تبليغ يا جريان سازي فرهنگي، مساله كدام است؟

واضح آرشیو وب فارسی:ایرنا: به گزارش روز يكشنبه خبرنگار فرهنگي ايرنا، فرهنگ مجموعه اي از آداب، رسوم و سنن است كه انسان به عنوان عضوي از اجتماع آن را كسب مي كند. با توجه به اين تعريف مي توان دريافت انسان به عنوان پايه و اساس يك جامعه مي تواند اين آداب و رسوم را اغنا كرده و يا سنني ديگر را جايگزين آن كند. بايد توجه داشت فرهنگ در جامعه نمادهايي دارد كه بسياري از مردم آنها را به عنوان فرهنگ يك جامعه مي شناسند در حاليكه اين نمادهاي فرهنگي همچون پوشش لباس، آداب و رسوم ميهمان داري و ... برگرفته از ارزش هاي بنيادي فرهنگي است كه به راحتي قابل تغيير نيستند و به مرور زمان و با انجام فعاليت هاي فرهنگي تغيير مي كنند. يكي از راهكارهاي تقويت فرهنگ در جامعه، استفاده از ابزار فرهنگي و البته تبليغاتي است. تبليغات و فرهنگ دو بخش جدانشدني از يكديگرند و بسياري از مسايل از طريق تبليغات رسانه اي و البته فعاليت هاي فرهنگي، فرهنگسازي مي شوند. نكته ديگر آنكه فرهنگسازي امري طولاني مدت است و نبايد انتظار بازدهي زودهنگام از فعاليت هاي فرهنگي داشت. براساس آنچه بيان شد، يكي از راه هاي فرهنگسازي در هر جامعه، برگزاري جشنواره هاي فرهنگي و هنري است كه اين روزها قالب فعاليت هاي فرهنگي كشور را در برگرفته است. در اين ميان سازمان هايي كه به نوعي براي بهبود فعاليت هاي خود و رسيدن به اهداف مورد نظر نيازمند مشاركت مردمي هستند، روي به برگزاري جشنواره ها آورده اند و از آن جاييكه سينما به عنوان يك رسانه - صنعت از قدرت تاثيرگذاري بيشتري برخوردار است، برگزاري جشنواره هاي سينمايي را در دستور كار خود قرار داده اند. امروز در سراسر كشور، جشنواره هايي سينمايي متعددي برگزار مي شود كه شايد تعداد آنها به بيش از 50 برسد اما در اين ميان، برخي سازمان ها بمنظور رسيدن به اهداف سازماني خود تلاش كرده اند اين جشنواره ها را با سياستگذاري هاي مشخص برگزار كنند. نفس برگزاري اين رويدادهاي سينمايي بسيار خوب است و تحقق اهداف سازماني بوسيله سينما موجب رونق سينماي كشور مي شود، اما متاسفانه به نظر مي رسد اين رويدادهاي سينمايي امروز به محلي براي تبليغ سازمان ها تبديل شده و هدف اصلي جشنواره ها كه همان ايجاد يك جريان فرهنگي است، فراموش شده است. راحت ترين كار ممكن در برگزاري يك جشنواره سينمايي آن است كه فراخواني اعلام شده و سينماگران آثار خود را كه پيش از اين در برخي رويدادهاي سينمايي در كشور شركت داده و يا حتي به اكران عمومي رسانده اند به دبيرخانه يك جشنواره موضوعي ارسال كنند و در اين ميان مهم نيست كه موضوع و محتواي آن اثر سينمايي متناسب با رويكرد هاي جشنواره باشد يا نه؟ اغلب دبيران اين جشنواره ها از افزايش آثار ارسال شده به دبيرخانه جشنواره هاي خود نسبت به سال هاي گذشته سخن مي گويند. به عنوان نمونه اعلام مي شود كه در يك جشنواره 90 اثر بلند سينمايي به دبيرخانه جشنواره رسيد اما به اين نكته اشاره نمي شود كه چه تعداد از اين آثار بر اساس اهداف آن جشنواره ساخته شده و در هيچ جشنواره ديگري به نمايش در نيامده است. نكته ديگر آنكه در بخش فيلم هاي مستند و كوتاه نيز معمولا تعداد مشخصي اثر به يك يا چند تهيه كننده سينماي مستند سپرده مي شود و در نهايت تعدادي فيلم در بخش فيلم هاي مستند و يا كوتاه جشنواره حضور مي يابد و داوري چنين آثاري اساسا رقابتي را ميان فيلمسازان ايجاد نمي كند و در نهايت اين آثار در سازمان هاي برگزار كننده جشنواره ها بايگاني مي شود و در نهايت براي جشنواره هاي ديگر نيز درخواست حضور مي دهند. با چنين شرايطي به راستي اين جشنواره ها چگونه مي توانند شعارهاي خود را در قالب آثار سينمايي به مردم منتقل كنند. حضور آثار سينمايي بلند در اين جشنواره هاي موضوعي، اغلب براي جذب مخاطبان عام است اما اين روش نيز در جذب مخاطبان موثر نيست زيرا اين جشنواره ها اطلاع رساني دقيقي براي مخاطبان ندارند و سالن هاي نمايش دهنده آثار مستند و كوتاه در اين رويدادهاي سينمايي اغلب خالي از تماشاگر است. نكته ديگر آنكه بودجه برگزاري اين جشنواره ها بسيار زياد است و اين هزينه با دستاوردهاي اندك اين رويدادهاي سينمايي قابل مقايسه نيست. بسياري از كارشناسان بر اين اعتقادند جشنواره هاي موضوعي كه از سوي نهادهاي مختلف برگزار مي شوند بيشتر جنبه تبليغي به خود گرفته و عاري از ايجاد يك جريان فرهنگي هستند. خبرنگار فرهنگي ايرنا پيرامون اين موضوع، نظر چند نفر از دست اندركاران سينما را جويا شده كه در پي مي آيد: ** جشنواره هاي موضوعي، هدف مشخصي را دنبال نمي كنند پوران درخشنده كارگردان فيلم سينمايي پرنده كوچك خوشبختي درباره برگزاري جشنواره هاي مناسبتي گفت: بزرگترين آسيب جشنواره هاي موضوعي، مشخص نبودن هدف اين رويدادها و مرور فيلم هاي تكراري در آنها است. وي افزود: موافق جشنواره هاي موضوعي كه از سوي نهادهاي مختلف برگزار مي شود نيستم، زيرا هدف نهايي از برگزاري چنين رويدادهايي مشخص نيست. اين كارگردان سينما تاكيد كرد: متاسفانه هدف و سياستگذاري اعلام شده از سوي اين جشنواره ها در عملكرد آنها ديده نمي شود. كارگردان فيلم سينمايي پرنده كوچك خوشبختي يادآور شد: متاسفانه فيلم هايي كه در جشنواره فيلم فجر مورد ارزيابي و داوري قرار مي گيرند، در ديگر جشنواره هاي موضوعي همچون پليس، شهر، كيش نيز داوري مي شود و همان آثار براي مخاطبان براي چندمين بار به نمايش مي رسد. به گفته درخشنده، اهداف هر جشنواره بدون شك در آثاري كه در اين رويدادها مورد ارزيابي قرار مي گيرند بايد ديده شود اما فقط حضور چند اثر سينمايي مطرح براي برگزاركنندگان چنين جشنواره هايي از اهميت خاصي برخوردار است و اهداف و شعارها در اين آثار به ندرت ديده مي شود. وي افزود: جشنواره هاي موضوعي بايد بخش مشخصي از بودجه خود را صرف توليد فيلم هاي سينمايي متناسب با رويكرد جشنواره خود كنند. كارگردان فيلم سينمايي خواب هاي دنباله دار گفت: توليد فيلم، متناسب با