نگاهي به عوامل پديدآورنده حادثه كوي دانشگاه:نظريه پردازان پايان سياست ورزي‌

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: نگاهي به عوامل پديدآورنده حادثه كوي دانشگاه:نظريه پردازان "پايان سياست ورزي"‌
مشابه اظهارات معين را در بيان عبدالله نوري رييس وقت شوراي شهر تهران در جمع دانشجويان مي توان دنبال كرد كه او حتي از فرصت استفاده نمود و در اظهاراتي كه نياز به تحليل ارتباط آن با 18 تير دارد به دفاع از نهضت آزادي و... پرداخت كه نبايد آنها را گروهك غيرقانوني دانست.
گروه سياسي- محمد مهدي اسلامي: 9 سال پس از 18 تير 78 بالاخره موسوي لاري وزير كشور وقت به سخن آمد اما در ميان سخنان او بيش از همه ابراز عدم اطلاع از زواياي مختلف ماجرا به چشم مي خورد و بيش از هر چيز اين جمله كه "موضوعي كه براي خود ما لاينحل ماند و انتظار داشتيم بعدها روشن بشود، حادثه و ابعاد حادثه در همان لحظه وقوعش در كوي دانشگاه بود كه آيا اين با يك پيش فرض اتفاق افتاده، عصبانيت بوده، عاملان هر حادثه حالا هر كسي مي خواهد باشد، اينها خواسته اند انتقام گيري بكنند يا..." اما ظاهراً هنوز عوامل اصلي و زمينه ساز 18 تير براي وي جاي پرسش دارد.

براي پاسخ به پرسش فردي كه در غياب دبير وقت شوراي عالي امنيت ملي به نوعي مديريت مقابله با اين بحران را برعهده داشته است، شايد لازم باشد فلش بكي به روزهاي قبل از حادثه زده شود.

درست در روزهايي كه اميد به حل پرونده قتل هاي زنجيره اي مي رفت و اين پرونده از جنجالهاي رسانه اي به سوي روندي اداري حركت كرده بود، مرگ سعيد امامي (با نام مستعار سعيد اسلامي) بار ديگر در رسانه ها جنجال برانگيز شد. روزنامه سلام با گزينش تيتر يك " سعيد اسلامي پيشنهاد اصلاح قانون مطبوعات را داده است"‌ نشان داد قصد دارد چالش جديدي را آغاز كند، چراكه ساماندهي قانون مطبوعات مي توانست راه سوء استفاده متخصصين جنگ رواني را محدود سازد و اين ساماندهي نيز از راهكاري كاملاً قانوني انجام مي شد؛ ‌تصويب توسط نمايندگان مردم. اين اقدام ضرورت گشودن جبهه اي جديد را براي آنها فراهم ساخت تا يا قانون مطبوعات تصويب نشود يا فاز جديدي از رويارويي با نظام آغاز شود.

هماهنگي روزنامه هاي پنجشنبه 17 تير در اختصاص تيترها و سرمقاله هاي خود به عواقب غيرقابل پيش بيني، هزينه گزاف توقيف روزنامه سلام، نشان از آن داشت كه يك تيم پشت پرده، هدايت اين جريان را برعهده دارد؛ چرا كه خبر توقيف روزنامه سلام ساعت 10 شب اعلام شد؛ زماني كه روزنامه ها با انجام مراحل نهايي، صفحات روزنامه ها را به چاپخانه مي فرستادند تا در توزيع فردا صبح خود دچار مشكل نشوند. روز پنجشنبه 17 تير، 10 روزنامه زنجيره اي با تيترهايي چون «دانشجويان ساكت نخواهند نشست»، «محدوديت مطبوعات خشم مردم را شعله ور خواهد كرد»، «زمان حامل حوادث خشونت بار است»، «نظام بايد هزينه هاي سنگيني بپردازد»، «ورود به قلعه چپ گرايان يك ريسك خطرناك براي محافظه كاران است»، «مقابله با دولت و مخالفت با توسعه سياسي » و «پايان سياست ورزي»، درصدد القاي فضاي بحراني و ناآرامي به جامعه برآمدند.

