طرحى نوين در راى‌گيرى الكترونيكي

واضح آرشیو وب فارسی:حيات نو: طرحى نوين در راى‌گيرى الكترونيكي
زهرا كرباسى - مرضيه احمدزاده-لزوم استفاده از مشاركت مردم در تعيين سرنوشت خود، ضعف سيستم‌هاى راى‌گيرى الكترونيكى سنتي، پيشرفت روزافزون تكنولوژى و علاقه مردم به استفاده از آن ما را بر آن داشت تا با استفاده از يك قفل سخت‌افزارى به نام دانگل به ارائه طرحى نوين درخصوص تشخيص هويت شخص راى‌دهنده در سيستم‌هاى راى‌گيرى الكترونيكى از راه دور بپردازيم. از آنجا كه در اين پروسه، بحث امنيت و شناسايى هويت از اهميت بسيارى برخوردار است امكانپذيرترين و امن‌ترين راه‌حل دراين زمينه، موردنظر و امكان‌سنجى قرار گرفته است. نياز به استفاده از تكنولوژى اطلاعاتى در امر انتخابات در كشور امرى بديهى است. حفظ منزلت و شان جمهورى اسلامى ايران در استفاده از فناورى اطلاعات در عرصه انتخابات نياز به تجديد و بازنگرى سياست دولت در راه‌اندازى اين سيستم و تهيه امكانات سخت‌افزارى و نرم‌افزارى لازم درجهت بهبود آن را مى‌طلبد. البته مشكلات موجود در امر فرهنگ‌سازى را نيز نبايد از نظر دور داشت و در حل آن بايد همت گماشت.

از آنجا كه اساس مردم سالارى دينى مشاركت مردم در تصميم‌گيرى‌هاى دولت بوده و اين امر در انتخابات متجلى مى‌شود، لذا با توجه به اهميت انتخابات در كليه مسائل اساسى كشور، پيشرفت تكنولوژى و ضعف سيستم‌هاى راى‌گيرى سنتى لزوم استفاده از سيستم‌هاى راى‌گيرى الكترونيكى احساس مى‌شود.

همانطور كه مى‌دانيد استفاده از راى‌گيرى الكترونيكى در سيستم دولتى باعث صرفه‌جويى در وقت مردم و همچنين كاهش هزينه‌هاى اجرايى سازمان‌هاى دولتى است. از ديگر اهداف انتخابات الكترونيكى مى‌توان به بهبود فرآيند پردازش آرا و تسريع تجزيه و تحليل نتايج، كاهش تقلب و خطاهاى مربوط به استفاده از تعرفه‌هاى كاغذي، امكان شمارش آراى سفيد، امكان راى‌دهى بدون نياز به حضور در حوزه‌هاى انتخاباتي، تشويق جوانان براى مشاركت در انتخابات، نوگرايى در زندگى اجتماعي، ظهور اشكال جديد مشاركت شهروندان، افزايش سرعت و دقت در انتخابات، صرفه‌جويى در چاپ و توزيع كاغذ، امكان دسترسى آسان براى افراد معلول و ناتوان، امكان دستيابى به اطلاعات جامع در مورد كانديدا، امكان نمايش اطلاعات انتخاباتى به زبان‌هاى مختلف و جلوگيرى از خطاهاى غيرعمدى راى‌دهندگان اشاره كرد. ابتدا لازم است كه سيستم‌هاى راى‌گيرى الكترونيكى بر اساس محل راى‌دهى به طور مختصر بيان شود.

انواع سيستم‌هاى راى‌گيرى الكترونيكى بر اساس محل راى‌دهى

سيستم‌هاى ايستگاهي: در سيستم‌هـاى ايستگاهى از دستگاهى بنام Direct Recording Electronic استفـاده مى‌شود. اين دستگاه در حوزه‌هاى انتخاباتى قرار گرفته و به راى‌دهندگان امكان مى‌دهد كه بتوانند آرايشان را بصورت مستقيم و با استفاده از صفحه نمايش تماسى وارد نمايند. در اين روش راى‌دهندگان ناچارند كه به حوزه‌هاى انتخاباتى مراجعه نمايند.