رويكردهاي جشنواره هاي موضوعي، سبب مي شود تا اين رويدادهاي سينمايي بيشتر به اهداف خود نزديك شوند. ** فيلم هاي حاضر در جشنواره هاي موضوعي، تكراري هستند مهدي رحماني كارگردان فيلم سينمايي پنهان گفت: آثاري كه تقريبا در همه جشنواره هاي موضوعي و غير موضوعي سينمايي سراسر كشور حضور دارند، تكراري هستند كه اين امر آسيبي جدي براي جشنواره هاي سينمايي محسوب مي شود. وي افزود: جشنواره ها، محل مناسبي براي توليدات انبوه سينمايي كشور است، بنابراين نمي توان جشنواره ها را از سينماي ايران حذف كرد. اين كارگردان سينما تاكيد كرد: جشنواره هاي بسياري هر سال در سراسر دنيا برگزار مي شود اما وضعيت برگزاري اين رويدادهاي سينمايي با آنچه در كشور ديده مي شود، متفاوت است. كارگردان فيلم سينمايي پنهان يادآور شد: وقتي اثري در يك جشنواره موضوعي در كشوري همچون ايتاليا شركت مي كند، ممكن است آن فيلم اجازه حضور در جشنواره سينمايي ديگري در همان كشور را نيابد. رحماني افزود: هر جشنواره اي در ساير كشورهاي دنيا موضوع مشخصي دارد و فيلمسازان به درستي مي دانند اثر خود را متناسب با موضوعي كه دارد در چه جشنواره اي شركت دهند. وي ادامه داد: وقتي فيلمسازي، فيلمي پليسي مي سازد به درستي مي داند جايگاه اثر وي در جشنواره اي با اين عنوان است و فيلم خود را در جشنواره اي با موضوع شهر شركت نمي دهد. كارگردان فيلم سينمايي ديگري گفت: عمر جشنواره هاي موضوعي در كشور ما برخلاف ديگر كشورها بسيار كوتاه است. متاسفانه هزينه اي هنگفت براي برگزاري اين جشنواره ها هزينه مي شود و در نهايت فيلم هايي كه در جشنواره فيلم فجر حضور داشتند در رويدادهاي سينمايي موضوعي نيز حضور مي يابند. رحماني افزود: وضعيت در جشنواره هاي سينمايي كوتاه و مستند نيز به همين منوال است. به عنوان نمونه فيلم هايي كه در جشنواره فيلم كوتاه جايزه گرفته اند در ديگر جشنواره هاي فيلم كوتاه نيز حضور مي يابد و مهم نيست كه متناسب با موضوع آن رويداد سينمايي باشند يا نباشند. وي تصريح كرد كه اهداي تنديس جشنواره هاي موضوعي مختلف به بهترين جشنواره فيلم فجر امسال نشان مي دهد كه سياستگذاري مشخصي در اين زمينه وجود ندارد. ** اهداف سازماني در جشنواره هاي موضوعي محقق نمي شود علي لدني تهيه كننده فيلم سينمايي برف روي شيرواني داغ گفت: جشنواره هاي موضوعي اغلب به بهانه تحقق اهداف سازماني برگزار مي شود در حاليكه اين امر تاكنون به جهت برپايي رويدادهاي سينمايي محقق نشده است. وي افزود: برخي سازمان ها با توجيه رسيدن به اهداف سازماني خود از طريق جشنواره ها، اقدام به برگزاري برخي رويدادهاي سينمايي مي كنند كه عموما اهداف سازماني آنها از طريق برگزاري اين جشنواره ها محقق نمي شود. اين تهيه كننده ادامه داد: اغلب اين جشنواره هاي سينمايي، هزينه هاي هنگفتي را در بر دارند و در نهايت هدف مشخصي در برگزاري آنها ديده نمي شود. تهيه كننده فيلم برف روي شيرواني داغ يادآور شد: فيلم هايي كه در اين جشنواره ها براي مخاطبان