قلعه سب

واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:

قلعه سب قلعه قديمي سب در روستاي سب از توابع بخش سيب و سوران در 52 کيلومتري سراوان واقع در سيستان وبلوچستان است .اين قلعه به قلعه ميرغلام رسول نيز معروف است و مربوط به دوران زنديه-قاجار مي باشد. ارتفاع آن 30 متر و در 2 طبقه است و حصار ارگ آن داراي تيرکش و کنگره ونيز داراي يک حلقه چاه آب و 4 برجک نگهباني مي باشد. قلعه سب زيباترين وسالم ترين قلعه اي است که از دوران اسلامي سيستان وبلوچستان مانده است.

آيينه تماي نماي اين قلعه که حاکمان صفويه و بعد از آنها است، ازجمله 27 بناي تاريخي استان است که هنوز پابرجاست. قلعه سب در اوايل قرن دوازدهم هجري مرکز حکمراني حاکم محلي به نام «ملک دينارخان» بزرگ و فرزندان او بود که در مناطق اطراف «سيب و سوران» حکمراني مي کردند. آخرين حکمران «قلعه سب» غلام رسول خان بود که دو اتاق طبقه دوم قلعه را به ساختمان اضافه کرد .نام قلعه «سب» از نام روستاي «سيب»(به معناي جايگاهي که درآن آب روان است )گرفته شده است .اين واژه به طايفه هاي کهن در سراوان هم اطلاق مي شود.

قلعه سب روي صفحه اي سنگي و صخره طبيعي کم ارتفاع با خشت وگل در قرن دوازدهم هجري قمري ساخته شد و در پايان قرن سيزدهم آخرين تغييرات اساسي درآن صورت گرفت. ساختمان قلعه مجموعه اي از حصار و بناي اصلي است که با 23 متر ارتفاع در روستاي «سيب» 25 کيلومتري جنوب غرب سراوان قرار دارد. بناي اصلي قلعه در قاعده، به صورت مستطيلي 36*25 متر، در 2 طبقه ساخته شده است ، به گونه اي که هرچه بر ارتفاع آن افزوده مي شود از حجم آن کم مي شود و به ظاهر به شکل «مصطبه هرم» درمي آيد که موجب ايستايي بيشتر بنا و جلوگيري از رانش ديوارهاي قطور ومرتفع آن مي گردد، معماران چيره دست محلي با بهره گيري از تجربه خود، براي احداث قلعه سب تخم گياهي به نام «توتري» را با گل مخلوط مي کردند و ملاطي چسبناک مي ساختند که وقتي خشک مي شد، شديدترين رگبارها و باران هاي فصلي بلوچستان نيز توانايي شستن آن را نداشت وبه همين دليل قلعه پايدار مانده است.

حصار قلعه سب با 3 متر ارتفاع 74*48 متر به شکل مستطيل ، دورتادور قلعه را فراگرفته و به وسيله غلام گردها(محلي ويژه نگهبانان و تيراندازي) در داخل ديوار و 4 برج چهارگوش در 4 رأس حصار از قلعه محافظت مي شد.

سازندگان قلعه همچنين با بهره گيري از تنه خرما و شاخ و برگ آن وگاهي حصيرهايي از داز(DAZ ، نخل کوتاه وحشي) ،سقف ها را مي پوشاندند و روي آنها را از کاهگل پوشش مي دادند. ورود به قلعه تنها از طريق پلکان جنوب شرق امکان پذير است و وارد شونده ها پس از عبور از درب اصلي قلعه به وسيله معبري به درگاهي ، ر سمت مياني ديواره غربي و از آنجا به وسيله يک راهرو تونل مانند به طول 5/16 متر با شيب نسبتا تند به حياط مرکزي مي رسيدند.همچنين براي دسترسي ساکنان قلعه به آب شيرين، چاهي در دل صخره و حياط مرکزي مي رسيدند.همچنين براي دسترسي ساکنان قلعه به آب شيرين، چاهي در دل صخره و حياط مرکزي حفر شده است. بناي تاريخي قلعه سب مهر ماه سال 1375 در ليست آثار ملي کشور به ثبت رسيد.

قلعه سب در مجموع 10 اتاق کوچک و بزرگ دارد که در اطراف حياط مرکزي جاي گرفته اند و براي دسترسي به فضاهاي حاکم نشين و تابستاني، راه پله اي مخفي و کم عرض با شيب زياد وجود دارد . قلعه سب بعد از زمان صفويه به ويژه در عصر افشاريه محل سکونت حاکمين بوده است. منبع: نشریه ی ایرانیان ش 34 /ج
#فرهنگ و هنر#

این صفحه را در گوگل محبوب کنید

[ارسال شده از: راسخون]

[مشاهده در: www.rasekhoon.net]

[تعداد بازديد از اين مطلب: 1026]