واضح آرشیو وب فارسی:پرشین وی: مقدمه: بررسيها نشان ميدهند؛ كه وضعيت عاطفي مادر باردار و نوع محيط (از نظر سطح استرس) ميتواند در دوره رشد جنين (دوره جنيني) و به دنبال آن در سلامت و سازگاري كودك (دوران بعد از تولد) تاثير داشته باشد. عوامل زيستي – اجتماعي – رواني زيادي وجود دارند كه ميتوانند در رشد طبيعي جنين اثر منفي داشته باشند. با اين حال در اين نوشتار تلاش شده است، تا به طور اختصاصي در مورد فشار رواني، حالتهاي عاطفي و اضطراب مادر و توصيههايي در جهت بهداشت رواني مادران باردار مطالبي ارائه گردد. «فشار رواني» چيست؟ اجازه دهيد نگاه كلي به مفهوم و نقش استرس بر بدن و ذهن داشته باشيم. استرس (فشار رواني) اصطلاحي است كه به صورتهاي گوناگون تعريف شده است. با اين حال به مفهوم دقيقتر؛ استرس را پاسخ غيراختصاصي بدن به هرگونه درخواست تعريف ميكنند. استرس يك حالت دروني (روانشناختي) است كه از هرگونه تغيير در بدن، موقعيت و محيط ما ايجاد ميشود. بنابراين بارداري هم ميتواند يكي از مهمترين اين تغييرات محسوب شود. وجود طولانيمدت محركهاي تنشزا ميتواند فرد را به مرحله فرسودگي رسانده و تقريبا در پيدا شدن بسياري از بيماريها نقش داشته باشد. استرس در ايجاد زخم معده، حمله قلبي، آسم، كاهش كارايي سيستم ايمني بدن، فشار خون بالا (براي مادران باردار به طور اختصاصي خطرناك ميباشد) و همچنين واكنشهاي هيجاني مانند: خشم، احساس گناه، افسردگي و اضطراب نقش دارد، كه شايد در مورد آنها مطالبي شنيده باشيد. حالتهاي عاطفي و اضطراب مادر چه تاثيري بر جنين و نوزاد دارد؟ با وجود اينكه بين دستگاه عصبي جنين و مادر ارتباط مستقيمي وجود ندارد، پژوهشهايي نشان داده است؛ كه استرس مادر در هنگام حاملگي بر رشد جنين و رفتار فرزندش (پس از تولد) تاثير ميگذارد. حالاتي مانند ترس و اضطراب، در دستگاه عصبي خودكار مادر سبب آزاد شدن بعضي از مواد شيميايي و ورودشان به جريان خون ميشود. علاوه بر اين، در چنين شرايطي از غدههاي داخلي (به ويژه غده فوق كليوي)ٍ، انواع و مقادير مختلفي هورمون ترشح ميشود كه در سوخت و ساز طبيعي بدن و واكنشهاي شيميايي خون مادر تغييراتي ايجاد ميكند. با اين فرآيند مواد شيميايي از راه جفت به جنين منتقل ميشود. ممكن است هورمونهاي استرسزا بر دستگاه قلب و عروق جنين اثر منفي بگذارند و سبب تحريك جنين و تشديد حركات او در داخل رحم شوند. مطالعات نشان داده است؛ كه در صورت تداوم ناراحتي مادر طي چند هفته، حركات جنين در تمام طول بارداري به حد بسيار بالايي ميرسد و اگر اين ناراحتيها كوتاه مدت باشد حالت تحريكپذيري جنين معمولا چند ساعت طول ميكشد. به هر حال فشار عاطفي مادر باردار در طولانيمدت؛ خواه ناشي از مشكلات زناشويي باشد يا عقايد منفي در مورد بچهدار شدن و يا حوادث ناگوار زندگي، نتايج مشابهي براي سلامت مادر و كودك به دنبال خواهد داشت. مادران غمگين و يا مضطرب نوزاداني؛ پيش از موعد، كم وزن، بيشفعال، تحريكپذير، ناآرام، بد غذا و يا نوزاداني كه به شدت نياز به آغوش مادر دارند، به دنيا ميآورند. و از آنجا كه اضطراب مادر در دوران حاملگي، زايمان سخت و مشكل يا زودرس را موجب ميگردد، صدمهها و ضربههاي هنگام تولد و تولد زودرس، احتمال ابتلاي نوزادان به اختلالهاي جسمي و ذهني را افزايش ميدهد. چه توصيههايي براي كاهش استرس، در دوران بارداري ميتوان ارائه داد؟ از آنجايي كه رهايي از موقعيتهاي استرسزا اجتنابناپذيرند. پس بهتر است روشهايي به كار بريم تا به شكل موثرتري بتوانيم با محركهاي استرسزا برخورد و اثر آنها را كنترل كنيم. البته اهميت اين موضوع براي به كارگيري روشهاي منطقي پدر و مادران آينده در جهت رشد مطلوب فرزندانشان ميباشد، زيرا سلامت و شادابي جامعه در گرو فرزنداني است كه به آن جامعه تحويل ميدهيم. در اينجا برخي از توصيهها و روشهاي عملي ارائه شده است: * عجله نكنيد! ضروري است زن و شوهر، مسائل و تعارضهاي خود را پيش از تصميمگيري در مورد فرزنددار شدن حل كنند. در زندگي زناشويي با مشكلاتي مواجه ميشويم كه برخي از آنها را براحتي يا نسبتا راحت حل ميكنيم. اما وقتي تعارض آزاردهندهاي را تجربه ميكنيم براي رهايي از استرس ناشي از آن يا پيشگيري از افزايش پيامدهاي آن، بهتر است هر چه زودتر با يك ديد منطقي و عاقلانه به حل آن بپردازيم. * يكي از اين راهكارهاي حل مساله: «Problem Solving» است. اين روش خود داراي مراحل و جزئياتي است كه در جدول زير به آنها اشاره شده است. البته بهتر است اين روشها زيرنظر يك روانشناس و مشاور خانواده عملي شود. مراحل 1- شناسايي مشكل 2- توليد راهحلها 3- بررسي راهحلها 4- انتخاب بهترين راهحل 5- اجرا 6- مرور عملكرد و ارزيابي سوالها 1- موضوع اصلي نگراني چيست؟ 2- راهحل عملي چيست؟ 3- پيشبيني راهحلها 4- تصميم چيست؟ 5- چگونه اجرا كنيم؟ 6- آيا راه حل موثر بود؟ عملكردها 1- عوامل تعارض را مشخص و در مورد مساله صحبت كنيد. خوب گوش كنيد، سوالهايي بپرسيد، نقطه نظر طرف مقابل را جويا شويد، مساله را به صورت شفاف و دقيق بنويسيد. 2- هر ايده و فكري كه به نظرتان ميرسد يادداشت كنيد. (بدون حذف و سانسور و بدون ارزيابي تاثيرگذاري آن). تا جايي كه ممكن است اهداف خود را به طور روشن و به صورت رفتاري مشخص كنيد. 3- راهحلهاي مرحله قبل را مورد بحث قرار دهيد. مزايا و معايب هر كدام را با ذكر دليل مشخص كنيد. ميتوانيد به نقاط مثبت و منفي هر راهحل نمرهاي بين 100-0 بدهيد. سپس راهحلها را براساس؛ عملي و مطلوب بودن رتبهبندي كنيد. 4- بر اين اساس؛ راهحل قابل اجرا (مفيدترين، بهترين و يا تركيبي از آنها) را انتخاب كنيد. 5- جهت اجراي راهحل؛ برنامهريزي كنيد و مراحل اجراي آن را، زمان و مكان اجراي آن را مشخص كنيد و سپس به اجراي عملي راهحل انتخاب شده بپردازيد. 6- اگر تلاشهايتان به حل مشكل منجر شد يا شما را به حل آن نزديك كرد، در همان جهت ادامه دهيد. در صورتي كه در عمل مشكلاتي پديد آمده باشد، به تغييرات لازم در اجرا و حتي در راهحل انتخابي نياز ميباشد و بايد راهحل بعدي دنبال شود. كيوان علويزاده كارشناس ارشد روانشناسي پایگاه اینترنتی
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: پرشین وی]
[مشاهده در: www.persianv.com]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 4051]