بررسي تحليل هاي اين روزنامه ها به خوبي از نوعي هماهنگي پيشيني با آغازكنندگان غائله 18 تير حكايت مي كند؛ ماجرايي كه بسياري از شكل دهندگان آن از عمق آن بي خبر بودند. علي الخصوص زماني كه در حوادث مشابه سال هاي بعد همچون ماجراي هاشم آغاجري به ياد بياوريم، در شرايطي كه اختلال در شبكه تلفن همراه پديد آمد، اغتشاشات به آرامش گراييد، شايد نتوان به راحتي ميان كساني كه در روزهاي اول حادثه كوي دانشگاه دانشجويان را تحريك مي كردند و كساني كه آشوبهاي روزهاي پاياني را پديد آوردند، تمايز قائل شد. ايشان كه آن روزها سرشان شلوغ بوده است، براي ياد آوري مي توانند اعترافات «منوچهر محمدي» و «ملوس رادنيا» را كه از سيما پخش شد، بازبيني كنند. بازگشت نسبي آرامش پس از قطع تلفن هاي همراه و بي سيم ها در حادثه 18 تير 78 نيز رخ داده بود.

شواهد محكم ديگري نيز براي پاسخ به سؤال مهم موسوي لاري موجود است؛‌ حادثه 18 تير در حالي رقم خورد كه رسانه هاي غربي نيز از هفته ها قبل زمينه چيني هايي انجام داده بودند. نشريه امريكايي «ميدل ايست اكونوميك دايجست» در هفتم تير 78 نوشت: «بيشتر ناظران در تهران بر اين اعتقادند كه تابستان امسال شاهد يك آزمون حياتي قدرت و حتي شايد دور نهايي رويارويي جدي بين جناح محافظه كار و اصلاح گرايان خواهد بود. اصلاح طلبان يك تابستان سياسي داغ را در پيش روي دارند تا جناح محافظه كار را از ميدان مبارزه خارج نمايند.» "گري سيك"، مشاور امنيت ملي در دولت هاي كارتر و ريگان و از مسئولان سازماندهي عناصر ضدانقلاب و تجديدنظرطلب ايراني نيز در اظهاراتي اعلام كرده بود: «براي آنها كه خواستار توسعه سياسي هستند زمان بسيار خطرناك است. در طي دو سال گذشته علي رغم وجود حمايت تبليغاتي و فيزيكي، اين افراد در نگاه داشتن خود، شجاعت به خرج داده اند و شجاعت آنها در روزهاي آينده به نمايش گذاشته خواهد شد.»

"گري اكرمن" رئيس دموكرات كميته فرعي امور خاور ميانه مجلس نمايندگان امريكا نيز در جمع مراسم راهپيمايي منافقين در 31 خرداد 78 اعلام كرده بود: «زمان آن فرا رسيده كه وزارت خارجه امريكا با حمايت مستقيم از نهضت ملي ايران، سرنگوني حكومت اسلامي را پيگيري كند.»

سرانجام در 18 تيرماه آنچه نبايد رخ مي داد به وقوع پيوست؛ پروژه اي كه تلاش داشت از شكاف در حاكميت به رودررويي در حاكميت عبور كند. لازمه اين برخورد بزرگنمايي هايي بود كه در آمار كشته شدگان وجود داشت.

محمدعلي ابطحي رييس دفتر وقت رييس جمهور در بازخواني اين حوادث مي نويسد: «فراهاني از بچه هاي دفتر تحكيم با صدايي برآشفته زنگ زد كه از حوادث ديشب خبر داريد؟ گفتم نه. گفت ديشب به كوي دانشگاه، از سوي نيروي انتظامي حمله شده، بچه ها را زده اند و تار و مار كرده اند، به داد برسيد و قطع كرد... هنوز هيچ منبع موثقي خبر از كشته شدن كسي نداده ولي شايعات حكايت از قتل 5 الي 6 نفر مي كند.» تحكيم وحدت با تبليغ مقتولين، اعلام عزاي عمومي كرد و خواستار عدم شركت در امتحانات و برگزاري تحصن شد. حتي عكس احمد باطبي كه يك پيراهن به ظاهر خوني را در دست داشت، روي صفحه اول رسانه هاي غربي نشست. همچنين يك وانت پر روزنامه خرداد كه تيتر اول خود را به "كوي دانشگاه به خاك و خون كشيده شد" اختصاص داده بود، در محوطه كوي توزيع شد.

بعدها مشخص شد كه تنها كشته تهران،‌ عزت ابراهيم نژاد مهمان آن شب كوي دانشگاه كه درباره حضورش در دانشگاه، مسلح بودن يا نبودنش و چگونگي مرگش اما و اگرهاي فراواني مطرح است، حتي هنوز اين روايت مورد بازخواني قرار نگرفته است كه چرا ابراهيم نژاد از پشت يعني سمت دانشجويان مورد اصابت گلوله قرار گرفت نه از سوي مقابل يعني محل استقرار نيروهاي انتظامي. با اين حال، كمتر كسي هم از برپاكنندگان غائله 18 تير است كه ‌نام محمد جواد فرهنگي را هنوز به ياد داشته باشد، طلبه جواني كه در تبريز به جرم مخالفت با اغتشاشگران از ناحيه سر مورد اصابت گلوله قرار گرفت و به شهادت رسيد.