سيستم‌هاى انتخابات از راه دور

راى‌دهى از راه دور (از خانه با استفاده از كامپيوترهاى شخصي، با استفاده از كامپيوترهاى مستقر درسفارتخانه‌ها، مراكز آموزشى و ... ) انجام مى‌شود. در اين روش راى دهندگان ملزم به حضور در حوزه‌هاى انتخاباتى نيستند.

راى‌گيرى از طريق Short Message System و تلفن هاى Touch-Tone

اين نوع راى‌گيرى كه هنوز به طور رسمى در دنيا تجربه نشده است تقريبا يك نوع راى‌گيرى از راه دور است. در اين سيستم، هر كاربر از طريق سرويس پيام كوتاه تلفن همراه خود و همچنين از طريق خط تلفن‌هاى مجهز به سيستم تون و يا تلويزيون‌هاى ديجيتالى متصل به خط تلفن مى‌توانند راى خود را به سرور راى‌گيرى بفرستند.

هدف از ارائه طرح

روز راى‌گيرى در مسافرت هستيد (كارى يا تفريحي). در هتل يا محل اقامتتان از طريق اينترنت يا لپ‌تاپ مجهز به واى‌فاى وارد شبكه مى‌شويد. سايت‌هاى كانديداهاى مورد علاقه‌تان را مرور مى‌كنيد و به وب سايت اختصاصى راى‌گيرى وارد شده و راى خود را وارد مى‌نماييد. در واقع آنچه ما به دنبال آن هستيم سيستم راى‌گيرى الكترونيكى از راه دور مى‌باشد. آنچه تاكنون در دنيا اتفاق افتاده است سيستم‌هاى راى‌گيرى نيمه الكترونيكى بوده كه با استفاده از دستگاه‌ها و ماشين‌هاى مخصوص اين امر از جمله صفحه نمايش‌هاى لمسى و دستگاه‌هاى خودپرداز و مواردى از اين قبيل قابل انجام است و نياز به وجود شخص راى‌دهنده در ايستگا‌ه‌هاى راى‌گيرى مى‌باشد. اما اين براى يك دولت الكترونيكى كافى نيست. در يك دولت الكترونيكى مهم اين است كه شهروند الكترونيكى بتواند به صورت كاملا الكترونيكى رفتار نمايد و حتى راى دهد. البته لازم به ذكر است كه با وجود سيستم راى‌گيرى الكترونيكى از راه دور، نه تنها سيستم راى‌گيرى الكترونيكى ايستگاهى از بين نخواهد رفت، بلكه وجود آن لازم است.

آنچه در سيستم راى‌گيرى الكترونيكى از راه دور حائز اهميت است بحث شناسايى هويت كاربر راى‌دهنده مى‌باشد كه از مباحث امنيتى بسيار مهم بوده و بسيار قابل تاكيد است. آنچه امروزه در دنيا براى تشخيص هويت مورد استفاده قرار مى‌گيرد، استفاده از خواص بيومتريكى (اثر انگشت، عنبيه نگارى و اينگونه موارد) است. اما استفاده از خواص بيومتريكى نيازمند وجود سخت‌افزار تشخيص دهنده آنها (اسكنرها) در سيستم‌هاى كامپيوتر شخصى افراد مى‌باشد،كه درخواست تهيه چنين قطعاتى توسط مردم امرى امكانپذير نمى‌باشد و مى‌تواند براى كاربر راى‌دهنده هزينه بر بوده و هم خود مشكلات امنيتى زيادى را از جمله كپى‌بردارى اثر انگشت در شبكه را ايجاد كند كه مى‌تواند امنيت و اعتماد را در سيستم راى‌گيرى الكترونيكى كاهش دهد.

تشخيص هويت با استفاده از دانگل

اما آنچه به آن دست يافته‌ايم استفاده از يك قفل سخت‌افزارى به نام دانگل و رمزگذارى قوى اطلاعات درون آن مى‌باشد. با توجه به اينكه امروزه تمام سيستم‌هاى كامپيوتر شخصى داراى درگاه USB مى‌باشند استفاده از اين قفل امكانپذيرترين و امن‌ترين راه‌حل موجود در تشخيص هويت شخص راى‌دهنده در سيستم راى‌گيرى الكترونيكى از راه دور ايران مى‌باشد. با توجه به اين موضوع نه تنها از ديدگاه نرم‌افزارى بلكه از ديد سخت‌افزارى به مسئله تشخيص هويت توجه شده است. اين قفل مى‌تواند توسط دولت در اختيار تمام مردم قرار داده شود و يا با توجه به هزينه كم آن توسط خود اشخاص علاقه‌مند براى استفاده از اين سيستم براى جلوگيرى از اتلاف وقت در زمان ايستادن در صف‌هاى طولانى راى نيز قابل تهيه باشد. در اين قفل براى هر فرد ايرانى يك serialnumber تعريف شده است كه اين شماره سريال مى‌تواند كد ملى افراد باشد. با توجه به اين serialnumber به خصوص و ثبت راى در database سيستم، كاربر راى دهنده قابل به را ى دادن دوباره نمى‌باشد.

بررسى اصول اساسى در انتخابات و ارائه راه حل قابل انجام

تشخيص هويت: با استفاده از دانگل (دانگل براى شخص مانند كارت شناسايى عمل مى‌كند) و رمزگذارى قوي.

محرمانگى آرا: با استفاده از ديتابيس اين مشكل قابل حل است. بطورى كه ديتابيس انتخابات از ديتابيس راى دهنده جدا مى‌باشد. وقتى راى داده مى‌شود نام شخص راى دهنده به همراه راى او فرستاده نمى‌شود و تنها راى در ديتابيس انتخابات ثبت شده و يكى به شماره آرا داوطلب موردنظر اضافه خواهد شد. ضمناً تا پايان زمان راى‌گيرى اين ديتابيس مانند يك جعبه بسته عمل نموده و براى هيچ كاربرى قابل خواندن نيست.

انكارناپذيري: تائيد راى داده شده هم در دانگل و هم در پايگاه داده ثبت شود.

عدم تكرار: با تائيد راى در دانگل و در پايگاه داده كاربر براى بار دوم نمى‌تواند راى دهد.

تماميت: اگر پايگاه داده براى هر استان و يا هر شهر جدا باشد و هر شخصى از استان محل زندگى خودش به پايگاه داده متصل شود اين مشكل قابل حل است .چرا كه مسئله قطعى شبكه كمتر اتفاق مى‌افتد و تمام داده‌هاى ارسالى به مقصد خواهند رسيد.

قابليت اطمينان: براى يك شهروند مهم اين است كه رايش محرمانه بماند و سپس به مقصد برسد كه اين دو مسئله نيز با توجه به توضيحات ارائه شده قابل حل است.

براى اطمينان از اينكه يك انسان پشت سيستم كار مى‌كند: با ارائه تصويرى كه در آن از يك سرى اعداد و حروفى استفاده شده كه براى دوباره وارد كردن آنها، تنها بوسيله چشم انسان قابل خواندن است و ماشين يا نرم‌افزار نمى‌تواند آنها را تشخيص دهد، مى‌توان اين مسئله را حل نمود.

تعريف كاربر مجاز در اين سيستم: كاربرى كه دانگل دارد و نيز كلمه رمز وارد شده توسط وى با رمز موجود در دانگل مطابقت داشته باشد.

دولت چه نقشى را مى تواند در راه‌اندازى اين سيستم ايفا نمايد؟

فرهنگ سازى ميتواند با در نظر گرفتن قسمتى از اعتبار طرح براى اين كار تحقق يابد. اين فرهنگ را مى توان از طريق رسانه‌هاى عمومي، مطبوعات و طى يك برنامه زمان‌بندى شده در ميان مردم ايجاد كرد.

بنابراين اگر ما همزمان با شروع طرح‌هاى سيستم‌هاى الكترونيكي، روى قضية فرهنگ‌سازى و ايجاد فضاى اعتماد كار كنيم، چندين مرحله جلو مى‌افتيم و مى‌توان عقب‌ماندگى موجود در اين زمينه را تا حدى جبران كرد. پس از گذشت هفت سال از برگزارى اولين انتخابات اينترنتى در جهان، به نظر مى‌رسد توافقات اوليه براى مدرنيزه كردن برگزارى انتخابات در كشور (شايد تنها در سطح استفاده از تجهيزات الكترونيكى براى شمارش آرا) فراهم شده است و مسئولان مربوطه بايد با در نظر گرفتن معايب اين سيستم‌ها، مزاياى زياد اين سيستم‌ها كه از جمله افزايش تعداد شركت‌كنندگان در انتخابات و كاهش هزينه‌هاى اجرايى برگزارى آن است، را مدنظر داشته باشند.

مشكلات پيش رو

1- سيستم راى‌گيرى الكترونيكى از راه دور موضوعى بسيار مهم بوده كه بايد هر چه سريع‌تر راه‌حلى براى پياده‌سازى اين سيستم در ايران سنجيده شود.

2- تهيه زيرساخت‌هاى سخت‌افزارى و نرم‌افزارى براى اين سيستم از نكات مهمى است كه بايد مورد توجه دولت قرار گيرد.

3- فرهنگ‌سازى براى استفاده از اين سيستم از طريق رسانه‌هاى گروهي، نشريات و ... بايد در اهداف اوليه براى ارائه اين طرح باشد.

4- دلايل مهم لزوم استفاده از فناورى اطلاعات در انتخابات آتى كشور را مى‌توان در موارد زير خلاصه نمود:

- كاهش زمان شمارش انتخابات و اعلام سريع نتايج.

- جلوگيـرى از تقلب و جعل آرا و دستكـارى در نتايج آرا (به منظور صيانت از حقـوق راى‌دهندگان و انتخاب شوندگان).

- جلوگيرى از بحران‌ها و تنش‌هاى منطقه‌اى و كشوري.

- حفظ منزلت و شان جمهورى اسلامى ايران در استفاده از فناورى اطلاعات در عرصه انتخابات.

- جلوگيرى از اتلاف وقت، نيروى انسانى و سرمايه كشور.

- ايجاد بانك اطلاعاتى از سوابق انتخابات برگزار شده.

- حفظ محرمانگى آرا و گمنامى راى دهنده. ‍‍‍‍‍‍‍‍‍‌‌‌

نتيجه‌گيرى

لزوم استفاده هر چه سريع‌تر در استفاده از تكنولوژى در انتخابات امرى ضرورى است و اين امر خود مستلزم تهيه زيرساخت‌هاى سخت‌افزاري، نرم‌افزارى و حل مسائل و مشكلات درونى دولت مى‌باشد.

به طور قطع نمى‌توان ادعا نمود كه استفاده از دانگل حفاظتى بهترين راه‌حل قابل انجام در اين پروسه است، چرا كه خود اين قطعه معايبى را داراست از جمله اينكه امكان آسيب‌پذيرى آن مى‌تواند زياد باشد و مواردى از اين قبيل كه بايد براى اين مسائل نيز راه‌حلى سنجيده شود ولى در عين حال امكان‌پذيرترين راه‌حل با توجه به شرايط كنونى و امكانات سخت‌افزارى و نرم‌افزارى موجود در كشور ايران مى‌باشد.

منابع در روزنامه موجود است.
دوشنبه 7 مرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: حيات نو]

[مشاهده در: www.hayateno.ws]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 204]