چارچوبي براي كشاورزي پايدار

واضح آرشیو وب فارسی:دنياي اقتصاد: چارچوبي براي كشاورزي پايدار
فاطمه صرافطرح مديريت فراگير چارچوبي براي تصميم‌گيري كشاورزي در تعيين اهداف بلند مدت، طرح تفصيلي مالي، طرح بيولوژيكي و برنامه‌هاي نظارتي است.كشاورزي پايدار به دنبال تداوم رشد اقتصادي، نظارت محيط زيست و مسووليت اجتماعي است.

اين سه روند بايد در هر واحد كاري گنجانيده شود. تصميمات مربوط به كشاورزي پايدار بايد سلامت محيط زيست و وضعيت اقتصادي كشاورز و سود تعاوني‌ها را افزايش بدهد.
بر اساس مديريت جامع‌نگر مي‌توان در راستاي اهداف فوق‌الذكر پيش رفت و تكنيك‌هايي را به كار گرفت كه به طور خودجوش جامعه را در نظر گرفته و اقتصاد و محيط زيست قبل از هر گونه اتخاذ تصميم مورد توجه قرار گيرد.
مديريت جامع نگر را مي‌توان مانند ساير مهارت‌ها آموخت و افرادي كه به طور جامع نگر مديريت مي‌كنند، كيفيت زندگي را بهبود بخشيده و ثروت واقعي توليد مي‌نمايند و همزمان اراضي و محيط زيست خود را بهسازي مي‌كنند. آنها توانايي طرح سوالات درست و پاسخ‌گويي به آنها را داشته و حركت به سوي اعتماد به نفس كامل را در آ‌ينده براي خود رقم مي‌زنند.
مديريت جامع براي كشاورزاني كاربرد دارد كه سود مداوم، زندگي بهتر و وقت كافي براي تفريح مي‌خواهند. در مجموع روشي است براي سرگرمي، پول درآوردن و حفاظت از منابع طبيعي «همه به طور هم زمان».
مديريت جامع، فرآيند تهيه و درك همه ابزارها و گزينه‌هايي است كه هر روز با ‌آنها برخورد داريم. وقتي فردي به طور جامع مديريت مي‌كند، مي‌داند كه به چه «آري» و به چه «نه» بگويد.
مديران جامع‌گرا، مديريت بحران را آموخته و به سوي رونق برنامه‌ريزي شده حركت مي‌كنند.
آنها مي‌توانند امور مالي و پولي را به طور منطقي مديريت كرده و زمان بيشتري را براي تفريح داشته و مطابق با ارزش‌هاي خود زندگي را سپري كنند و سرشار از اعتماد به نفس باشند. به اين ترتيب تصميمات آنها محيط زيست و جامعه آنها را بهبود بخشيده و منجر به دنياي بهتر براي آيندگان خواهد شد.
فرآيند مديريت جامع و فراگير
همان طور كه از كلمه جامع بر مي‌آيد، منابع به جاي جزء به صورت كل و جداي از محيط حاكم بر آنها اداره مي‌شوند. تعريف كلي شامل فهرستي از عوامل موثر در تصميم‌گيري و منابع مالي و انساني در دسترس است. به اين ترتيب يك هدف جامع پديدار مي‌شود كه شامل كيفيت بر پايه ارزش، فهرستي از اقلام كشاورزي مورد نياز و چگونگي حفظ اراضي در آينده است.
افرادي كه اهداف را با خوش‌بيني دنبال مي‌كنند، شانس موفقيت بيشتري دارند؛ چون هدف جامع‌نگر مبتني بر ارزش‌هاي عميق تصميم‌گيران است، به آنان بينش كافي جهت طرح پرسش‌هاي بهتر و عميق‌تر را داده و در نتيجه تصميمات بهتري اتخاذ مي‌گردد. از جمله اينكه براي چه كشاورزي مي‌كنيم؟ براي انجام چه كاري اين چنين تلاش مي‌كنيم؟ چه دنيايي براي آيندگان خود مي‌خواهيم؟ يك برنامه كشاورزي يا زراعي براساس اين پرسش‌ها تدوين شده و يك برنامه قدرتمند را فراهم مي‌آورد. هدف جامع و فراگير، هسته اصلي مديريت جامع‌نگر بوده و به طور مداوم به اين نكته اشاره دارد كه چنانچه تصميمات درستي در شرف گرفتن باشد، هدف چيست؟ توجه داشته باشيد كه براي تداوم كار كشاورزي و زراعت بايد سود آن بيشتر از سود سرمايه‌گذاري در ساير فعاليت‌ها يا بازده سرمايه باشد.
برنامه ‌ريزي مالي
مديران جامع‌نگر از يك برنامه مالي قوي استفاده مي‌كنند كه آنان را قادر مي‌سازد تا تصميماتي را اتخاذ كنند كه همزمان براي محيط زيست، مردم منطقه و هدف نهايي مفيد باشد.
برنامه مالي جامع، نقشه و مجموعه‌اي از راه‌كارهايي است كه بر اساس آن بتوان سال مالي را طي كرد و از سود پايان سال اطمينان حاصل كرد. برنامه‌ريزي مالي جامع نسبت به برنامه‌ريزي مالي سنتي از چند جهت متفاوت است. بودجه جريان وجه نقد، شامل برآورد درآمد ناشي از سرمايه‌گذاري و تخصيص هزينه‌هاي متغير و ثابت است.
تلاش مي‌شود كه هزينه‌ها كمتر از درآمد ناخالص پيش‌بيني شده باشد تا وقتي كه مخارج پيش‌بيني شده طرح از درآمد برآوردي كمتر باشد، كمبود نقدينگي وجود نداشته و نياز به اخذ وام از بانك نيست و همه چيز به خوبي پيش مي‌رود. اما در بسياري از موارد هزينه‌ها با درآمد ناخالص برنامه‌ريزي شده برابراست يا سود بسيار نازلي به دست مي‌آيد. بايد توجه داشت كه همين سود كم نيز ممكن است به دليل عواملي مانند آفات و نوسانات هوا و بازار از بين برود. گرچه عموما ما عادت داريم بگوييم سال آينده همه چيز بهتر مي‌شود. با برنامه‌ريزي مالي جامع درآمد پيش‌بيني شده و برنامه‌ريزي مي‌شود سپس سود مورد نظر تخصيص مي‌يابد. اين مهم شديدا در نحوه اختصاص بقيه بودجه اثر مي‌گذارد. برنامه‌ريزي براي سود، قبل از اختصاص هر هزينه تفاوت اصلي بين برنامه جامع و سنتي است. بعد از برنامه‌ريزي سود، هزينه‌ها بر اساس معيارهاي زير جذب و تخصيص مي‌يابند:
- توليد ثروت
- غيرقابل اجتناب بودن
هزينه‌هاي ثروت‌زا، هزينه‌هايي هستند كه منجر به سودآوري در دوره جاري مي‌شوند و هزينه‌هاي اجتناب‌ناپذير هزينه‌هايي هستند كه در هر صورت بايد پرداخت شوند. (ماليات، پرداخت بابت اجاره زمين). در حالي كه هزينه‌هاي نگهداري هزينه‌هايي هستند كه به رغم اين كه براي تجارت ضروري است، براي دوره جاري سوددهي ندارد. از مفهوم هزينه سربار يا هزينه‌هاي ديگر به هيچ وجه استفاده نمي‌شود. در برنامه‌ريزي مالي جامع نظارت به صورت ماهانه انجام مي‌شود و اين باعث مي‌گردد كه در مسير سود برنامه‌ريزي شده حركت و هر گونه انحراف از برنامه خيلي سريع آشكار گردد و قبل از وخامت اوضاع، تدبير لازم جهت اصلاح صورت پذيرد. مقايسه بين بودجه گردش وجه نقد و بودجه جامع نشان مي‌دهد كه در هر دو، درآمد پيش‌بيني شده يكسان است؛ اما در بودجه گردش وجه نقد كه هزينه‌هاي عملياتي و اداري و سرمايه‌اي از درآمد كسر گرديد. كاهش (افزايش) نقدينگي به وجود مي‌آيد. در حالي كه در بودجه جامع‌نگر هزينه در قالب هزينه‌هاي ثروت‌زا و غيرقابل اجتناب و هزينه‌هاي نگهداري با حفظ سود برنامه‌ريزي شده از درآمد كسر و با پرداخت ديون افزايش (كاهش) نقدينگي را نشان مي‌دهد. برنامه‌ريزي مالي جامع بيش از آنچه در اين مقاله اشاره شده است، وسعت دارد. جوانب ديگر آن شامل مديريت ديون، هزينه‌يابي بر مبناي هدف، استفاده از بودجه توليد براي خريد و فروش و تصميم‌گيري براي سرمايه‌گذاري‌هاي جديد است. در بودجه گردش وجه نقد توليد هدف بوده و سود هدف نيست. در برنامه‌ريزي مالي جامع سود هدف است و توليد وسيله نيل به آن باشد. برنامه‌ريزي براي سود بالا مديريت را ناچار مي‌سازد تا به عواملي كه منجر به سود پايين مي‌شود، غلبه كند. مديريت جامع‌گرا با روش‌هاي مناسب همانند آينه شفاف، كاركرد طبيعت را نمايان ساخته و در نتيجه اين اطمينان را فراهم مي‌سازد كه زراعت و كشاورزي ما در طي زمان قوام و دوام خواهد داشت.
براي درك بهتر شيوه كاركرد طبيعت، فرآيندهاي اساسي آن بايد بررسي شود، چهار فرآيند اصلي در سيستم‌هاي طبيعي وجود دارد كه عبارتند از:‌
-آب به صورت باران بر روي زمين مي‌بارد و از خاك گذر كرده و به زمين فرو رفته و تبديل به سفره‌هاي آبي مي‌شود. وقتي گردش آب كارآمد باشد، آب به كندي از جريان‌هاي زيرزميني به داخل چشمه‌ها و رودها گذر كرده و به اين ترتيب فرسايش خاك نخواهيم داشت. اگر تمركز گياهي در خاك كم باشد، عمده آب به سرعت طبيعت را دچار رانش كرده و موجب فرسايش خاك مي‌شود. از اين رو آب بسيار وارد خاك شده و سيل همه‌گير فرا مي‌رسد. توجه داشته باشيم كه سيكل موثر آب در طبيعت براي بقاي كشاورزي ضروري است.
-فرآيند دوم، چرخش مواد معدني از طريق سيستم بيولوژيكي است در سيستم
بيولوژيكي از خاك به گياه و از گياه به حيوان و دوباره به خاك در حال گردش مي‌باشد. امور كشاورزي كه چرخه مواد معدني را مختل مي‌سازد، تنها موجب كاهش دوام مزرعه مي‌شود.
- فرآيند سوم تمايل گياهان و اجتماعات جانوري به سوي تنوع بيولوژيكي است. هرچه تنوع بيشتر باشد ثبات بيشتري در سيستم ديده مي‌شود. تنوع بيولوژيكي، هزينه كنترل آفات را كاهش مي‌دهد.
چرخش محصول اولين قدم در افزايش تنوع بيولوژيك مي‌باشد.
