اسلام؛ اساس مشروطه ايران

واضح آرشیو وب فارسی:قدس: اسلام؛ اساس مشروطه ايران
*بازخواني آراي آخوند خراساني درباره مشروطه

قسمت دوم
دكترعلي شيرخاني

نهضت و يا انقلاب مشروطه در ايران، نهضت مردمي عليه استبداد و استعمار بود. مبارزه با استبداد و استعمار در ايران پس از اسلام همواره به رهبري قوي و پشتوانه محكم عالمان دين پيوسته بوده است. در نهضت مشروطه خواهي نيز عالمان شيعي و ايراني جزء پيشگامان اين نهضت بوده اند. در آستانه سالگرد صدور فرمان مشروطيت، در نوشتار ذيل به بررسي نقش يكي از عالمان دين كه تأثير بسزايي در شكل گيري و هدايت مشروطه خواهي داشته است، مي پردازيم.
* علل پذيرش مشروطه از سوي آخوند خراساني
از مجموعه اطلاعيه ها، بيانيه ها، تلگرافها و فتاواي آخوند خراساني مي توان چنين استنباط كرد كه ايشان به مشروطيت و مجلس به عنوان ابزاري كه بتواند مقاصد اسلامي را اجرا كند، نگريسته و هدف اساسي آنان اجراي عدالت در راستاي براندازي استبداد بوده است. البته، به مرور كه فعاليتها چشمگير مي شود و مردم در صحنه حضور پيدا مي كنند، مشروطه و مشروطه خواهي تئوريزه مي شود. تئوريزه و يا اسلاميزه كردن مشروطه هر چند در آرا و فتاواي آخوند وجود دارد، ولي بيشترين سهم را در اين رابطه ميرزاي نائيني دارد كه با كتاب «تنبيه الامه و تنزيه الملة» نقش بسزايي در اين زمينه داشته است. دلايل پذيرش مشروطه در نگاه مشروطه خواهان ديني و مراجع نجف و آخوند خراساني، مي تواند هم عرفي باشد و هم ديني. آخوند در برخي از نامه هاي خود از اين مسأله به مثابه يك امر عرفي قلمداد مي نمايد و معتقد است اين امور به افراد جامعه مربوط است و افراد مي توانند در اين باره دخالت كنند و حقوق خود را به دست آورند. آخوند خراساني در سال 1326 ق در پاسخ محمد علي شاه عنوان مي كند: «آنچه ضروري مذهب است، حكومت مسلمين در عهد غيبت حضرت صاحب الزمان عجل ا... فرجه با جمهور مسلمين است.» وقتي حكومت به جمهور مردم وابسته باشد، بايد جمهور در آن دخالت نمايد و بهترين نوع دخالت نيز نبود استبداد و استقرار حكومت مشروطه است. آخوند
دوشنبه 14 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: قدس]

[مشاهده در: www.qudsdaily.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 62]