تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ماندگاری بیشتر محصولات باغ شما با این روش ساده!
بارشهای سیلآسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
بارشهای سیلآسا در راه است! آیا خانه شما آماده است؟
قیمت انواع دستگاه تصفیه آب خانگی در ایران
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان میشوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستورانها و کافهها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1838163184
قناتهای ایران
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: كاشفان فروتن آب!
قنات یا كاریز اختراع ایرانی هاست اختراعی كه باعث شده در حاشیه كویر زندگی و تمدن انسانی جریان داشته باشدآب درآوردن و آب رساندن، كار راحتی نیست. به خصوص جایی كه آب نباشد. به همین خاطر، كویری ها یا شهرهای حاشیة كویر، پیشتاز بیرون كشاندن آب از دل زمین اند.قنات، یكی از پیشرفته ترین تكنیك ها برای رسیدن به آب است.قنات كه پارسی آن كاریز می شود اختراع شگفت انگیز ایرانیان است و از این جا به بقیة جاهای دنیا رفته است. شواهدی در دست است كه ایرانیان از 3800سال پیش قنات را می شناختند و از آن استفاده می كردند. این فن آوری به تدریج از ایران به شمال آفریقا، چین و حتی به بخش هایی از آمریكای جنوبی مانند شیلی راه یافته است.دكتر محمدجواد صفی نژاد، استاد دانشگاه و یكی از شاخص ترین چهره هایی است كه خودش از نزدیك سراغ بسیاری از این قنات ها رفته. آن چه دربارة قنات در این دو صفحه می خوانید، حاصل گپی است كه با استاد صفی نژاد زدیم.
پایابپایاب ها مكان هایی هستند كه برای دسترسی آسان به گذرگاه زیرزمینی آب قنات ساخته می شوند. پایاب با پله از سطح زمین به پایین می رسد. پایاب ها نقش تفریح گاه داشته اند و به خاطر هوای خنك شان، هم به طور خصوصی و هم عمومی از آن ها استفاده می شده است.فضای اصلی پایاب، از یك اتاق به شكل های چهارگوش و هشت گوش ساخته شده. در كف پایاب، یك حوض است كه معمولا آب قنات در آن می چرخد و از آن بیرون می رود.
آسیاب آبیآسیاب های زیرزمینی در عمق چند متری زمین قرار گرفته اند. در بالای این آسیاب، آب چاه یا قنات جریان دارد. این آب باعث چرخیدن پره های آسیاب و چرخیدن سنگ آسیاب می شود و از این راه، در اعماق زمین گندم به آرد تبدیل می شود.
تمیز كاری قناتیك قنات چند وقت به چند وقت باید لای روبی شود.كلنگاین كلنگ یك مقنی است.با این كلنگ دایره ای به قطر یك متر می زنند و بعد زمین را می كنند و تا پایین همین اندازه را رعایت می كنند.اول و آخرقناتاگر از آسمان به یك قنات نگاه كنید، ردیفی از دهانه ها را خواهید دید كه از مناطق خشك كوهپایه ها می گذرد تا به نقطه ای سرسبز كه یك روستا و یا یك شهر است برسد. این دهانه ها، چاه ها یا به اصطلاح میله هایی هستند كه به یك كانال طولانی ختم می شوند؛ به قنات. این چاه ها برای بیرون آوردن آب نیستند، بلكه آن ها را كنده اند تا بتوانند همان كانال زیرزمینی یا قنات را حفر كنند. اختراع خوبی است نه؟ به جای این كه هربار با طناب آب را بالا بكشی، یك بار خاك را بالا می كشی و تا سال ها آب خودش با پای خودش از دل زمین بیرون می آید. این معجزه ایرانیان است در دل كویر: قنات.
