چگونگي نوآوري و خلاقيت در موسيقي / 7عليرضا قرباني: خلاقيت در موسيقي ديني راهي جدا از خلاقيت در موسيقي معمول ندارد

واضح آرشیو وب فارسی:خبرگزاري قرآني ايران: چگونگي نوآوري و خلاقيت در موسيقي / 7عليرضا قرباني: خلاقيت در موسيقي ديني راهي جدا از خلاقيت در موسيقي معمول ندارد
گروه هنر: تمام بحث‌هايي كه درباره خلاقيت در كليت موسيقي مطرح مي‌شود بدون كم و كاست شامل حال موسيقي ديني هم مي‌شود كمااينكه افرادي هم كه با رويكرد جداگانه‌اي به اين حوزه نگريسته‌اند آثار قوي و ماندگار خلق نكرده‌اند.
«عليرضا قرباني» خواننده موسيقي سنتي در گفت‌وگو با خبرگزاري قرآني ايران(ايكنا) گفت: بخشي از مسير ايجاد خلاقيت به برداشت‌هاي شخصي هنرمندان و تجربيات آنها در طول سال‌ها فعاليت برمي‌گردد و مبحث بعدي تكنيك است.

وي ادامه داد: بايد بررسي كرد كه چه نشانه‌هايي در موسيقي قابل برداشت و استفاده در زمينه نوآوري است. هر هنرجو يا علاقه‌مندي كه وارد اين عرصه مي‌شود، بايد خلاقيت را در خود پرورش دهد و تقويت كند. بخشي از استعدادهاي آدمي موهبت الهي است و بخش مهم ديگر اكتسابي است. يعني هنرمندان، با توجه به تجربه‌ها و شرايط موجود و معلوماتي كه به عنوان دانش موسيقي است، مي‌توانند خلاق عمل كنند كه لازمه بروز آن خلاقيت، تمرين و ممارست بسيار زياد است.

سرپرست گروه اشتياق تأكيد كرد: به جز افراد نابغه كه از بحث ما جدا هستند، هيچ هنرمند موسيقي درجه يك و خلاق نيست كه مراحل اوليه آموزش را طي نكرده باشد و بدون ممارست موفق باشد.

وي در ادامه با بيان مثالي از استاد صبا توضيح داد: به گفته اين هنرمند موسيقي ايران، هنر با تقليد شروع مي‌شود ولي واي به روزي كه در تقليد باقي بماند. يعني روزي كه خلاقيت را از هنر برداريم جايي است كه در تقليد باقي مانده است و در واقع مرگ هنري يك هنرمند زماني است كه عنصر خلاقيت را نداشته باشد.

قرباني تصريح كرد: بنابراين لازمه اينكه يك هنرجو به عنصر خلاقيت برسد همان تمرين، ممارست كنجكاوي و كسب دانش موسيقي است. او بايد از مقدماتي‌ترين مسائل در موسيقي شامل ريتم، نت، فرم و الگوها، شناخت رديف آوازي و سازي آغاز كند. سپس نوآوري ناخودآگاه متجلي مي‌شود.

خواننده اركستر ملي در زمينه نوآوري در موسيقي ايراني با توجه به محدوديت‌هايي كه دارد، توضيح داد: در موسيقي ايراني يك هنرمند نه تنها بايد رديف‌ها را بشناسد بلكه بايد آنقدر در آن غور كند كه دانش تجزيه و تحليل آن را كسب كند. در ادامه مي‌توان اميد داشت كه در كنار زيركي، هوش، تجميع و نتيجه‌گيري مواردي كه برشمردم، اثري همراه با خلاقيت ارائه شود.

قرباني در ادامه به مسئله «الهام»در هنر اشاره كرد و يادآور شد: مبحث ديگر استفاده و الهام گرفتن از المان‌هايي است كه در داخل رديف موسيقي ايراني وجود دارد و ممكن است بزرگان به آن بي‌توجهي كنند اما كسان ديگري هم هستند كه از همان نشانه‌ها بهره مي‌گيرند و با وفاداري به اصل رديف اثري جذاب ارائه مي‌دهند. براساس حرف خود هنرمند، الهام و نگرش جديد او به آن گوشه يا رديف است كه اينچنين اثري را در كنار دانش رديفي خلق كرده است. اين مهم ميسر نمي‌شود مگر با تكيه بر همان تجربه‌ها و ممارست‌ كه منجر به خلق نو است.

وي به استعدادهاي خدادادي در افراد اشاره كرد و توضيح داد: همانطور كه درصد هوش و ذكاوت در انسان‌هاي مختلف فرق دارد، گوش موسيقي نيز در انسان‌ها متفاوت است. چه بسيار بزرگسالاني كه گوش آنها قدرت تشخيص دقيق نت‌ها را ندارد و در مقابل آن‌ها كودكاني هستند كه گوش موسيقايي قوي و دقيقي دارند.

قرباني تأكيد كرد: همين تفاوت، در خلاقيت و نوآوري ذهني افراد نيز تأثير مي‌گذارد. برخي به ذات اين توانايي را دارند و با كمي مطالعه و تلاش چندين گام از همنوعان خود پيش مي‌افتند و برخي ديگر بايد در ادامه تلاش و ممارست و علم‌آموزي به خلاقيت برسند. برخي كه ديدگاه هنري بالاتري دارند به واسطه اين موهبت الهي هنرمندان خلاق‌تري خواهد بود.