موسوي لاري در اين مصاحبه افزوده است عوامل مرگ اين دو را نمي شناسد اما قطعاً از دانشجويان نبوده اند و حتي اين احتمال را درباره شهيد فرهنگي مطرح كرده اند كه عوامل ضدانقلاب عامل شهادت بوده اند.

اما خطي كه آن روزها دنبال مي شد، خط ديگري بود؛ معين روز جمعه به نام وزارت علوم بيانيه اي صادر كرد كه در آن، حادثه كوي دانشگاه ماجرايي از پيش طراحي دانسته شده و آن را به محافل خودسري نسبت داده بود و اشاره مشخصي نيز به ماجراي قتل هاي زنجيره اي داشت. او سپس نيروي انتظامي را متهم كرد كه كار را عمداً به فاجعه كشانده اند و بدين ترتيب نيروي انتظامي را حامي قتل هاي زنجيره اي جلوه داد. استعفاي معين و برخي رؤساي دانشگاهها و متعاقب آن لغو امتحانات، تنش مضاعفي را بر فضاي آشوبزده تحميل كرد.

مشابه اظهارات معين را در بيان عبدالله نوري رييس وقت شوراي شهر تهران در جمع دانشجويان مي توان دنبال كرد كه او حتي از فرصت استفاده نمود و در اظهاراتي كه نياز به تحليل ارتباط آن با 18 تير دارد به دفاع از نهضت آزادي و... پرداخت كه نبايد آنها را گروهك غيرقانوني دانست.

كافي است براي بررسي چگونگي تبديل اين پروژه به نقطه عطفي براي رودررويي دولت با ديگر اجزاي نظام به سخنان وزير وقت علوم در جمع دانشجويان نيز دقت كنيم. معين در جمع دانشجويان گفت: «اين حادثه براي من هم يك نقطه عطف است تا مسائل و شرايطم را مجدانه مطرح كنم؛ اگر توجهي شد كه دوباره خدمتتان خواهم بود.» معين در اين مقطع با استعفاي خود بر آتش عواطف دانشجويان حاضر در صحنه دميد و به دنبال او همه رؤساي دانشگاه هاي تهران نيز تهديد به استعفا كردند. سخنان تاج زاده معاون وقت لاري در ميان دانشجويان اما بيشتر غير علني و چهره به چهره بود و انعكاسي در رسانه ها نداشت تا بتوان درباره محتواي آن قضاوت كرد.

در اين ميان شعارهايي از زبان دانشجويان بيان شد كه تلاش شديدي براي كشاندن خاتمي به دانشگاه داشت تا اين رويارويي را به رييس جمهور بكشاند.

نكته قابل تأمل ديگر تلاش شديد براي انعكاس يكسويه اطلاعات از اين غائله بود تا جنگ رواني گسترده همراه با آن موفق باشد، تا آنجا كه شهيد رسول كاظم نژاد عكاس كيهان از ناحيه پا مورد اصابت گلوله قرار گرفت، روزنامه كيهان و رسالت كه زواياي پنهاني از اين حادثه را پوشش داده بودند، به سرعت از سوي عوامل پشت پرده همدستان حمله كنندگان به كوي معرفي شدند تا اعتماد دانشجويان حاضر در صحنه بيش از پيش از آنها قطع شود و به گزارش هاي آنها كه مي توانست زمينه ساز بازگشت آرامش شود، بي توجهي گردد.

با اين وصف ترديدي درباره ماهيت فكري پديدآورندگان اصلي 18 تير باقي نمي ماند، اما يك نكته در اين ميان باقي است؛ اين اظهار عدم اطلاع هاي مكرر وزير وقت كه پس از آن نيز 6 سال وزير باقي ماند و فرصت يافتن واقعيت ها را درباره چنين فاجعه اي داشت چيست؟ اين ندانستن ها مصلحتي است يا واقعي؟ شايد پاسخ اين سوال راحت بود اگر يك سوال ديگر نيز در اين مصاحبه مطرح مي شد كه آيا درست است كه ايشان در آن شرايط حساس ، از آغاز تجمع اعتراض آميز دانشجويان تا زمان گروگانگيري آنها و ... در شامگاه 18 تير، تا 7 صبح فردا كه در كرج از ماجرا با خبر مي شوند،‌ براي كسب وظيفه در دسترس نبوده اند؟
سه شنبه 18 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 122]