واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: نگاهي به مستند درختان ديرزيست در شبكه 4 ميراث كهنسال پايداري
جام جم آنلاين: توسعه سريع، كاربرد بسيار و وابستگي فراگير مردم به رسانههاي تصويري، تعيينكننده ضرورت توسعه اين حوزه است. سينما، عكاسي، تلويزيون و تصاوير رايانهاي موجب شكلگيري تصورات آدميان از جهان و خويشتن ميشود و در اين امر با سرعت، صميميت و باور حيرتآوري صورت ميگيرد.
تا همين چند سال پيش توجه به تلويزيون به مثابه يك رسانه جدي ارتباط جمعي كه بتواند برنامههاي جذاب با مزيتهاي منحصر به فرد هنري و ويژگيهاي زيباشناختي تثبيت شده ارائه كند، غيرقابل تصور بود.
بتدريج هم و غم اين صنعت براي پخش و معرفي انبوه برنامههاي تلويزيوني و كسب ميزان رضايت مردم مطرح شد. چنانچه برنامهسازان تلاش كردند اين صنعت را با زيبايي توام كنند تا مخاطبان بيشتري جذب برنامههاي تلويزيوني شوند.
برنامهسازان با ايجاد تنوع و زيبايي در ارائه برنامهها با تلاش و پشتكار بسياري كوشيدند تا تلويزيون را به وسيلهاي ضروري در خانهها و خانوادهها تبديل كنند.
بر اثر گذشت زمان براي همه مردم صرفنظر از نوع جامعهاي كه در آن ميزيستند و سطح دركشان از زيبايي كندوكاو در ماهيت زيبايي مسالهاي عمده شد.
گرچه هر فرد و جامعهاي افكار خاص خود را دارد و براساس تعاريف خاص خود درباره زيبايي ميانديشد، نظريهپردازان اين حوزه متفقالقولند كه: «زيبايي شاخهاي از فلسفه است كه به جوهر و درك زيبايي و زشتي ميپردازد و ميكوشد دريابد كه آيا زشتي و زيبايي به طور عيني در جهان خارج موجود است يا تنها در ذهن انسان وجود دارد؟» هرگاه زيباييشناسي از منظري افلاطوني ديده شود، به صورت شاخهاي از فلسفه تعريف ميشود كه به «ماهيت زيبايي و داوري درباره آن» ميپردازد و هرگاه به مثابه يك رشته علمي در نظر گرفته شود، به «تشريح و توضيح پديدههاي هنري و تجربه زيباشناسي توسط ساير علوم مانند روانشناسي، جامعهشناسي، مردمشناسي يا تاريخ» ميپردازد.
مستند درختان ديرزيست كه چندي است از شبكه 4 سيما پخش ميشود، با در نظر گرفتن لزوم رعايت زيباشناسي ساخته شده است. چنانچه در اين برنامه مستند ما شاهد تماشاي تصاويري زيبا و بكر از طبيعت و درختان هستيم. اين برنامه تا آنجا كه در توانش بوده با استفاده از تصويربرداري (به طريقه ويدئو)، نورپردازي و كادربنديهاي دقيق و زيبا به ارائه زندگي درختان ديرزيست و اهميت آنان در چرخه حيات پرداخته است.
حركتهاي از بالا به پايين و از چپ به راست و از راست به چپ دوربين اين مستند وضعيتي به وجود ميآورد كه گويي تماشاگر در آن محل و منطقه حضور دارد و عينا به تماشاي درختان ديرزيست مشغول ميشود.
متن روان گفتار اين مستند و ارائه اطلاعاتي موجز و مفيد از نحوه زيستمحيطي اقصي نقاط كشورمان درباره انواع درختان ديرزيست، تماشاگر را پا به پاي صحنههاي اين مستند به دنبال خود ميكشاند. سازندگان مستند درختان ديرزيست با اطلاع كافي از نحوه برنامهسازي مستند و نقش تلويزيون در ميان مخاطبان خود بخوبي عمل ميكنند.
مخاطبان اين مستند ديدني با درختاني چون سرو ابركوه، اروس سمنان، سرو منجيل، بلوط و يسر كجور نوشهر، چنار كتلي و... بخوبي آشنا ميشوند و به اهميت وجودي آنان نيز پي ميبرند. دوربين مستند درختان ديرزيست ضمن سفر به شهرهاي گوناگون به استان يزد نيز كه استاني كويري محسوب ميشود سفر ميكند.
از دريچه دوربين اين مستند با درختان ديرزيست كه سني بين 800 تا 1500 سال دارند، آشنا ميشويم كه اكثر آنها در حصار شهرها گرفتار شدهاند و با بكارگيري آهن، بتون و آسفالت از سوي شهرنشينان روز به روز از تعداد آنان كم يا مدت عمر اين درختان كوتاهتر ميشود.در يكي از قسمتهاي اين مستند، چناري معرفي ميشود كه به نام چك مشهور است.
اين درخت 1400 ساله از نظر زردشتيان بسيار مقدس است و تاكنون دو مرتبه تحت تاثير ريزش كوه شكسته و مجددا روييده است و هنوز سر پاست. در لابهلاي تماشاي تصاويري از درختان ديرزيست، در اين برنامه به طور مستند با كارشناسان گفتگوهاي كوتاهي ميشود كه بسيار شنيدني است.
يكي از اعضاي موسسه تحقيقات جنگل و مرتع سازمان جنگلها، مراتع و آبخيزداري معتقد است: مديريت نادرست و اجراي پروژههاي عمراني نظير محوطهسازي، آسفالت و خانهسازي در مجاورت درختان ديرزيست، بقاي اين درختان را در استان يزد تهديد ميكند.
در اين برنامه، نظر كارشناس ديگري چنين است كه درختان كهنسال طي قرنها موانع اكولوژيك و تنشهاي نامساعد محيطي را پشت سر نهادهاند، ولي در صورت نبود حمايت مادي و معنوي به صورت جدي تهديد ميشوند.
براساس تحقيقاتي كه اين برنامه انجام ميدهد، پي ميبريم كه تمام سروهاي كهنسال موجود در استان يزد، از يك پايه مادري متولد شدهاند، به اين معني كه از يك درخت تكثير شدهاند و اين امر با تفكرات ايرانيان باستان مطابقت دارد.
درختان ديرزيست مانند تمام موجودات زنده، روند تكاملي پيچيدهاي را تا شرايط موجود طي كردهاند كه از نظر ملي و طبيعي با حفظ ابنيه تاريخي كشور برابري ميكنند. اينك با توسعه تلويزيون و رعايت اصول زيباشناسي، اين برنامه آگاهانه در امر درختان ديرزيست كنكاش ميكند و در هر قسمت، ما را با دنياي جديدي از مرحلههاي زيستمحيطي اين درختان آشنا ميسازد.
استفاده از نماهاي باز (عمومي) از تكدرختي كهنسال و قطور در دشتي رها شده، استفاده از نماهاي بسته از شاخهها و برگها و چرخيدن دوربين اطراف درختان دير زيست، تماشاگر را به عمق ظاهر و باطن اين درختان ميبرد.
تاكيد راوي بر اهميت حفظ و نگهداري از درختان ديرزيست نشان ميدهد اين درختان پهناور در جذب گردشگران نيز تاثير زيادي دارند. از اينرو، بايد برنامه جامعي براي حفاظت از اين گونه ارزشمند ارائه شود. براي حفاظت و حمايت از درختان كهنسال بايد مسوولان استراتژي خاصي را تهيه و تدوين كنند. تخصيص بودجه براي حراست از گونههاي ارزشمند ملي و طبيعي ضروري است.
مستند درختان ديرزيست برخي از درختان نظير چنار، سرو و نارون را در محوطه و مجاور بناهاي مذهبي و متبركه نشان ميدهد باورها و اعتقادات مذهبي مردم موجب حفظ آنها شده است.
عليرضا آقابالايي
شنبه 4 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 409]