محبوبترینها
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
سه برند برتر کلید و پریز خارجی، لگراند، ویکو و اشنایدر
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1826099756
مدينه فاضله فارابي
واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: مدينه فاضله فارابي جام جم آنلاين: معلم ثاني ابونصر، محمد بن فارابي (339 - 260) از جمله فيلسوفان مطرح سده‌هاي سوم و چهارم هجري قمري و نخستين فيلسوف بزرگ مسلمان و از بزرگ‌ترين انديشمندان تاريخ تفكر اسلامي است كه تاثير شگرفي بر عالم انديشه و پيدايش و شكوفايي فرهنگ و تمدن اسلامي داشته است. اهميت فارابي، تنها به اين دليل نيست كه از برجسته‌ترين شارحان آثار ارسطو و افلاطون به شمار مي‌رود، بلكه وي در بسياري از مباحث فلسفي، مؤسس يا صاحب‌نظر بوده است ؛ به گونه‌اي كه برخي از متفكران معاصر، همانند داوري اردكاني، فارابي را موسس فلسفه اسلامي ناميده‌اند. (رضا داوري اردكاني، فارابي مؤسس فلسفه اسلامي) فلسفه اسلامي را مي‌توان فلسفه‌اي دانست كه در ميان مسلمانان شكل گرفته و رشدونمو يافته است. فارابي، بلندآوازه‌ترين فيلسوف مسلمان است كه به فلسفه سياسي، عنايت خاصي داشته است. فلسفه‌اي كه فارابي، آن را طرح و تدوين كرد، همواره بر فلسفه و فيلسوفان بعدي، موثر بود و به‌رغم موافقت يا مخالفت، ناديده گرفتن افكار وي امكان‌ناپذير بود. (حاتم قادري، انديشه‌هاي سياسي در اسلام و ايران) در اين نوشتار، قصد داريم به بحث و بررسي مدينه فاضله از ديدگاه فارابي بپردازيم. براي طرح جامعه آرماني يا همان مدينه فاضله فارابي، مي‌بايست به اين نكته توجه كرد كه فارابي، انسان را موجودي مدني‌الطبع مي‌داند كه سعادت وي در گروي فعاليت‌هاي اجتماعي‌اش است. اين ديدگاه فارابي، بسيار به آراي حكيمان يونان باستان شباهت دارد؛ چرا كه آنها نيز، اين نوع نگاه را داشتند. غرض و هدف انسان، نيل به سعادت است، ولي اين سعادت، جز در جامعه يا مدينه، تحقق نمي‌يابد. مراد فارابي اين نيست كه انسان بايد مطيع جامعه باشد، بلكه مي‌خواهد بگويد جامعه، جز كمال آدمي، مقصود و مراد ديگري ندارد و آدمي ، جز از راه جامعه به اين كمال كه همان سعادت وي است دسترسي پيدا نمي‌كند. (همان) واژه مدينه فاضله در ترجمه يوناني، «ou topos» آمده است. اين واژه، مركب از كلمه «او»(ou) به معناي «نه» و «توپوس»(topos) به معناي «مكان» است و در كل، معني «لامكان» را مي‌دهد. مدينه فاضله بحث مفصلي به شمار مي‌رود كه از ابتداي ظهورش تاكنون مورد توجه فيلسوفان زيادي قرار گرفته است. فارابي از جمله فيلسوفاني است كه به طور جدي در ارتباط با مدينه فاضله، بحث كرده است. مباني و اصولي كه فارابي در مدينه فاضله خود دنبال مي‌كند، چند مورد است. از جمله آنها مي‌توان به روش‌شناسي، جهان‌شناسي، انسان‌شناسي و غايت‌شناسي اشاره كرد. اركان مدينه فاضله از ديدگاه فارابي عبارتند از: 1 لزوم وجود رئيس 2 فيلسوف بودن حاكم كه چنين فردي با فلسفه‌ورزي، قواعد كلي را با فلسفه نظري در آميخته و با مبدا‡ وحي در ارتباط است. اما اين مدينه فاضله