عجیب ترین قنات های ایر انقنات دوطبقهاردستانتا به حال، اسم قنات دوطبقه به گوش تان خورده است؟ در اردستان، قناتی هست كه دوطبقه است، یعنی دو رشته آب، 2 كیلومتر به موازاتِ هم حركت می كنند. این تنها قنات دوطبقة ایران است. ساختمان این قنات ها طوری است كه آب در گلِ بین آن نفوذ نمی كند و باعث می شود به هم نشتی نداشته باشند. این دو خط موازی، 18 متر با هم فاصله دارند.این قنات ها وقتی به چاه های میان مسیر قنات یا میله ها راه می رسند، رشتة رویی قنات، میله را دور می زند. و فقط در مرحله آخر است كه این دو رشته به هم می رسند و از زمین بیرون می آیند.گناباد300مترزیرزمیناین كه چند صد سال پیش، بدون لوازم امروزی، چاهی 300 متری كنده شود، كمی عجیب به نظر می رسد. حفر این چاه با طناب معمولی نمی توانسته صورت بگیرد. با یك محاسبة سرانگشتی، وزن یك طناب 300 متری چیزی در حدود 300 كیلوگرم می شود. وزن سطلی كه به این طناب آویزان است را هم اضافه كنید تا پاره شدن طناب برایتان قطعی شود.اما ذهن خلاق ایرانی فكر بكری كرده است. این قنات به صورت پلكانی ساخته شده. به این صورت كه 100متر به 100متر، به شكل پلكانی این چاه حفر می شده. یعنی 100 متر می كنده اند و یك پله می داده اند و دوباره 100 متر می كنده اند و یك پلة دیگر و همین طور تا آخر. این طوری، لایروبی قنات، ایستگاه به ایستگاه صورت می گیرد. اما نكتة بعدی برای چنین عمقی، مسأله هوا است. آن پایین قرار است یك عده آدم كار كنند و مطمئنا به هوا احتیاج دارند. این قضیه هم راه حلی داشته است. آن ها بدون این كه كپسول اكسیژنی باشد یا فن برقی اختراع شده باشد، با دستگاه دم، هوا را از بالا به پایین می فرستاده اند. تا آن پایینی ها نفس بكشند و نمیرند.
مركز تمدن كاریزیكاشاناگر كاشان را به عنوان مركز یك دایره در نظر بگیریم كه شعاع صد یا صد و بیست كیلومتری دارد، بیشتر نقاطی كه قنات های شگفت آور دارد و دارای ویژگی های منحصر به فرد است، در این دایره واقع شده است. در جاهای دیگر ایران هم قنات هست، اما این قنات ها پیچیدگی ها و ویژگی های خاص قنات های كویری را ندارند.قنات مخروطیابراهیم آبادسر راه قم به اراك، در ابراهیم آباد، قناتی هست كه شكل اش با قنات های دیگر فرق دارد. این قنات، مخروطی است. به طور معمول مقنی برای حفر چاه قنات كلنگ اش را كه دسته اش نیم متر است برمی دارد و دایره ای به شعاع یك متر می زند. بعد هم این دایره تا پایین ادامه پیدا می كند. اما این چاه، مخروطی شكل است. یعنی هر چه چاه به سمت پایین می رود، بازتر می شود. رفتن داخل این قنات، كار سختی است. آن ها كه رفته اند، می گویند دیواره های چاه، سنگ چین شده و سنگ ها را با ملات كنار هم گذاشته اند. دیوارة این قنات آب زا است و از بین آن، آب بیرون می زند. در این قنات، جز سیاهی و تاریكی و هوهوی آب، چیز دیگری نیست.سد زیرزمینیمیمهسد یا آب بند هم آن زیر وجود دارد. زمستان ها آب قنات زیاد می شده و آن ها برای ذخیرة این آب برای تابستان، سد می زده اند.قنات میمه اصفهان، سدی با ارتفاع 9 متر دارد. جنس این سد از سنگ و ملات است. این جا 9 دریچه گذاشته اند. زمستان ها دریچه های گرد را با كوزه می بستند. به این صورت كه پارچه ای دور كوزه می پیچیدند و توی دریچه ها می كردند. هرچه فشار آب در زمستان بیشتر می شد، كوزه ها بیشتر در حفره ها فرو می رفتند.آب پشت سد جمع می شود و گاهی وقت ها داخل كوه های اطراف قنات هم اتاقك هایی درست می كردند كه آب در آن ها انبار شود و تابستان كوزه را می شكستند و آب سرریز می كرده است.
طولانی ترین قناتیزدقنا تی در یزد هست كه 120كیلومتر طول دارد. در هیچ كجای دنیا قناتی با این طول وجود ندارد. اسم این قنات از قرن ششم در كتاب های تاریخی آمده است.رضا مختاری
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 1594]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها