واضح آرشیو وب فارسی:همشهری: خرد شدن استخوانها زير پاي گرسنگي
آسيبها- فائزه توكل صديقي:
همه كساني كه روزانه اخبار را پيگيري ميكنند اين جمله سخنگوي دولت را هرگز فراموش نخواهند كرد: «از ما ميخواهند به جاي حل مشكلات جهاني به فكر گوجهفرنگي باشيم.»
اما گويا ايشان فراموش كردهاند كه همه ما انسانها براي زنده ماندن نياز به مواد اوليهاي مثل همين گوجهفرنگي ناقابل داريم.
انرژي لازم براي راه رفتن، كار كردن و انجام بسياري از امور روزمره از راه همين مواد غذايي به دست ميآيد و از سوي ديگر، به قول شهربانو اماني، نماينده مجلس ششم، بسياري از آسيبهاي اجتماعي و ناهنجاريها به گراني و تورم در حال افزايش بستگي دارد. حتي كساني هم كه در سازمان جهاني غذا، نگران افزايش بيرويه مواد غذايي در جهان هستند و براي حل اين بحران دست به دامان دولتها و كارشناسان شدهاند، براي زنده ماندن نياز به غذا دارند.
يك متخصص تغذيه ميگويد: «50 تا 60 درصد انرژي بدن انسان توسط كربوهيدراتها و 10 تا 15 درصد آن از راه پروتئينها تأمين ميشود.» برنج، نان و سيبزميني از خانواده كربوهيدراتها، گوشت و مرغ از دسته پروتئينها و بالاخره همين گوجهفرنگي موردنظر سخنگوي دولت، جزو مواد انرژيزايي هستند كه روزبهروز بر نرخشان افزوده ميشود؛ هرچند موضوع گراني مواد غذايي و بحران جهاني غذا، دغدغه همه كشورهاي در حال توسعه است. بهطوري كه بهاي مواد غذايي پايه از اواخر سال 2007 به دليل عواملي همچون گرم شدن كره زمين، خشكسالي، افزايش تقاضا در كشورهايي همچون چين و هند و افزايش روند توليد سوختهاي زيستي از محصولات كشاورزي، 40 درصد افزايش يافته است.
هشدار سازمان ملل راجع به گراني و كمبود مواد غذايي در اين باره هم هنوز نتوانسته راه به جايي ببرد. هفته گذشته سازمان ملل بار ديگر اعلام كرد: «براي اينكه برنامه جهاني غذا بتواند وظايف خود را انجام دهد، بودجه اين نهاد بايد معادل چند ميليون دلار در هر هفته افزايش يابد.»
اين نوشتار به بررسي تلاش سازمان ملل براي مهار اين بحران ميپردازد.
تلاش سازمان ملل براي مهار بحران
در 2 مي امسال بان كيمون، دبير كل سازمان ملل و مديران 27 نهاد وابسته به اين سازمان در ژنو گرد هم آمدند تا درباره راههاي خروج از بحران بينالمللي كمبود مواد و گراني موادغذايي رايزني كنند. محور اصلي اين گردهمايي بررسي مجموعهاي از پيشنهادها بود. نتايج اين بررسي را دبير كل سازمان ملل روز بعد در يك كنفرانس مطبوعاتي به اطلاع نمايندگان رسانههاي بينالمللي رساند. از نظر دبيركل سازمان ملل، برخلاف بحرانهاي قبلي، هدف بايد از رساندن عاجل غذا به نيازمندان فراتر رود و تامين غذاي فردا نيز در دستور كار قرار گيرد.
آقاي بان در كنفرانس مطبوعاتي خود ابراز اميدواري كرد كه در اجلاس رهبران جهان در رم در اوايل ماه ژوئن (خرداد ماه) راههاي مناسبي براي غلبه بر بحران موادغذايي در جهان پيدا شود.
دلايل بحران
رفتار و عادات مصرفكنندگان در كشورهاي پيشرفته و نيز اختصاص بخش بزرگي از زمينهاي زراعي براي توليد گياهاني كه به مصرف سوختهاي زيستي ميرسند از ديگر عواملي بودند كه دبير كل سازمان ملل بر نقش آنها در بروز بحران كنوني انگشت گذاشت. او گفت: كمبود و گراني موادغذايي در اين ميان به شماري از كشورهاي پيشرفته نيز سرايت كرده است. خانم ژوزت شيران رئيس برنامه جهاني غذاي سازمان ملل، از كشورهاي اهداكننده موادغذايي خواسته است كمكهاي خود به مردم گرسنه جهان را افزايش دهند. او گفت سازمانش در ايجاد راهحلهاي درازمدت از طريق كمك به كشاورزان كشورهاي در حال توسعه، پيشرفتهايي حاصل كرده است.
وي در كنفرانس بينالمللي كمكهاي غذايي كه سالجاري در آمريكا تشكيل شد با عنوان كردن افزايش 55درصدي قيمت موادغذايي در 10 ماهه اخير و كمك به كشورهاي فقير كه نسبت به سال قبل 40درصد كاهش نشان ميدهد، به كشورهاي اهداكننده هشدار داد. «بالا رفتن قيمت نفت هم موجب گران شدن هزينه حمل و نقل، كود و سوخت ماشينآلات كشاورزي است. به علاوه، ذخيرههاي موادغذايي- از جمله ذرت، روغن نخل، روغن دانهها، شكر و آردنشاسته- روانه بازار صنعت، مانند صنعت توليد سوختهاي بيولوژيكي شدهاند.
اروپا حاضر نيست از سياستهاي خود در قبال سوختهاي زيستي دست بردارد چون كشورهاي اروپايي مصمم هستند مصرف سوختهاي فسيلي را كاهش دهند.
انگيزه اصلي از توليد سوختهاي زيستي كه عمدتا براي مصرف در خودروهاست و از محصول كشاورزي به دست ميآيد، مقابله با تغيير نامطلوب آب و هوا بوده است. مناطقي مانند اروپا و آمريكايشمالي براي توليد سوخت زيستي، ميزان كشت سويا و ذرت را افزايش دادهاند و كشورهايي كه در مناطق گرمتر قرار گرفتهاند، مانند برزيل، محصول چغندر قند را
چند برابر كردهاند.»
رشد ناعادلانه اقتصاد جهاني، دليل گراني
سازمان ملل اعلام كرد كه گرسنگي به كشورهايي مانند اندونزي، يمن و مكزيك هم كشيده شده است و در كشورهاي در حال توسعه برخي از مردم به جاي 3 وعده غذا در روز، تنها يك وعده غذا ميخورند. شواهدي در دست است كه نشان ميدهد در بخشي از كشورهاي در حال توسعه، گراني مواد غذايي حتي طبقه متوسط را نيز تحت فشار قرار داده است. دليل اين امر اين است كه درآمد اين طبقه به همان سرعت گران شدن مواد خوراكي افزايش نيافته است. از نظر سازمان ملل چندين سال رشد اقتصادي قوي جهاني كه سبب شد بسياري از مردم مرفهتر زندگي كنند، يكي از دلايل گراني مواد خوراكي محسوب ميشود.
اين عامل، همراه با افزايش جمعيت كره زمين، موجب افزايش تقاضا براي مواد غذايي از جمله گوشت شده است و اين موضوع به نوبه خود در قيمت دانههايي كه براي تغذيه دامها از آن استفاده ميشود، تاثير گذاشته است. سوخت زيستي كه غالبا براي حمل و نقل زميني از آن استفاده ميشود، عامل ديگري است كه تقاضا براي محصولاتي را كه به طور سنتي براي تغذيه به كار ميرود افزايش داده است.»
چهره جديد از گرسنگي
در بسياري از مناطق آفريقا، حجم كشت محصولات كشاورزي، به دليل گراني وسايل و مواد مورد نياز كمتر از قبل شده است. اكنون 100 ميليون نفر با تهديد گرسنگي روبهرو هستند، جامعه بينالملل همانگونه كه در سال 2004 در حادثه امواج مهيب اقيانوس هند وارد عمل شد، بايد در اين قضيه نيز اقدام كند.
از نظر سازمان ملل چهره جديدي از گرسنگي نمايان شده است. ميليونها نفر كه تا 6 ماه پيش در مقوله گرسنگي اضطراري نبودند، اكنون در اين وضعيت قرار دارند. مدير برنامه جهاني و غذا تاكيد كرده است كه در اقدام جهاني براي رفع اين كمبود بايد علاوه بر سازمان ملل، بانك جهاني و صندوق بينالمللي پول نيز به صورت هماهنگ با ديگر سازمانهاي بشردوستانه از جمله نهادهاي مدني مشاركت داشته باشند.
100 ميليون گرسنه
در آخرين اخبار هم از سوي سازمان جهاني غذا، بانك جهاني و سازمان ملل از كشورها مصرانه خواسته شد تا به خاطر حفظ انبارهاي غذايي خود، صادرات را ممنوع نكنند. سازمان ملل براي افزايش توليد كشاورزان مناطقي كه در بدترين شرايط قرار گرفتهاند، 200 ميليون دلار تخصيص داد. اين سازمان همچنين خواستار حمايت مالي براي خريد بذر توسط كشاورزان شده است.سازمان ملل متحد معتقد است 100 ميليون نفر با كمبود غذا مواجه هستند و برنامه جهاني غذا هم اعلام كرده است كه تنها در سال جاري به 755 ميليون دلار جهت مقابله با اين پديده نياز دارد.
دبير كل سازمان ملل متحد گفت: «اولين وظيفه اين نيرو تامين غذاي ميليونها نفري است كه به خاطر افزايش قيمت مواد غذايي، براي به دست آوردن غذا با مشكل مواجه هستند.»
اين نيرو كه توسط بان كيمون هدايت خواهد شد، از سران آژانسهاي مختلف سازمان ملل متحد و رئيس بانك جهاني تشكيل شده است. سازمان ملل متحد در بيانيهاي كه پس از نشست دهم ارديبهشت (29 آوريل) دربرن، پايتخت سوئيس منتشر شد، اعلام كرده است: «به نظر ما افزايش شديد قيمت مواد غذايي در سطح جهان به چالشي غيرمنتظره در ابعادي جهاني و بحراني براي فقيرترين نقاط جهان به ويژه در مناطق شهري تبديل شده است.» سازمان ملل متحد ميخواهد در درازمدت به يارانههايي كه معامله اقلام كشاورزي را تحت تاثير قرار ميدهند، خاتمه داده شود و موازيني ايجاد شود تا از طريق آن آسيبهاي وارد شده به روند توليد مواد غذايي - ناشي از تغيير شرايط جوي كره زمين- تا اندازهاي كمتر شود. بيشك سازمان ملل بدون كمك كشورهاي عضو قادر به جلوگيري از بحران موادغذايي كه ممكن است جان مردم بيشماري را بگيرد، نيست.
تاريخ درج: 1 خرداد 1387 ساعت 11:47 تاريخ تاييد: 1 خرداد 1387 ساعت 14:45 تاريخ به روز رساني: 1 خرداد 1387 ساعت 14:36
چهارشنبه 1 خرداد 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: همشهری]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 341]