به نمايش در مي آيد تكراري بوده و جريان سازي مورد نظر در قبال برگزاري چنين جشنواره هايي ديده نمي شود. به گفته لدني، سازمان هاي مختلف از طريق ساخت فيلم هاي سينمايي و بخصوص آثار سينمايي مستند، بهتر مي توانند به اهداف مورد نظر خود دست يابند. تهيه كننده فيلم سينمايي دوستان خوب گفت: جشنواره هاي سينمايي كه از سوي سازمان هاي مختلف برگزار مي شود به محلي براي تبليغ اين مجموعه ها تبديل شده و هدفي در برگزاري اين رويدادها ديده نمي شود. بنابراين سازمان هاي مختلف بجاي فعاليت در عرصه ساخت فيلم هاي مستند، بدنبال برگزاري جشنواره هاي پر زرق و برق مي روند. به عقيده لدني، سازمان هاي مختلف به جاي برگزاري جشنواره هاي پر هزينه مي توانند جوايز خود را به جشنواره فيلم فجر ارايه دهند تا به آثار حاضر در اين رويداد سينمايي از نگاه آن سازمان جايزه اي اهدا شود. وي تصريح كرد كه اين امر سبب مي شود تا هزينه برگزاري چنين جشنواره هايي، صرف ساخت آثار سينمايي شود. تهيه كننده فيلم برف روي شيرواني داغ يادآور شد: سرمايه گذاري بر آثار سينمايي مستند، موجب ايجاد زيرساخت هاي بهتري براي تحقق اهداف سازماني نهادهاي مختلف خواهد شد. لدني گفت: اغلب سالن هاي سينمايي در زمان نمايش فيلم ها در جشنواره هاي موضوعي خالي از تماشاگر است و در چنين شرايطي هزينه هاي گزافي براي برگزاري چنين رويدادهايي كه توجيه فرهنگي ندارد، صرف مي شود. به اعتقاد اين تهيه كننده، وقتي جشنواره اي مخاطب عام نداشته باشد نمي توان از چنين رويدادي انتظار جريان سازي فرهنگي داشت. ** بيشتر جشنواره هاي موضوعي مردمي نيستند مديرعامل موسسه فرهنگي هنري شهيد آويني گفت: متاسفانه بيشتر جشنواره هاي سينمايي موضوعي، مردمي نيستند و شاهد تكرار آثار حاضر در جشنواره بين المللي فيلم فجر در اين رويدادهاي سينمايي هستيم. محمد قهرماني افزود: به شدت با برگزاري برخي جشنواره هايي موضوعي كه هدف مشخصي را دنبال نمي كنند، مخالف هستم. اين تهيه كننده سينما تاكيد كرد: جشنواره اي كه مخاطب مردمي نداشته باشد را نمي توان جشنواره ناميد و چنين رويدادهايي اساسا تاثيرگذار نخواهند بود. مديرعامل موسسه فرهنگي هنري شهيد آويني يادآور شد: متاسفانه اغلب جشنواره ها محدود به تقدير از برخي هنرمندان و عده اي از اهالي سينما هستند كه اين امر با اصل برگزاري يك جشنواره كه همان ايجاد يك جريان سازي فرهنگي است، در تناقض است. به گفته قهرماني، جشنواره اي همچون فجر، رويدادي مردمي است و مخاطبان از فيلم هايي كه در اين رويداد سينمايي نمايش داده مي شود، استقبال مي كنند اما متاسفانه در ديگر جشنواره ها اين استقبال ديده نمي شود. تهيه كننده فيلم سينمايي گيرنده تصريح كرد كه برگزاري جشنواره هايي همچون ميلاد سرخ، پليس با چه هدفي است؟ مهم خروجي يك جشنواره است كه متاسفانه اغلب جشنواره هاي موضوعي در اين زمينه ناتوان هستند. وي گفت: جشنواره اي همچون پليس با توجه به شعاري كه انتخاب كرده بود، بايد تلاش مي كرد تا حضور مردم در اين رويداد هنري بيشتر باشد. همچنين تبليغات و اطلاع رساني اين رويداد سينمايي ضعيف بود و اين امر سبب استقبال نكردن مردم از جشنواره فيلم پليس شد. قهرماني در ادامه يادآور شد: تكرار فيلم هاي حاضر در جشنواره فيلم فجر مانع از جريان سازي جشنواره هاي موضوعي شده است. البته در جشنواره فيلم پليس چند فيلم جديد حضور داشتند كه آن هم تله فيلم بودند. وي تصريح كرد كه يك جشنواره براي جريان سازي بايد آثار جديدي داشته باشد و بر اساس اهداف خود محصولات سينمايي توليد كند. مديرعامل موسسه فرهنگي هنري شهيد آويني تاكيد كرد: همه جشنواره هاي موضوعي، چند فيلم مشخص را با زاويه ديدهاي مختلفي بررسي و جوايز خود را به آثار منتخب اهدا مي كنند و متاسفانه اين زوايا تخصصي نيست و گاهي اوقات سياسي مي شود. قهرماني گفت: جشنواره ها امروز جز هزينه كردن از بيت المال و جيب مردم، خاصيت ديگري براي فرهنگ و هنر كشور ندارند زيرا هدفگذاري هاي روشني در اين جشنواره ها ديده نمي شود. ** جشنواره هاي سينمايي موضوعي اغلب تبليغي هستند حسن هدايت كارگردان فيلم سينمايي ناسپاس اغلب جشنواره هاي موضوعي را محلي براي تبليغات سازمان هاي مختلف دانست و بر تزريق بخشي از بودجه اين رويدادها به سينماي ايران تاكيد كرد. وي افزود: چنانچه هزينه برگزاري جشنواره هاي سينمايي موضوعي، موازي با يكديگر باشد و جريان سازي درستي در اين رويدادها ديده نشود، بطور قطع چنين جشنواره هايي به سينماي ايران آسيب مي زند. كارگردان فيلم سينمايي ناسپاس يادآور شد: صرف هزينه هاي هنگفت براي تزيين سينماي ايران از طريق برگزاري جشنواره هاي سينمايي موضوعي، كمكي به سينماي ايران نمي كند و بهتر است اين هزينه ها به سينماي ايران تزريق شود. هدايت تصريح كرد كه بخشي از هزينه هاي چنين جشنواره هايي را مي توان به اكران فيلم هاي فرهنگي اختصاص داد. وي ادامه داد: برخي سازمان ها، برگزاري جشنواره هاي سينمايي را با هدف كمك به سينماي ايران توجيه مي كنند، در حاليكه همين سازمان ها براي در اختيار قرار دادن يك اتومبيل براي يك ساعت، هزينه اي هنگفت از سينماگران دريافت مي كنند. كارگردان فيلم سينمايي آخرين بندر، از مديران اين سازمان ها خواست در كنار برگزاري جشنواره هاي سينمايي، به اهالي سينما براي ساخت آثار سينمايي كمك كنند. هدايت گفت: متاسفانه اغلب اين جشنواره ها امروز جنبه تبليغاتي براي سازمان هاي مختلف دارند و جريان سازي خاصي در اين رويدادها ديده نمي شود. وي افزود: بخشي از هزينه اين جشنواره ها مي تواند به ساخت آثار سينمايي متناسب با اهداف سازمان ها اختصاص يابد. در واقع مديران اين سازمان ها مي توانند با دعوت از فيلمسازان در راستاي ساخت فيلم هاي سينمايي متناسب با اهداف سازماني خود دعوت به همكاري كنند. از: مرتضي رنجبران فراهنگ ** 1983 ** 1071

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: ایرنا]

[مشاهده در: www.irna.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1189]