي ممتاز و ارزشمند است و به يقين اگر كساني كه علاقه‌مند به تحقيق در موضوعات قرآني هستند سراغ فرهنگ قرآن بروند با دست پر از فرهنگ قرآن بر مي‌گردند، چه‌بسا ممكن است كه يك پژوهشگر قرآني وقتي سراغ يك موضوع و مدخلي از مدخل‌هاي قرآن مي‌رود چيزي حدود 50 تا 60 درصد نياز خودش را برآورده شده مي‌بيند و اگر 40 يا 50 درصد ديگر در كار باشد آن هم كار تحليل و نقد و بررسي است كه بايد در آن زمينه صورت بگيرد، سراغ مفسرين برود، ديدگاه‌هاي مفسرين را بشناسد ديدگاه‌هاي صاحبنظران را بشناسد، در اين‌جا درصد بسيار بالايي از نياز يك پژوهشگر با مراجعه به فرهنگ قرآن برآورده مي‌شود.

وي با توجه به برخي از كاستي‌ها و بر افزايش و بالا‌بردن كيفيت فرهنگ قرآن گفت: ما دو پيشنهاد اساسي براي فرهنگ قرآن داريم و ان‌شاءالله اين دو پيشنهاد اساسي را پي مي‌گيريم، يك پيشنهاد ما بازنگري در فرهنگ قرآن است، بدين معنا كه ما بار ديگر برگرديم و فيش‌ها و نمايه‌ها و آيات را مورد بازنگري قرار دهيم چه بسا در بسياري از موارد اطلاعاتي وجود داشته باشد كه ما هنوز مي‌توانيم در اين بازنگري آن اطلاعات را تكميل كنيم و آن‌ها را براي فرهنگ قرآن بياوريم و اين‌كه فكر مي‌كنم اشكالاتي در كار باشد، كما اين‌كه ما مدعي بدون نقص و ايراد در كار انجام يافته نيستيم.

مسؤل مركز فرهنگ و معارف قرآن كريم، خاطرنشان كرد: طبيعتا پروژه به اين بزرگي و وسعت حتما داراي نواقصي هست كه بايد آن نواقص برطرف شود و پيشنهاداتي هم در اين زمينه شده است. در بازنگري مي‌توان هم تكميل كرد و به تعبيري هم مسير استحمال را در پيش گرفت هم مسر رفع نواقص را.

وي ادامه داد: پيشنهاد ديگر ما موضوعي كردن مدخل‌هاي مرتبط در فرهنگ قرآن است. ما معتقديم كه مي‌توانيم با موضوعي كردن مدخل‌هاي مرتبط در قرآن مجيد يك نگاه جديدي به فرهنگ قرآن ارائه بدهيم، به عبارتي ديگر اگر مثلا موضوعاتي در مورد تبليغ وجود دارد مرتبط با يكديگر هستند مانند موضوع رسالت، دعوت يا خود موضوع تبليغ و موضوعات مرتبط. اين‌ها در يك جا متمركز بشوند با يك ساختار مناسب در اختيار مخاطبان قرار بگيرند. اين هم يكي از پيشنهادات ديگر ماست كه براي آينده فرهنگ قرآن در پيش داريم.

حجت‌الاسلام يوسفي‌مقدم با اشاره به تأثير كتاب فرهنگ قرآن در حوزه‌هاي مختلف به‌ويژه قرآن‌پژوهي گفت: فرهنگ قرآن پروژه مطلوب و ارزشمندي است. هر كسي كه به فرهنگ قرآن مراجعه كرده است آن‌را به عنوان گمشده خودش احساس كرده كه پژوهشگر به يك چيزي دست پيدا كرده كه سال‌ها انتظار تحقق آن را داشته است.

وي تصريح كرد: ما معترفيم به اين كه متأسفانه در زمينه ترويج و تبليغ فرهنگ قرآن كار لازم صورت نگرفته است و آن وظيفه تبليغي و ترويجي در زمينه فرهنگ قرآن درست به انجام نرسيده است، اما از طرف ديگر به اين مسأله معتقديم كه در هم حد هم كه كار تبليغي براي فرهنگ قرآن صورت گرفته پروژه ارزشمند فرهنگ قرآن جايگاه خودش را در بين محققان قرآن پژوه باز كرده است.

وي نقش فرهنگ قرآن در گسترش فرهنگ قرآني را مهم ارزيابي كرد و گفت: اساسي‌ترين نقشي كه فرهنگ قرآن در گسترش فرهنگ قرآني دارد اين است كه قرآن را به عنوان يك كتابي كه مي‌تواند در هر جهتي كه انسان به آن نياز دارد به نطق درآورده است، يعني سعي كرده به انسان‌ها به مخاطبان و پژوهشگران اين مطلب را بفهماند كه شما هر موضوعي كه نياز داريد مي‌توانيد از قرآن بياموزيد و مي‌توانيد از قرآن بگيريد. اين بزرگترين كار براي گسترش فرهنگ قرآن است و افرادي كه نياز دارند به اين‌كه به موضوعات مختلف قرآن مراجعه كنند، يقينا مي‌توانند از فرهنگ قرآن بهترين استفاده را داشته باشند.

يوسفي‌مقدم خاطرنشان كرد: به‌عنوان مثال دانشجوياني كه مي‌‌خواهند پايان‌نامه بنويسند بهترين منبع و اولين منبع براي يك دانشجو كه مي‌خواهد در موضوعي قرآني پايان‌نامه بنويسد مراجعه به فرهنگ قرآن است و يا اگر پژوهشگري مي‌خواهد مقاله‌اي قرآني بنويسد، كتابي قرآني بنويسد، بهترين چيزي كه مي‌تواند در مقام اول مورد مراجعه خودش قرار دهد فرهنگ قرآن است. فرهنگ قرآن از يك جامعيت بسيار بالايي برخوردار است و نقش بسيار اساسي در حوزه پژوهش‌هاي قرآني ايفا مي‌كند.
دوشنبه 6 آبان 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 119]