وقتي كارگردان اعتبار خود را ناديده مي‌گيرد

واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: وقتي كارگردان اعتبار خود را ناديده مي‌گيرد
جام جم آنلاين: امير قويدل كارگرداني است كه خودش را با فيلم ترن در سينماي ايران جاودانه كرد. ترن يكي از فيلم‌هاي خوش ساختي است كه در اوايل انقلاب با موضوع مبارزات مردم ساخته شد و مورد استقبال مردم قرار گرفت. اين فيلم تاكنون چندين بار از تلويزيون پخش شده است و جالب اينجاست كه پس از هر بار نمايش منتقدان درباره آن نوشته‌اند و ويژگي‌هايي را كه اين فيلم به عنوان يك اثر كامل از آن برخوردار است مورد بررسي قرار داده‌اند. ترن سال گذشته به عنوان بهترين فيلم انقلابي معرفي شد.

قويدل با ساخت ترن نشان داد كه فيلمساز قابلي است، تصوير را مي‌شناسد و مي‌داند قصه خود را چگونه در سينما بيان كند تا مخاطب با او همراه شود، از ديدن فيلم لذت ببرد و مهم‌تر اين‌كه تحت تاثير قصه فيلم قرار گيرد.

البته قويدل پيش از كارگرداني ترن فيلم‌هاي خونبارش، برنج خونين و سردارجنگل را هم كارگرداني كرد كه هر كدام از اين فيلم‌ها، آثاري ارزشمند هستند كه توانستند سينماي پس از پيروزي انقلاب را سرو سامان بخشند و پايه‌هاي آن را محكم سازند.

قويدل در سال 66 با ساخت فيلم ترن نام خود را در سينما تثبيت كرد و توقع مخاطبي كه با سبك و نوع سينماي او آشنا شده بود را بالا برد. بعد از اين فيلم بود كه نام قويدل برابر شد با نام ترن. قويدل بعد از ساخت ترن در سال‌هاي 68 و 69 فيلم‌هاي دل‌نمك و گالان را ساخت كه آثار قابل تاملي در سينماي ايران هستند و در سال 71 فيلم بندر مه‌آلود را كارگرداني كرد تا نشان دهد كه مي‌تواند نظرات خود درباره سينما را به روز كند و با نفس مخاطب پيش آيد. اما دهه 70 دهه خوبي براي قويدل نبود.

او تا پايان اين دهه فيلمي ‌نساخت و شايد همين دوري از سينما بود كه او را در عرصه تلويزيون فعال كرد. قويدل زماني سريال‌سازي در تلويزيون را شروع كرد كه اعتبار خوبي در بين مردم داشت و مي‌توانست اين اعتبار را در تلويزيون تداوم بخشد. اما سوال اين است چرا چنين نشد؟

برخي معتقدند كار كردن در تلويزيون راحت‌تر از سينماست چون آنها هرچه بر سفره مخاطب بگذارند او آنها را مصرف مي‌كند و به كيفيت آنچه مي‌بيند زياد فكر نمي‌كند. اما استادان ارتباطات و جامعه‌شناسان با بررسي‌هاي خود نشان داده‌اند كه اين تفكر كاملا اشتباه است و اگر چنين نگرشي در تلويزيون راه يابد باعث مي‌شود اين رسانه مخاطبان انديشمند خود را از دست بدهد و سطح سليقه و مطالبات عموم مردم كاهش يابد و اين يعني نابودي تلويزيون و اهدافي كه به عهده آن گذارده شده است.

تلويزيون كشور ما در سال‌هاي اخير نشان داده است كه به توليدات خود اهميت مي‌دهد و تمايل دارد تمام اقشار مردم را با تلويزيون و برنامه‌هاي آن همراه كند كه در اين زمينه توفيقات خوبي هم داشته و توليد و پخش سريال‌هايي چون ميوه ممنوعه ، اغما، ساعت شني، مدار صفردرجه و... نشان‌دهنده اين هدف رسانه ملي است.

اما با همه اينها برخي از كارگردانان گويا هنوز هم بر سر همان قول قديمي‌ هستند و مخاطب تلويزيون را زياد جدي نمي‌گيرند و اگر در تلويزيون حضور پيدا مي‌كنند دلايل خاصي دارد كه مهم‌ترين آنها مي‌تواند ادامه روند حرفه‌اي باشد.

چون يك كارگردان كه از ابتداي جواني از طريق فيلمسازي امرار معاش كرده و زندگي خود را گذرانده است و كار ديگري جز كارگرداني نمي‌شناسد، بايد براي تداوم زندگي اين حرفه را ادامه دهد. اين دسته از كارگردانان هرچند كار خود را مي‌شناسند اما معمولا با بي‌حوصلگي خود نمي‌توانند كنار بيايند و بيننده هم مي‌تواند براحتي اين بي‌حوصلگي را در آثار آنها ببيند.

با اين مقدمه برمي‌گرديم به نوع كار كارگرداني چون امير قويدل كه با صبر و حوصله بي‌نظيري فيلمي‌ چون ترن را در سال‌هايي كه سينماي ايران امكانات چنداني براي ساخت فيلمي ‌پرحركت و ويژه‌اي را نداشت، كارگرداني كرد و از خواسته‌هاي خود براي ساخت يك اثرماندگار كوتاه نيامد.

اما همين كارگردان وقتي به تلويزيون مي‌آيد وسواس‌هاي خود را كنار مي‌گذارد و با پيروي از همان قانون نا‌نوشته كه مي‌گويد كار تلويزيون فقط پر كردن آنتن است سريال‌هايي را مي‌سازد كه به سختي مي‌توان باور كرد كارگردان آنها همان فيلمسازي است كه روزي روزگاري فيلمي‌ به نام ترن ساخته است.

سريال سرزمين من به كارگرداني امير قويدل چند شبي است كه از شبكه يك سيما پخش مي‌شود. موضوع اين سريال در عراق مي‌گذرد و بازيگران آن همگي عرب هستند. گويا در اين سريال كه به سفارش شبكه برون‌مرزي سيما توليد شده است قرار است نابساماني‌هاي عراق و مبارزات مردم آن با بعثي‌ها به تصوير كشيده شود.

اما واقعيت اين است كه سرزمين من يكي از ضعيف‌ترين سريال‌هايي است كه در چند سال گذشته در تلويزيون توليد شده است. نام قويدل هنوز هم براي برخي از مردم نامي ‌معتبر است هرچند مخاطباني كه با اين كارگردان با سريال‌هايي چون روح مهربان و ستاره سهيل آشنا شدند، نمي‌توانند زياد از واژه كارگردان معتبر كه ما از آن براي قويدل استفاده مي‌كنيم سر در بياورند.

آنها قويدل را با سريال‌هايي مي‌شناسند كه نه تنها در جذب مخاطب فرهيخته ناتوان عمل كرده بلكه عموم مخاطبان را هم ساده‌انگار به شمار آورده و هيچ تلاشي نكرده است تا با اثر خود به مخاطب احترام بگذارد و سطح آگاهي‌هاي او را بالا ببرد.

معمولا مرسوم است كه كارگرداناني چون قويدل از نوشتن اينگونه نقدها به شدت ناراحت مي‌شوند و با دلخوري از نگارنده آن، عنوان مي‌كنند كه مگر خود تو چقدر سواد و آگاهي در اين زمينه‌ داري، كنار گود ايستاده‌اي و بدون در نظر گرفتن شرايط و امكانات ساخت تند و تند نقد مي‌كني، اگر خيلي بلدي بيا و خودت يك فيلم كوتاه كارگرداني كن تا حساب كار دستت بيايد.

اما با همه اينها مخاطبي كه قويدل را مي‌شناسد و به او احترام مي‌گذارد نمي‌تواند قبول كند اين كارگردان شعور او را ناديده گرفته است و سريالي ساخته كه نه داستان گيرايي دارد نه نقش‌آفريني كه حتي بتوان نام بازيگر روي او گذاشت و نه يك ذره در كارگرداني، تصويربرداري و ديگر امور فني آن دقت شده است و باز هم جاي تعجب دارد كه اين سريال چگونه توانسته است سه شب در هفته مجوز پخش بگيرد.

سرزمين من شنبه ها ، دوشنبه ها و چهار شنبه ها ساعت 22 از شبكه يك سيما پخش و روز بعد ساعت 10/15 تكرار مي شود.

طاهره آشياني‌
چهارشنبه 8 خرداد 1387

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: جام جم آنلاین]

[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 208]