فارابي، داراي ويژگي‌هايي است كه عبارتند از: 1) تعاون 2) خداوند و غايت قصوي بودن او 3) معرفت خداوند 4) با فضيلت بودن مردم 5) عدالت 6) محبت و الفت و 7) صلح در مدينه فاضله و تشبيه به خداوند داشتن در اوصاف. فارابي بر اساس نياز انسان به وجود روابط اجتماعي براي رسيدن به سعادت دنيوي و غايي، يك تقسيم‌بندي از جوامع به دست مي‌دهد: جوامعي كه در آنها نيازهاي كمي انساني برآورده مي‌شود و جوامع بسيار كوچكي كه توان برآوردن نيازهاي انسان را ندارد. جوامع گروه اول، خود به جماعات عظمي (يا بزرگ)، وسطي (يا متوسط) و صغري (يا كوچك) تقسيم مي‌شود. منظور از جماعت عظمي (يا بزرگ)، جماعتي است كه در بخش معموره زمين، سكني گزيده باشند و منظور از جماعت صغري يا كوچك، جماعتي است كه در مدينه جاي گرفته باشند. بديهي است؛ جماعت وسطي يا متوسط هم بين اين دو جمعيت قرار مي‌گيرد. مدينه از نظر فارابي، كوچك‌ترين واحد اجتماعي است كه توان برآوردن حوائج و نيازهاي انساني را دارد. واحدهاي كوچك‌تر از آن مثل قريه، كوي و منزل، توان رفع نيازهاي آدمي را ندارند، از اين رو، شايسته رسانيدن وي به كمال وجودي‌اش نيستند. غير از اين گونه مناسبات، انتخاب مدينه براي مدينه فاضله، بي‌تاثير از مدينه يا دولت شهرهاي يوناني نيست بنابراين بايد گفت؛ مدينه فاضله، دربرگيرنده جمعيتي است كه از رهبري رئيس اول يا دست كم، فرد يا افرادي كه داراي مجموع مطلوبي از خصايل ياد شده هستند، برخوردار است و تمام مردم يا بيشتر آنان چنين نظامي را پذيرفته‌اند. مردم، قابليت‌هاي متفاوتي دارند و تعليم و تربيت مي‌تواند براي رشد و شكوفايي آنان يا دست‌كم، باوراندن نظام مطلوب به آنان موثر واقع شود. براساس يك تقسيم‌بندي مي‌توان مردم مدينه فاضله را شامل 5 گروه دانست كه عبارتند از: 1- بزرگان كه منظور فلاسفه و شايستگان قدرت است. 2- سخنوران كه خطيبان، شعرا و موسيقيدانان را دربرمي‌گيرد. 3- گوشه‌نشينان كه شامل رياضيدانان، اخترشناسان و طبيعي‌دانان مي‌شود. 4- جنگاوران كه وظيفه‌شان حراست از مردم مدينه است. 5- سربزيران يعني برزگران، بازرگانان و عامه؛ كساني كه به كار خود مشغولند و به اصطلاح، توده مردم را تشكيل مي‌دهند. (همان) فارابي به عنوان يك فيلسوف مسلمان در توصيف مدينه فاضله مي‌گويد: مردمش به اموري مشغولند و به فضايلي آراسته‌اند و هدفشان رسيدن به سعادت است و چنين جامعه‌اي را به بدن سالم تشبيه مي‌كند و در ويژگي‌هاي زعيم مدينه فاضله، علاوه بر خصوصيات فيزيكي و اخلاقي والا، اشاره به عالي‌ترين درجه سعادت بشري مي‌كند؛ يعني اتصال با عقل فعال و ارتباط با ملك وحي، به گونه‌اي كه بتواند مصالح و شرايع را به وضوح دريافت كند و در اختيار مردم قرار دهد. در نگاه فارابي، مدينه فاضله عبارت است از مدينه مطلوب و مناسبي كه امكانات نيل به سعادت در آن مهياست. به عبارت ديگر، مدينه فاضله اجتماعي است كه افراد آن سعادت را مي‌شناسند و در اموري كه آنها را به اين غرض و غايت برساند، تعاون دارند. پس مدينه فاضله به خودي خود غايت نيست، بلكه وسيله نيل به سعادت است و قاعده نظام آن بايد تابع معنايي باشد كه فيلسوف ما از سعادت مراد مي‌كند. (تقي آزاد ارمكي، تاريخ تفكر اجتماعي در اسلام) در اينجا مشاهده مي‌شود كه فارابي در تقسيم جوامع به كيفيت آنها توجه دارد كه عبارت است از كمال‌گرايي و سعادت‌طلبي، بنابراين هدف مدينه در تعيين نوع مدينه دخيل است. مدينه فاضله فارابي برخوردار از نظام منسجمي است كه از شخص رئيس اول كه مخدوم صرف است و نياز ندارد به مقامي خدمت كند، شروع مي‌شود و به خادمان صرف، يعني كساني كه مورد خدمت فردي واقع نمي‌شوند، ختم مي‌گردد. اين نظم به نظم كيهاني شبيه است؛ يعني از واجب‌الوجود تا هيولي.(قادري، پيشين) در مدينه فاضله فارابي 12 خصلت براي رئيس مدينه و 6خصلت براي جانشين وي منظور شده و قوام مدينه به خصال رئيس مدينه، پيوند خورده است. رئيس كه با وحي و عقل فعال در ارتباط است، موظف به آموزش تعاليم 9 گانه به توده‌هاست و اوست كه سياست فاضله را تحقق مي‌بخشد. در مقابل مدينه فاضله فارابي، مدينه‌هاي غيرفاضله وجود كه عبارتند از: مدينه‌هاي جاهله، فاسقه، مبدله، ضاله و نوابت كه به ترتيب داراي جهل نسبت به سعادت، فساد در عمل، تباهي را‡ي و عمل، انحراف فكري و عملي و جوهره بي‌مصرف هستند. (هر يك از اين اقسام، خود به اقسام ديگري قابل تقسيم‌اند). حال به ويژگي‌هاي رئيس مدينه فاضله مي‌پردازيم. رئيس اين مدينه بايد شخصي باشد كه اين ويژگي‌ها و خصايل را داشته باشد: 1. آن كه تام‌الاعضا باشد 2. هر كاري را كه وظيفه اوست بتواند عملا انجام دهد و قواي فكري و بدني او كامل باشد تا به واسطه آلات و ابزاري كه همان اعضاي ظاهره است وظايف خود را انجام دهد 3. خوش‌فهم باشد 4. بخوبي حفظ كند و حافظه قوي داشته باشد. 5. فطن و هوشمند باشد 6 . خوش‌بيان باشد 7. دوستدار علم و منفاد استفاده از آن باشد 8 . از راستگويان و دشمن دروغگويان باشد 9. درهم و دينار و ساير متاع اين جهان در نزد او خوار و ناچيز باشد 10. دوستدار دادگري و دادگران و دشمن ستم و ستمگران باشد 11. بر هر كاري كه انجام آن را لازم مي‌داند قوي‌العزم باشد 12. نفس او بزرگ و دوستدار كرامت باشد و از همه امور ناپسند و پست، نفس خود را بالاتر و برتر بداند. (فارابي، آراي اهل مدينه فاضله) رئيس اول مدينه فاضله فارابي، يادآور انساني كامل و آرماني است بنابراين وي بلافاصله بعد از ذكر اين ويژگي‌ها مي‌گويد يافتن كسي كه داراي چنين خصايلي باشد كار بسيار دشواري است. به همين دليل حاضر است در صورت نبود كسي كه از تمامي اين ويژگي‌ها برخوردار باشد به برخي از اين ويژگي‌ها رضايت دهد. در خاتمه بحث از مدينه فاضله فارابي، ذكر اين مطلب نيز لازم مي‌نمايد كه عوامل متعددي مي‌توانند در زوال اين مدينه، دخيل باشند كه عبارتند از: انحراف فكري از اصول مشترك و ارزش‌هاي مقبول مدينه فاضله، فقدان رهبري حكيم، رذايل اخلاقي و استحاله ارزش‌هاي فاضله، دلبستگي اهل مدينه فاضله به مظاهر مادي و عوامل ديگري كه در آثار فارابي به آنها اشاره شده است.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1704]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها