اقتصاد - صرفه‌جويي براي حل بحران مديريت

واضح آرشیو وب فارسی:فارس: اقتصاد - صرفه‌جويي براي حل بحران مديريت
اقتصاد - صرفه‌جويي براي حل بحران مديريت

گروه اقتصاد: بحران آب را بايد جدي گرفت. بحران آب كمبود برق را نيز به دنبال دارد و اين همان دليلي است كه بر شدت اهميت موضوع مي‌افزايد. سال خشكسالي سالي است كه بسيج عمومي مي‌طلبد تا بتوان تبعات خشكسالي را به حداقل كاهش داد. وزير نيرو اگرچه موضوع كمبود منابع خدادادي حوزه فعاليتش را باور دارد و خود مي‌داند كه كمبود آب و برق در تابستان جاري بحران‌زاست اما جيره‌بندي را انكار مي‌كند. هرچند كه اين اتفاق بدون اعلام رسمي در حوزه برق رخ داده و امكان وقوع آن در مورد آب نيز اصلا دور از انتظار نيست. روابط عمومي وزارت نيرو اعلام كرده است كه امسال كم‌بارش‌ترين و خشكسال‌ترين سال آبي كشور در طول چهار دهه گذشته است به‌گونه‌اي كه حجم بارش‌ها به كمتر از نصف متوسط بارش سالانه كاهش يافته و حجم ورودي آب به مخازن سدها با 60 درصد كاهش همراه بوده است. بروز پديده خشكسالي و كاهش ميزان بارش در طول سال آبي در40 ‌سالي كه آمار مربوط به ميزان بارش‌ها در وزارت نيرو ثبت و ضبط مي‌شود چندين مرتبه صورت گرفته و در طول 40 سال گذشته، پنج سال نرمال، 15 سال ترسال و 20 سال خشكسال را از نظر ميزان بارش‌هاي جوي پشت‌سر گذاشته‌ايم و حجم آب مخازن پشت سدها كه در سال گذشته و در همين ايام حدود 25 ميليارد متر مكعب بود، هم‌‌‌اكنون به كمتر از 14 ميليارد متر مكعب آب رسيده است. هر‌چند مردم در زمستان سال گذشته سرمايه كم‌سابقه و بارش برف را بيش از سنوات گذشته تجربه كردند اما كارشناسان اقليم‌شناسي بر اين عقيده‌اند كه برودت هوا در زمستان پارسال به معني مكفي بودن بارش نيست و نبايد آن را كافي بودن آب پشت سدها قلمداد كرد. در عين حال كاهش شديد دماي هوا در زمستان قبل، مشكلات انتقال گاز را به دنبال داشت بنابراين مصرف برق بيش از اندازه خود در زمستان به كاهش منابع آب نيروگاه‌هاي برق آبي منجر شده است. محمد احمديان معاون وزير نيرو در امور انرژي و برق مي‌گويد: خاموشي‌هاي پراكنده در كشور به دليل كمبود 2 هزار مگاواتي برق در شبكه سراسري است.

متاسفانه ذخيره پايين آب در پشت سدها موجب شده تا نيروگاه‌هاي برق آبي كه همواره ميزاني از برق مورد نياز شبكه را تامين مي‌كنند از حداكثر ظرفيت خود استفاده كنند. وي ادامه داد: اين موضوع موجب شده تا در ساعات اوج مصرف شبكه سراسري برق با 2 هزار مگاوات كمبود مواجه شود. مديرعامل سازمان توانير نيز درباره علت قطعي‌هاي برق گفت: متاسفانه بارندگي در زمستان سال گذشته كمتر از حد معمول بود به‌طوري كه كاهش آب سدها را شاهد هستيم. وحدتي گفت: در حال حاضر شرايط به‌گونه‌اي است كه آب سدها براي مصرف شرب و كشاورزي تنظيم شده است بنابراين تامين برق از نيروگاه‌هاي برق آبي در درجه بعدي قرار گرفته است و در تابستان امسال بيشتر فشار براي تامين برق روي نيروگاه‌هاي حرارتي در كشور است. وحدتي مشتركين برق را20 ميليون مشترك عنوان كرد و افزود: چنانچه مردم صرفه‌جويي كنند و فقط يك لامپ 100واتي را از دايره مصرف خارج كنند و يا از لامپ‌هاي كم‌مصرف استفاده كنند كمبود برق نخواهيم داشت. مديرعامل سازمان توانير تصريح كرد: طرح انتقال و خطوط توزيع در حد وسيعي در كرمان اجرا مي‌شود و نياز به انجام طرح‌هاي وسيعي است كه اميدواريم با حمايت مسوولان استاني اين طرح‌ها به نتيجه برسد. هرچند تجربه خشكسالي در ايران تجربه تازه‌اي نيست و مديران وزارت نيرو مردم را دعوت به صرفه‌جويي كرده‌اند تا مقابله با تبعات خشكسالي ميسر شود اما نكته حائز اهميت آن است كه به‌رغم تجربيات مكرر خشكسالي در ايران هيچگاه برنامه‌ريزي بنيادي براي كاهش آثار سوء اين پديده جوي صورت نگرفته است. شايد مردم امسال را نيز بايد به اين اميد به صرفه‌جويي در مصرف آب و برق بپردازند كه آخرين سالي باشد كه با سوءمديريت در حوزه منابع آب و برق مواجه نباشند. به هر حال شرايط جغرافيايي در ايران به‌گونه‌اي است كه نبايد اميد داشت كه امسال آخرين فصل خشكسالي را پشت سر مي‌گذاريم. اما هيچكس نمي‌داند برنامه وزارت نيرو براي دراز‌مدت و مقابله با آثار خشكسالي چيست؟! نكته مهم اينكه در طول سال‌هاي گذشته، در دو مورد تجربه بروز خشكسالي در دو سال متوالي و به صورت شديد نيز در اسناد و مستندات وزارت نيرو ثبت شده است و به همين دليل برنامه‌ريزي‌هاي صورت‌گرفته با اولويت تامين آب شرب شهروندان و آنهم براي دو سال متوالي صورت گرفته است تا در صورت ادامه روند خشكسالي در سال آبي 88-87 امكان تامين آب شرب مردم شهرها و روستاهاي كشور با استفاده از آب ذخيره شده در پشت سدها و نيز بهره‌گيري از برخي منابع آب زيرزميني تا پايان شهريورماه 1388 فراهم شود. مسئله ديگري كه برخي از تحليل‌ها براساس آن صورت مي‌گيرد تاكيد بر اين نكته است كه به دليل بروز سرماي شديد، فراگير و گسترده در كشور در طول زمستان سال گذشته و افزايش حجم گاز مصرفي در كشور و عدم‌تامين گاز نيروگاه‌هاي حرارتي كشور، مسوولان صنعت آب كشور بدون اعمال مديريت كارآمد بر منابع آبي كشور، حداكثر ميزان توليد برق از منابع برق آبي كشور و آب مخازن سدهاي كشور و آن هم بدون پيش‌بيني بايسته‌هاي بهره‌برداري از منابع آبي در فصول بهار و تابستان را وجهه همت خود قرار داده‌اند.
برعكس آن چيزي كه بيان شده محور اساسي مديريت منابع آبي كشور، پيش‌بيني بهره‌برداري از اين منابع ملي به صورت هوشمندانه، آينده‌نگرانه و با احتساب شرايط جغرافيايي و اقليمي و ميزان بارش در كشور است و برهمين اساس اگرچه توليد برق از منابع آبي ذخيره شده در پشت سدهاي كشور سبب جبران تاثيرات ناشي از قطعي گاز در برخي از نقاط كشور شده و جان بسياري از هموطنان عزيزي كه در معرض سرماي شديد زمستان سال گذشته بودند را نجات داد اما مديريت منابع آبي به صورتي بوده است كه امكان بهره‌برداري از منابع آبي در طول فصول گرم‌تر سال و به‌ويژه با توجه به نياز بخش كشاورزي و شرب نيز به درستي صورت پذيرد.
از آنجايي كه بخش مهمي از بارش‌هاي سالانه كشور در دو ماه اسفند و فروردين صورت مي‌گيرد براساس مدل پيش‌بيني رفتار سيلاب‌ها در سال‌هاي گذشته، حجم قابل توجهي از مخازن سدها جهت كنترل سيلاب‌ها و جلوگيري از آثار مخرب آنها در طول هفته‌هاي قبل از بارش تخليه مي‌شود، به‌طوري كه اگر كنترل سيلاب‌ها توسط سدهاي ساخته شده صورت نگيرد بسياري از شهرهاي خوزستان با سيل‌هاي مخرب و غيرقابل كنترلي تهديد خواهند شد.
در طول زمستان گذشته نيز با توجه به گزارش‌هاي سازمان هواشناسي كه پيش‌بيني سال آبي نرمالي را كرده بود (نمونه‌اي از گزارش‌هاي ارسالي آن سازمان به ضميمه اين نامه ارائه مي‌گردد) همكاران بخش آب كشور پيش‌بيني لازم را جهت در نظر گرفتن حجم مناسبي از مخازن سدهاي موجود كشور براي كنترل سيلاب‌هاي احتمالي انجام داده بودند اما آنچه در مقام عمل به وقوع پيوست عدم‌تحقق پيش‌بيني‌هاي هواشناسي و بروز پديده خشكسالي و بارش‌هاي پراكنده و كم‌حجمي بود كه متاسفانه سبب پر نشدن ظرفيت ذخيره آب پشت سدها و عدم‌امكان توليد برق از ميزان آب موجود در مخازن سدهاي كشور و در نتيجه از دست رفتن حدود 10 درصد از ظرفيت توليد برق كشور گرديد و اين در حالي است كه در شرايط عادي در مناطق پايين به منظور تامين نيازهاي شرب، صنعت، كشاورزي و محيط زيست در حوضه كارون نيازمند 10 ميليارد متر مكعب آب هستيم.
با توجه به آنچه گفته شد، مي‌توان چنين نتيجه گرفت كه مشكلات ناشي از خشكسالي و در نتيجه كاهش توان توليد برق از منابع آبي و اعمال خاموشي در برخي از مناطق كشور و آنهم به صورت ناخواسته و نه برنامه‌ريزي شده، ارتباطي به بي‌تدبيري مديران صنعت آب و برق در سال گذشته نداشته است و بايستي با توجه به ويژگي‌هاي بحران خشكسالي و با همكاري و همياري مردم نسبت به كاهش دامنه بحران و تاثيرات كوتاه مدت و درازمدت آن همت گماشت. آنچه در اين ميان بيش از همه تحليل‌هاي نادرست و غيركارشناسي در زمينه بحران خشكسالي خودنمايي مي‌كند برخورد سياسي و تسويه‌حساب جناحي و غيرعلمي با پديده‌اي است كه نه تنها كشور عزيزمان و منطقه خاورميانه را تحت تاثير قرار داده است بلكه آثار آن به كشورهاي اروپايي نظير اسپانيا و كشورهايي چون استراليا نيز رسيده است.
چيزي كه توجه بدان اهميت بنيادي دارد آن است كه عبور از بحران خشكسالي علاوه بر تدابير مديريتي و بايسته‌هاي برنامه‌‌ريزي، نيازمند همدلي و همسويي هموطنان در مديريت كارآمد بحران و هم‌افزايي توان‌هاي موجود و پرهيز از تنش‌آفريني و ايجاد اضطراب است و اين قول را مي‌توان به هموطنان عزيز داد كه متخصصان و مهندسان صنعت آب و برق تمامي تلاش خود را جهت عبور كم‌هزينه و كم‌حاشيه از بحران خشكسالي كشور در سال جاري به كار گرفته‌اند، اگرچه به دليل بروز پديده خشكسالي در سطح منطقه‌اي، امكان واردات از كشورهاي مذكور نسبت به سال‌هاي گذشته كاهش يافته است.
آنچه شايسته است توجه به ورود بيش از 4000 مگاوات ظرفيت جديد توليد برق به شبكه برق كشور به صورت سالانه و در طول سه سال گذشته بوده است كه نه تنها در طول فعاليت صنعت برق ركوردهاي چشمگيري به شمار مي‌آيند بلكه در سطح جهاني نيز اين حجم ظرفيت‌سازي كم‌‌سابقه و با اهميت است. اعتراف و اذعان وزيران انرژي و كارشناسان برق كشورهاي ديگر از جمله كشورهاي داراي صنعت و شبكه برق با اهميتي چون روسيه به پيشرفت‌هاي صورت گرفته در صنعت برق كشور مؤيد تحصيل استانداردهاي جهاني از سوي صنعت برق كشورمان است.
به‌رغم آنچه گفته شد مسابقه بين توليد و مصرف، اگر با اصلاح الگوهاي مصرف انرژي در كشور كه گاه چند برابر كشورهاي پيشرفته و پرجمعيت است، همراه نباشد فعاليت شبانه‌روزي كاركنان و متخصصان صنعت برق نخواهند توانست بر روند لجام‌گسيخته مصرف بي‌رويه حامل‌هاي انرژي به‌ويژه برق فائق بيايد به همين دليل اين نوشته را با اين جمله به پايان مي‌رسانم كه بدون همراهي و همياري مردم عزيز امكان غلبه بر مشكلات موجود در مصرف انرژي به هيچ عنوان امكان‌پذير نخواهد بود.
شنبه 18 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: فارس]

[مشاهده در: www.farsnews.com]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 364]