آشنايي با هنر و هنرمندان کاشان

واضح آرشیو وب فارسی:سایت ریسک: hosseinmahtab9th July 2009, 11:11 PMهنر نقاشي (هنرمندان نقاشي) فنون مختلف نقاشي در عهد صفويه مانند ساير صنايع ملي به اوج درخشندگي و پيشرفتهاي بي سابقه اي نائل گرديد كه از نظر هنرشناسي به دو مكتب مستقل و جداگانه تفكيك و نامگذاري شده است. اول مكتب منصوب به كمال الدين بهزاد كه در زمان شاه اسماعيل اول از هرات به تبريز منتقل گرديد و سپس مكتب رضاي عباسي كه شاه عباس اول در اصفهان آن را تشويق و ترويج نمود. در فاصله زماني ميان اين دو نابغه هنر، و مدت سلطنت طولاني شاه طهماسب كه خود نيز نقاش زبردستي بود استادان و هنرمندان بزرگي در پيرامون وي گرد آمدند كه آثار گرانبهاي آنان هم اكنوهن زينت بخش موزه هاي هنري دنياست. قاضي احمد مير منشي در كتاب گلستان چند تن از نقاشان اهل كاشان را بدين ترتيب نام برده است: خواجه عبدالوهاب نقاش كاشاني: استاد معروف ومسلم عصر خود كه چون شاه طهماسب نقاشي را نزد او آموخته بود. وي را بسيار گرامي و دوست مي داشته است. عبدالعزيز فرزند خواجه عبدالوهاب: وي هنرمندي شايسته و مشهور بوده و مورد كمال لطف و نوازشهاي شاهانه قرار گرفت ولي بر اثر همنشيني با نااهلان و فرومايگان گمراه شد و با دستياري آنان فرمانهاي مجعولي به مهر و امضاي شاه ساختند از اين جهت مورد بازخواست و خشم قرار گرفته حسب الامر گوش وبيني او را بريدند و مترود درگاه گرديد. مولانا كمال الدين نقاش كاشاني: وي نيز از هنرمندان نقاش است كه در هنر خويش مهارت كامل داشت. ولي به دليل همكاري با خواجه عبدالوهالب مترود درگاه گرديده و به سرنوشت او دچار گرديد. يكي از مكاتب نقاشي مكتب نقاشي رضاي عباسي كه هنرمندان بسياري از اين مكتب پيروي كردند، از جمله: مولانا علي اصغر كاشي: از هنرمندان عصر شاه طهماسب و اصحاب كتابخانه شاهي كه در دورنماسازي و نقاشي مناظر طبيعي يكتا و بي مانند بوده است. معين مصور كاشي: شاگرد و داماد رضاي عباسي است و دو تصوير از رضاي مصور عباسي به قلم او باقي مانده است. شفيع عباسي: فرزند آقا رضاي مصور عباسي است كه از هنرمندان عهد شاه عباس دوم بود. ابوالحسن نادر زمان: فرزند ديگر رضاي مصور عباسي است كه به هندوستان رفته مشمول عنايت جهانگير پادشاه گشته و در نقاشي ترقيات عظيم كرد. محمد طاهر نقاش كاشي: درنقش بندي براي ديبا و زربفت استادي ماهر بوده است. محمد هادي معروف به شيخ رمزي: به گفته تذكره نصر آبادي در نقاشي و منبت كاري روي چوب در عصر خويش مثل و مانند نداشت. عبدالصمد كاشي: نقاش و تذهيب كار بود و در جلد سازي و تذهيب و تزئين آن تخصص داشت. حسين علي كاشي: حسين علي از خوش نويسان معروف كتابخانه سلطنتي اكبر شاه بوده است نفيس ترين كتابهاي خطي از اثر قلم او باقي مانده است. اساتيد هنر نقاشي ايران كه در عصر قاجاريه از كاشان برخاسته اند بزرگترين عامل تجدد حيات اين هنر شناخته شده اند. مخصوصا هنرمندان متعدد خاندانهاي غفاري و فتحعلي خان ملك الشعراء صبا كه پيشرو اين تحول و رهبر نهضت هنري دوره معاصر شمرده مي شود. كتاب ماثر و الاثار از شش تن هنرمند درجه اول اين صنعت (نقاشي) نام مي برد كه چهارتن از آنان به شرح زير از كاشان برخاسته اند. محمود خان ملك الشعراء، ابوالحسن ثاني يا صنيع الملك غفاري كه درباره او مي نويسد (از آيات اين دولت بود) و ميرزا محمد خان نقاش باشي كمال الملك غفاري و ديگري ابوتراب خان غفاري نقاش باشي را بر اين گفتار بايد افزوده شود. در دودمان غفاري افراد ديگري نيز درهنر نقاشي مشهور و چيره دست بوده اند كه نام و نسب آنها در شجره هنرمندان آن خاندان نمودار مي گردد يكي از اساتيد بزرگ فنون نقاشي كاشان كه نسبت به اغلب هنرمندان عصر خود سمت استادي داشته حاج سيد باقر نقاش قمصري بوده است كه نقاشي هاي مدرسه و مسجد آقا بزرگ از آثار اين هنرمندان است hosseinmahtab10th July 2009, 02:18 PMقالي بافي قالي بافي كاشان يكي از هنرهاي دستي است كه از دير باز داراي اهميت فراواني بوده است و از نظر تاريخي دو عهد متفاوت و دو مرحله متناوب را پيموده، بدين معني كه يك دوره تعطيل و بحراني كه فاصله آن دو قرن طول كشيده و ميان دو دوره را جدايي افكنده است. نخستين بار در سده هاي دهم و يازدهم هجري يا عصر طلائي صنايع كاشان و بار دوم نيز دوره كنوني است كه از اولايل قرن حاضر آغاز گشته است. صنعت قالي بافي بنا بر سابقه ممتد تاريخي آن از صنايع روستايي آغاز گشته و به مرور زمان در شهرها و مراكز اجتماع هم پيشرفت نموده است و ليكن قالي كاشان بعكس چنين سير تدريجي از پايين به بالا كه گفته شد از عاليترين درجه تكامل بافندگي منسوجات ظريف ابريشمي پديد آمده است. بر اثر بررسيهاي دقيق كارشناسان فين براي شناختن و تشخيص دادن قالي هاي قديم كاشان خصوصياتي بدست آمده كه در نظر اول نقشه هاي محلي آنها مي باشد از قبيل ترنج هاي كنگره دار و صحنه هاي شكار گاه با حيوانات اهلي و وحشي كه نظاير آنها در مخمل و زري هاي كاشان هم بافته شده، همچنين ريزه كاريهاي مشترك آنها با نقوش سفالي و كاشي سازي آن شهر و نيز بافت ريز و مخمل نما، ظرافت خاص و دلپذيري نسبت به قالي هاي ديگر دارند. مثلا از ميان دويست تخته قالي هاي نفيس ايران هفت تخته از آن را بعنوان نفيس ترين فرشهاي جهان برشمرده اند كه چهار تخته از اين قالي ها بطور مسلم از قالي هاي بافت كاشان است. در حالي كه محل بافت سه تخته ديگر مورد ترديد و تامل قرار گرفته است. امروزه هنرمندان قالي باف كاشاني با بافت و صدورقالي هاي نفيس نقش بسيار مفيدي در عرصه اقتصادي كشور ايفا مي كنند. hosseinmahtab20th July 2009, 07:12 PMصنعت شعر بافي و مخمل بافي اين هنر باستاني و هميشگي كاشان در قرون اوليه اسلامي جولاهي و بعدها شعر بافي ناميده مي شد درعصر سلاجقه به موازات ترقي عظيمي كه در همه صنايع پديد آمده بود به حداكثر رونق و ترقي بي سابقه اي نائل گرديد با آنكه از منسوجات آن دوره آثار كمتري باقي مانده است لهذا دانشمندان باستان شناس از قرائن معتبر چندين قطعه پارچه هاي بافت كاشان را تشخيص داده اند. از ديگر هنرهاي هنرمندان كاشاني صنعت مخمل بافي است كه مهمترين مركز بافت اين نوع مخمل در اواخر قرن دهم و اوايل قرن يازدهم هجري شهر كاشان بود و مخملهاي اين شهر از حيث خوبي رنگ و نقش و نگار كه خيلي شباهت به تصاوير كتب خطي دارد ممتاز شده است. hosseinmahtab30th July 2009, 12:01 AMآثار خاندان ابي طاهر كاشاني 1- كاشي هاي ممتاز مرقد حضرت معصومه در قم، كار محمد بن ابي طاهر، با تاريخ 602 هجري. 2- دو محراب بزرگ و كوچك و همچنين كتيبه حرم حضرت امام رضا در مشهد كار محمدبن ابي طاهر با تاريخ 612-640 ه. 3- محراب امام زاده يحيي ورامين (اكنون در موزه دانشگاه فيلادلفيا است) و كار علي بن محمد بنابي طاهر، با تاريخ 663 هجري. 4- محراب مسجد قم (اكنون در موزه برلن است) كار علي بن محمد بن ابي طاهر، با تاريخ 663 ه.