- تاثير انرژي خورشيد در سيستم بيولوژيك چهارمين فرآيند طبيعت است. خورشيد سوختي است كه بيولوژي مزرعه‌ها را حفظ و پيش مي‌برد. انرژي خورشيد از يك سطح به سطح ديگر در اكوسيستم جريان مي‌يابد. سبزه‌زار نور آفتاب را جذب كرده و باعث رشد آن مي‌شود، حيوانات گياهان را مي‌خورند و بعد خود شكار حيوان ديگر و در نهايت هر كدام توسط صياد قوي‌تر شكار مي‌شدند. در هر مرحله انرژي از يك سطح به سطح ديگر منتقل مي‌شود. ريشه‌هاي مرده، غذاي موجودات تجزيه‌كننده مي‌شوند. لاشه تجزيه‌كنندگان اصلي توسط تجزيه‌كننده ديگري خورده تا بالاخره بقايا به گياهان موجود در خاك مي‌رسد.
زماني كه هر كدام از فرآيندهاي طبيعي فوق‌الذكر را اصلاح كنيم، اين اصلاح بر ساير فرآيندها اثر گذاشته و يك مزرعه با دوام خواهيم داشت. در حالي كه اگر با قواعد طبيعي درگير شويم به ما آسيب خواهد رسيد.
تصميم‌گيري در مورد ابزارهاي به‌كار گرفته شده
كلمه ابزار در مديريت جامع‌نگر كاربرد فراواني دارد. اين ابزارها دستي يا رايانه‌هاي پيشرفته را شامل مي‌شوند. هر يك از ابزارها بسته به زمان و نحوه كاربردشان و نوع آب و هواي منطقه بر طبيعت اثر مي‌گذارند.
به طور مثال در مناطق مرطوب بارش فراوان، آرامش بيولوژيكي را به محيط طبيعي باز مي‌گرداند در حالي كه در مناطق خشك بارش موسمي آرامش بيولوژيكي را كاهش مي‌دهد.
بسياري از ابزارهاي فناوري را با ابتكار مي‌توان جايگزين ارگانيسم‌هاي زنده نمود.
آزمون تصميمات
تصميم‌گيري (انتخاب ابزار و شيوه كاربرد آن) به صورت منظم در مديريت جامع‌نگر انجام مي‌شود. هر تصميم در معرض چندين پرسش ساده قرار مي‌گيرد كه سبب مي‌شود تصميم‌گيرنده بر عواقب احتمالي آن تصميم اشراف پيدا كند. با اشراف به كليت موضوع و طرح پرسش در مورد هر تصميم با آزمون مطمئن مي‌شويد كه تصميم شما از لحاظ زيست‌محيطي، اقتصادي و اجتماعي درست است يا خير.
در صورتي كه اطلاعات كافي براي اخذ يك تصميم موجود نباشد، آزمون آزاد صورت مي‌گيرد. اگر براساس يك يا چند تست نتوان تصميم گرفت بايد تست را اصلاح كرده و دوباره آزمايش انجام گيرد. با شكست دوم در آزمون بايد از تصميم صرف‌نظر كرد.
اولين پرسشي كه بايد طرح گردد اين است كه آيا اين تصميم ما را به هدف جامع‌نگر خود نزديك مي‌كند؟ اگر پاسخ منفي باشد تصميم ناديده گرفته شده و اگر مثبت باشد تصميم را به آزمون مي‌گذاريم.
آموزش
اكثر مديران جامع‌نگر را مي‌توان توسط اساتيد تاييد شده در محيط كلاس، آموزش داد. اكثر مديريت جامع‌نگر در نيومكزيكو به تعداد معدودي از اساتيد گواهي مي‌دهد تا اجراي مديريت جامع‌نگر را آموزش دهند. اين اساتيد كه در سراسر كشور پراكنده مي‌شوند، متعهد به اجراي اين نوع از مديريت و به دنبال فرصتي براي به روز كردن خود براساس آخرين تحولات و رعايت استانداردهاي اخلاقي مي‌باشند. موضوعات درسي اساتيد عموما مشمول سه به عنوان ذيل است:
تصميم‌گيري جامع‌گرا
در دوره مقدماتي فرد مي‌آموزد كه چطور:
-همه شانس‌هايي كه در روز با آنها مواجه است،‌ درك كند.
