واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: نگاهي به آيين ايغورها در ايام سال نو ، جام جم آنلاين: يكي از وسايل اصلي يكپارچگي اجتماعي ، فعاليت اجتماعي تكراري و نكو داشتهاي است كه كاركرد اساسياش تحكيم نمادين ارزشهاي بنيادي است. نوروز با تكيه بر ارزشهاي بنيادي در وجود آدمي ، نقش بزرگي در استحكام ارزشهاي جوامعي داشته و دارد كه اين جشن بزرگ را در استقبال از بهار و تجديد حيات طبيعت برپا و گرامي ميدارند. نوروز يك جشن ايراني است واز اين زادگاه خود به بسياري از نقاط جهان رفته است ، اما شايد كمتر گفته شده باشد كه نوروز در بخش وسيعي از چين بويژه در شمال غربي اين كشور پهناور نيز كه ايغورها در آن ساكن هستند ، از گذشتههاي دور گرامي و جشن گرفته ميشده است. به دنبال اصلاحات اقتصادي ، اجتماعي سالهاي پس از دهه 1980در چين ، نوروز از جمله آيينهايي بود كه در مناطق شمال غربي چين بسرعت احيا شد و اگر در تمامي سالهاي پيش از آن دوستداران نوروز آنرا به صورت خصوصي جشن مي گرفتند ، اين جشن امروز با شكوه فراوان و به صورت عمومي و با مشاركت گسترده مردم برگزار ميشود. در مورد ريشه كلمه ايغور سخن زياد است و خلاصه آن اين است كه اين كلمه اتحاد معني ميدهد. ايغورها آنگونه كه تحقيقات محققين ايغور گفته شده، نوروز را از قرنها پيش جشن ميگرفتهاند و اعتقاد بر اين است كه اين روز ، روز به تخت نشستن جمشيد پادشاه پيشدادي بوده است . زيستگاه اصلي ايغورها در سرزمين وسيعي كه در مرزبندي سياسي امروز بخش هاي وسيعي از شمال غرب چين را شامل ميشود ، ميباشد ، و شمار زيادي از اين قوم در سالهاي طولاني و در پي حوادث مختلف از زادگاه خود كوچ كرده و بويژه در قزاقستان ، قرقيزستان و ديگر نقاط آسياي مركزي پراكنده شده اند ، اما هنوز بيشترين شمار ايغورها در همان زادگاه اوليه خود در شمال غربي چين زندگي ميكنند. محققين ايغور اعتقاد دارند كه نوروز را ايرانيهاي بازرگاني كه با طي جاده باستاني ابريشم به ختن ، ارومچي و... آمد و شد داشتند و بازرگانان چيني كه به ايران آن روز رفت و آمد ميكردند ، به ميان ايغورها بردند و حتي گفته ميشود كه نوروز در طي قرون و تا هنگامي كه تقويم چيني رايج شد ، آغاز سال ايغورها محسوب ميشده است . تدارك براي استقبال از نوروز در ميان ايغورها از ماه ژانويه ديماه آغاز ميشود و در اين روزها خانمها با روياندن گندم و جو كه به آن اوندومه گفته ميشود براي تهيه سبزي آش نوروزي ميپردازند. در ماه فوريه 13بهمن - 10اسفند زمين آماده كاشت ميشود و دامها بارور ميشوند كه نشانه بهار است. با پايان زمستان كه ايغورها نيز آنرا به همين نام ميخوانند ، براي استقبال از بهار بايد آمادگي داشت و آماده شد و بايد به رفت و روب خانه پرداخت و لباس نو و شيريني تهيه كرد تا نوروز از راه برسد. پوشيدن لباس نو و آرايش سر و صورت از رسوم ويژه نوروزي در ميان ايغورها است و مرد و زن ، و بچه و بزرگ استثنا ندارند. با دگرگون شدن طبيعت و پايان يافتن زمستان بايد كم كم غذاهاي زمستاني نيز جاي خود را به غذاي ويژه بهار بدهند ودر نوروز بايد از اعضاي خانواده و ميهمانان با غذاهاي لذيذ و صد البته چرب و دهان گير ! پذيرايي كرد و از اين رو ايغورها در آخرين روزهاي زمستان كه ذخيره گوشت زمستاني نيز پايان مييابد براي تهيه گوشت دامي را ذبح ميكنند و پوست آن دام نيز بطور معمول صرف تهيه كفش نو براي نوروز ميشود. پيش از دو روز اول و دوم فروردين كه ايغورها در اين دو روز جشنهاي بزرگي را در گرامي داشت نوروز برپا ميدارند نيز بايد دامي به نشانه شكرگذاري به درگاه خداوند بواسطه به پايان رفتن زمستان و جان بدر بردن خود ، اعضاي خانواده و دامها از سرماي آن ذبح كرد . اگر چه اين اعتقاد جنبه مذهبي دارد ، اما غير مسلمانها نيز به انجام آن خود را مقيد مي دانند. ايغورها نوروز را به دو صورت عمومي و خانوادگي جشن ميگيرند و جشن استقبال از نوروز در آخرين شام زمستان در خانوادهها با نواختن رباب كه از سازهاي ايراني است ، انجام ميشود و در جشن عمومي سازهاي ضربي - كوبهاي مانند طبل و ضرب مردم را به وجد و پايكوبي تشويق ميكند. جشن عمومي نوروز در ميان ايغورها در يك فضاي باز در روستا و يا شهر و حتما در يك مكان خوش آب و هوا و زيبا برگزار ميشود و تمامي مردم آنچه را از خوراكي و نوشيدني آماده كردهاند ، در سفره بزرگي كه گسترده ميشود ، قرار داده و همگان از آنچه براي يكديگر آوردهاند ، ميخورند و مي آشامند و دشمنيهاي احتمالي را به دوستيها و رفاقتهاي ريشه دار تبديل مي سازند. آش نوروزي ايغورها يا ميله سا كه سخن از آن رفت از تركيب گندم و يا جوي نيم دانه و سافههاي گندم و جويي كه در استقبال از نوروز سبز شده به همراه گوشت تهيه ميشود. كله و پاچه دام ذبح شده پس از پختن آن حتما سهم فقرا و ايتام است كه همراه با نان به آنها تحفه ميشود. از غذاهاي ويژه نوروزي در ميان ايغورها آش چوچورا است كه آنرا نيز از ساقههاي گندم سبز كرده به همراه روغن و آرد تهيه ميكنندو با بخار آب پخته ميشود و اگر در نوروز ميهمان يك خانواده ايغور باشيد ، حتما به شما براي يكبار هم كه شده از اين نوع غذا خواهند داد. از ديگر سنتهاي نوروزي ايغورها ، روياندن 12گونه دانه گياهي خوراكي عموما از حبوبات است كه برروي 12پله به نشانه دوازده ماه سال سبز ميشود و بعدا از آنها براي تهيه غذاهاي نوروزي و بويژه آش نوروزي استفاده مي شود. كيش بوباي از بازيهاي زيباي روزهاي نوروزي در ميان ايغورها است . در اين بازي دو نفر در زير پوستي شبيه به ببر رفته و براي مردم حركات اين حيوان را كه نشانه قدرت است ، تقليد ميكنند. ارغماق و سوموز از بازيهاي زيباي ديگر نوروزي ايغورها است . در بازي ارغماق بازيگران به تقليد صداي حيوانات ميپردازند و در سوموز نحوه شكار و به بند كشيدن اسب وحشي نشان داده ميشود . نوروز در ادبيات ايغورها نيز جايگاه ويژهاي دارد و درباره آن قصهها و شعرهاي زيادي نوشته و سروده شده است . اين شعر برگردان يكي از اشعار عاميانه ايغورها است كه در آن به وصف نوروز پرداخته شده و زيباتر واژه ايراني و فارسي نوروز در آن است . نوروز آمد به جان - گندمها رشد كرد و نان گوسفند باردار - احساس ميكنيم هستيم ارباب تن آمد نوروز ، ماه اول سال - به هر كس گل ميدهند در اين بهار ايرنا
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: سایت ریسک]
[مشاهده در: www.ri3k.eu]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 199]