ق. 5- محراب كوچك امام زاده حبيب بن موسي كاشان ( موزه ايران باستان) كار علي بن محمد بن ابي طاهر با تاريخ 668 هجري. 6- لوحه آرامگاه امام زاده يحيي ورامين (متعلق به موزه ‎آرميتاژ)، كار يوسف بن علي بن محمد بن ابي طاهر، با تاريخ 705 ه. 7- كتيبه كاشي، كار يوسف بن علي (موزه بريتانيا)، با تاريخ 709 هجري. 8- كتيبه محراب، كار يوسف بن علي (موزه صنايع عرب در قاهره)، با تاريخ 710 هجري. 9- محراب برجسته طلايي امام زاده علي بن جعفر قم،(موزه ايران باستان)، كار يوسف بن علي با تاريخ 734 هجري. 10- كاشي هاي منقش بسيار زيبا (موزه مشهد) كار محمد بن ابي طاهر و كتيبه كاشي سر در حرم آستانه، با تاريخ 616 ه.ق 11- كتيبه قبر حبيب بن موسي پشت مشهد كاشان، (موزه ايران باستان)، با تاريخ 670 هجري. همچنين هنرمندان ديگري با اين خاندان همكاري داشته اند. hosseinmahtab15th August 2009, 11:22 PMكاشي سازي صنعت كاشي سازي درآغاز پيدايش، يكي از انواع نمونه هاي تكامل يافته سفال سازي بوده كه براي پوشش و تزئين بنا و ساختمانها بكار برده مي شد. سپس نيز بر اثر نقش و نگار رنگ و جلوه هاي بلندي كه در آن نمودار گرديد مورد توجه عامه قرار گرفت و صنعت مستقلي را بوجود آورد. اين مصنوعات بمناسبت اينكه از كاشان به ساير بلاد فرستاده مي شد همه جا به اسم كاشي معروف شناخته شد. صنعت كاشي سازي در حاليكه همواره راه پيشرفت و ترقي را مي پيمود بواسطه ابتكاري كه در ساختن كاشي هاي منقش برجسته و طلايي در طرحهاي بزرگ مجلسي بكار برده شد به كمال زيبايي و اوج و ترقي و شهرت خود رسيد. تا آنجا كه عاليترين نوع آن به سبك و صورت محرابهاي بزرگ و برجسته و كتيبه هاي نوشته دار پيوسته براي اماكن مقدس و مساجد و جوامع بزرگ ساخته شد. بر اثر تحقيقات باستان شناسي اكنون اين نكته محرز گشته كه مركز اوليه صنعت كاشي سازي يا بزرگترين هنر قديمي ايران، شهر كاشان بوده است. صنعت كاشي سازي كه درآغاز پيدايش پديده اي از انواع تكامل يافته صنعت سفال سازي و ظروف لعابدار و مينايي بود رفته رفته بقدري جالب و دلپسند مردم گرديد كه صنعت بزرگ و مستقلي را بوجود آورد. يعني از صورت اوليه خود كه خشت لعابدار و ساده اي بيش نبود به وسيله نقش و نگار و رنگهاي گوناگون به اوج ترقي و كمال زيبايي كه كاشي هاي برجسته و مينايي نوشته دار و طلايي باشد رسيد. و چنان شهرت جهاني پيداكرد كه ياقوت حموي دركتاب معجم البلدان، شهر كاشان را بواسطه كاشي هاي مينايي كه درآنجا ساخته مي شود شناخته و معرفي مي كند ( و منها يجلب القضائر القاشاني و العامه بقول القاشي). اما ممتازترين نوع كاشي خشتي كه در دوران تحول اين صنعت پديد آمده كتيبه هاي بزرگ قدي و كتيبه هاي پيوسته خطي بود كه براي مساجد و معابر و اماكن عمومي ساخته مي شد و اين گونه محراب و كتيبه هاي تاريخي نه تنها اختصاص به كارگاههاي كاشي سازي كاشان داشت بلكه رموز كار و فرمول و دستورهاي فني آن منحصرا در اختيار خانواده هاي معين و معدودي بوده كه نسل به نسل بطور موروثي به يكديگر سپرده و بكار مي بردند. بزرگترين خانواده كاشي سازان كاشان كه در پيشه موروثي مهارت كامل و علم و عمل داشته اند اولادان ابي طاهر بوده اند زيرا علاوه بر آثار هنري چند نسل متوالي آنها كه تاكنون باقي مانده است در نتيجه كشف كتاب خطي در موضوع دستورهاي فني سفال سازي از تحليل و تركيب مواد لازم تا حرارت دادن در كوره و غيره، تخصص و هنرمندي آنان ثابت و آشكار شده است. اين كتاب كه در سال 1314 شمسي از كتابخانه مسجد اياصوفيه استامبول بدست آمده در سال 700 ه. ق به قلم ابوالقاسم عبدالله بن علي بن محمد القاشاني المورخ نگاشته وبه تاج الدين وزير سلطان محمد خدابنده اهدا شده است. وي كه تاليفات زيادي دارد از خاندان ابي طاهر مي باشد ودر صنعت كاشي سازي شهرت ومهارت كامل داشته اند. جدش محمد بن ابي طاهر و پدرش علي بن محمد و برادرش يوسف بن علي تا اواخر قرن هشتم هجري سرگرم بدين كار بودند. بطوري كه نام آنها روي آثارشان جاويدان مانده است hosseinmahtab18th August 2009, 03:41 PMكوزه گري و سفال گري ساكنان اوليه سيلك زماني دست به كار سفال سازي زده اند كه هنوز مسكن و خانه مسقفي نداشتند ولي براي خود ظرفهاي سياه و دود زده اي ساخته و حرارت مي دادند سپس در دورانهاي بعد كه موفق به داير كردن كوزه هاي ابتدايي و ساده اي شدند يك نوع ظروف قرمز رنگي را ساخته و حرارت داده اند و بعدا نيز پيشرفت در فن كوزه گري با ساختن ظرفهاي منقش نمودار گرديد. مولف كتاب تمدن ايران مي نويسد: يكي از شهرهاي صنعتي ايران شهر كاشان است كه در زمان سلاجقه در قرون پنجم و ششم هجري انواع ظروف و اشياء تزئيني به رنگ طلايي يا رنگ آبي لاجوردي و فيروزه اي در انجا مي ساختند. در مورد ظروف گلي لعابدار كاشان به نقاط ديگر ايران در شهرهائيكه مشتريان ثروتمند وجود داشت شاگرداني فرستاده شد مثلا درشهر گرگان پس از غارت و ويراني اقوام غزكار گاههايي به وسيله متخصصين كاشاني ايجاد شد و نتيجه كار آنها ظروف بسيار زيبايي بود كه به شهرهاي ديگر صادر مي نمودند. hosseinmahtab31st October 2009, 03:41 PMمشبك كاري ، منبت كاري ، كنده كاري ( چوب ) شيوه اي ديگر از توليد محصولات چوبي است كه طي آن طرح ها و نقوش سنتي با استفاده از مغار ، تيشه ، ارّه و ساير ابزار نجاري بر روي چوب هاي مرغوب و بادوام شكل مي پذيرد و يكي از ظرايف صنايع دستي ايران و كاشان است كه تلفيق بليغي از هنر و حوصله محسوب مي شود و دست اندر كاران آن از مواد اوليه ارزان و فراوان محصولاتي گرانبها با ارزش هاي مصرفي و هنري فوق العاده بالا پديد مي آورند . نمونه هاي زيادي از اين هنر در كاشان يافت مي شود كه گوياي رونق اين صنعت در كاشان است . منبت و كنده كاري بر روي چوب بيشتر در معماري كاربرد داشته است . در كاشان درب هايي كه مي خواستند حريم اتاق به وسيله آن حفظ شود از منبت و كنده كاري استفاده مي كردند و مشبك ها بيشتر در روزنه ها و پنجره ها كاربرد داشته است . سایت ما را در گوگل محبوب کنید با کلیک روی دکمه ای که در سمت چپ این منو با عنوان +1 قرار داده شده شما به این سایت مهر تأیید میزنید و به دوستانتان در صفحه جستجوی گوگل دیدن این سایت را پیشنهاد میکنید که این امر خود باعث افزایش رتبه سایت در گوگل میشود

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: سایت ریسک]

[مشاهده در: www.ri3k.eu]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 550]