-از مديريت بحران به رونق برنامه‌ريزي شده حركت نمايد.
-وقت بيشتري براي تفريح خود ايجاد كند.
-زندگي را مطابق با ارزش‌هاي واقعي خودش سپري كند.
-تصميمات را آزمون نمايد و در راه رسيدن به هدف از مسير اصلي و درست خارج نشود.
- اثر تصميمات بر محيط را درك كند.
درنتيجه اين مرحله، دانشجويان فرصت‌هاي مناسب براي اجراي تصميمات و مهارت‌هاي اخذ تصميم را شناسايي نموده و در مي‌يابند كه هدف مديريت جامع‌نگر توصيفي براي آينده و راهنمايي براي تصميم‌گيري جهت افرادي است كه كليت را درك مي‌كنند.
برنامه‌ريزي مالي جامع‌نگر
در اين مرحله ياد مي‌گيرند كه:
چرا برخي از كشاورزان سود نمي‌برند يا اينكه چه سرمايه‌گذاري‌هايي بايد انتخاب شوند تا سوددهي حاصل گردد؟ چگونه سوددهي را مي‌توان برنامه‌ريزي نمود؟ به جاي تلاش و توجه به توليد محض بايد توجه را به اين معطوف داشت كه چگونه مي‌توان فهرستي از سرمايه‌گذاري‌هاي بالقوه را ظرف مدت كوتاهي ايجاد كرد؟ و سودمندترين سرمايه‌گذاري بدون تعارض با ارزش‌ها، چگونه برگزيده مي‌شوند. خلاصه اينكه برنامه مالي از مهارت‌هاي تصميم‌گيري كه قبلا مورد استفاده قرار گرفته نيز بهره مي‌جويد.
برنامه‌ريزي جامع و سازمان يافته مراتع و اراضي
در اين مرحله افراد ياد مي‌گيرند كه:
چگونه مي‌توان به طور جامع محيط را اداره كرد. مهارت‌هايي به دست مي‌آيد كه بر اساس آن مي‌توان يك برنامه اراضي جامع‌نگر را تنظيم نمود كه نه تنها شامل محصولات و تداركات باشد، بلكه نيازهاي تفريحي و حيات وحش و كيفيت حيات را هم در بر گيرد. شما مي‌آموزيد كه چگونه محيط خود را هماهنگي با اصولي اداره كنيد كه ضامن دوام و بقا باشد. چگونگي نظارت بر اراضي و چمن‌زارها و استفاده از شاخص‌هاي مربوطه براي كنترل و كاركرد بهتر نيز آموزش داده مي‌شود. برنامه‌ريزي براي مراتع و اراضي و چگونگي استفاده از آن، مكمل برنامه مالي و تضميني براي دوام اجتماعي و پيوستگي محيط‌زيست و اقتصاد است.
نتيجه‌گيري
فرآيند تصميم‌گيري جامع بر مبناي به كارگيري از ابزارهاي مناسب جهت برنامه‌ريزي مالي، برنامه‌ريزي زمين، برنامه‌ريزي بيولوژيكي و نظارت دقيق است. همه اين جوانب به صورت كل مديريت مي‌شوند. از جمله مزاياي آن كيفيت بالاتر حيات محيط‌زيست، ثبات مالي، سود دهي مداوم است و اطمينان از اينكه تصميمات منجر به بهبود محيط زيست و جامعه خواهند شد. از طرفي ابزاري به دست مي‌دهد كه تصميمات دقيق‌تر اتخاذ گرديده و بازتاب آن در طبيعت به صورت كلي ملاحظه گردد. بنابراين مديريت جامع‌نگر ضامن آن است كه تمدن، در طول زمان باقي و پيوسته و بادوام خواهد ماند.
پنجشنبه 6 تير 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: دنياي اقتصاد]

[مشاهده در: www.donya-e-eqtesad.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 354]