اين خواننده موسيقي سنتي درباره تأثير نحوه آموزش در هنرجويان و شكوفاشدن خلاقيت‌هاي آنان به خبرنگار ايكنا توضيح داد: اولين و مؤثرترين زمينه‌اي كه باعث بروز خلاقيت و يا ممانعت از آن مي‌شود نحوه آموزش است. باز هم نوابغ را جدا بدانيد اما در موارد عادي مهمترين و اصلي‌ترين راه پيدايش خلاقيت در عرصه هنر چگونگي آموزش است. در بسياري از كشورهايي كه در هنر و در علوم صاحب سبك و تفكر هستند و به جهان الگو مي‌دهند، تفاوت در نحوه آموزش آنها است.

قرباني ادامه داد: بيشترين انرژي، فعاليت و توجه عمومي اين كشورها در آموزش اوليه است و اين مهم به ويژه در موسيقي آموزش از كودكي آغاز مي‌شود.

وي به نقل قول از يك روانشناس فرانسوي پرداخت و تبيين كرد: با يك روانشناس فرانسوي صحبت مي‌كردم و او اعتقاد داشت كودكي كه از همان سنين پايين با نظم و ريتم موسيقي آشنا مي‌شود، ناخودآگاه اين هماهنگي و انضباظ را با خود به زندگي اجتماعي مي‌آورد و درباره قوانين اجتماعي رعايات مي‌كند.

خواننده آلبوم اشتياق تصريح كرد: پس آموزش است كه باعث بروز استعداد و در نهايت ايجاد ذهن باز و نوآور مي‌شود. اين زنجيري است كه حلقه‌هاي آن به هم وابسته است و به همين ترتيب هنر از تقليد آغاز شده و پس از شخصي‌سازي به تحليل و نقد مي‌رسد و تفكر هنرمند را خلاق مي‌كند.

هرچه امكانات بيشتر شود خلاقيت و علاقه بيشتر مي‌شود

خواننده تيتراژ سريال «شب دهم» درباره امكانات اجتماعي و تأثير آن در بروز خلاقيت هنرمندان توضيح داد: در اين مورد بايد بگويم كه به نسبت كم شدن امكانات اجتماعي، ميزان پرداختن و فعاليت‌كردن افرادي كه به حوزه خاصي علاقه دارند يا در آن استعداد دارند، كم مي‌شود. هرچه امكانات كمتر باشد افراد براي دستيابي به آن، تن به كارهايي مي‌دهند كه يا به آن علاقه ندارند يا در آن اجبار دارند پس هرچه امكانات بيشتر شود به طبع خلاقيت و علاقه بيشتر مي‌شود.

قرباني در مورد شرايط اجتماعي به نقل قولي از سقراط پرداخت و گفت: سقراط مي‌گويد وضعيت اجتماعي، سياسي يا اقتصادي هر مملكتي را كه مي‌خواهيد بررسي كنيد وضعيت موسيقي آن كشور را بررسي كنيد.

خواننده آلبوم موسيقي «از خشت و خاك» درباره راه‌هاي ايجاد خلاقيت در موسيقي ديني كشور توضيح داد: من قائل به جدابودن موسيقي ديني از موسيقي معمول كشور نيستم يعني اعتقادي به نامگذاري و دسته‌بندي موسيقي ديني، عرفاني، و ... ندارم.

موسيقي، موسيقي است

وي تصريح كرد: از نظر من موسيقي موسيقي است ولي مي‌تواند بنا به شرايط ذهني، اعتقادي و روحي آهنگساز تعريف شود. اين به شخص بستگي دارد كه به اقتضاي شرايط ذهني و روحي‌اش و آنچه در درونش مي‌گذرد، نوع موسيقي‌‌اش را از لحاظ ريتم، فواصل، تمپو، نوع سازبندي و اعتقادش تبيين ‌كند. من براي اين نوع موسيقي نامي جدا نمي‌گذارم و معتقدم موسيقي‌اي كه در حال حاضر در كشور ما داراي چنين نامي است، نگرشي در دل اصل موسيقي است و نه چيزي جدا از آن.

قرباني در پايان افزود: هنرمند معتقدي كه براساس عقايد خود از شعري خاص استفاده مي‌كند، نمي‌تواند بگويد كه از عنصري غير از عناصر موسيقايي، نت‌ها و فواصلي غير از فواصل موسيقايي بهره برده است بلكه انتخاب او است كه حال و هوا را تغيير داده بنابراين تمام بحث‌هايي كه در ابتداي بحث درباره خلاقيت در موسيقي داشتم، بدون كم و كاست، شامل حال اين موسيقي با اين حال و هوا هم مي‌شود كما اينكه افرادي هم كه با چنين رويكرد جداگانه‌اي به اين حوزه نگريسته‌اند آثار قوي و ماندگاري خلق نكرده‌اند.
يکشنبه 16 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: خبرگزاري قرآني ايران]

[مشاهده در: www.iqna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 190]