واضح آرشیو وب فارسی:خبر آنلاین: فرهنگ > ادبیات - آرش شفاعی درباره ی رفتارشناسی مخاطبان ادبیات ، پژوهشی علمی و سنجیده انجام نشده است . هیچ کس نمی تواند به طور دقیق گرایش یا بیرغبتی مخاطبان را به گونهای از ادبیات، تحلیل یا پیشبینی کند. به همین دلیل هر حرفی درباره چرایی این رفتار ، به مشاهدات، قراین و تحلیل های شخصی وابستهاست و به نظر میرسد تا زمانی که فاصلهی نیاز ادبیات و رویکرد دانشگاهی و علمی به آن زیاد باشد، در بر همین پاشنه خواهد چرخید.جدای از این مقدمه لازم ، قراین و شواهد نشاندهندهی این است که رکود اقبال نسبت به مجموعه های شعر در میان مخاطبان اندک اندک در حال فروکش کردن است و خرید قابل توجه مجموعه های شعری جدید در قالبهای مختلف و مطرح شدن نام های تازه در عرصهی ادبیات - به شهادت دست اندرکاران بازار کتاب- می تواند نشانهی امید بخشی از این تغییر فضا باشد.نخستین مسالهای که باید به آن توجه داشت، این است که اگرچه پیش از این مردم کمتر کتاب شعر میخریدند،اما علاقه ی آنان به اصل هنر شعر تغییری نکرده بود،یعنی در واقع کم شدن مشتری مجموعه شعرها در بازار کتاب،ربطی به کاهش علاقه مردم برای خواند شعر خوب نداشت . اگر کسی به کنگرهها و نشستهای مردمی شعر در سالهای اخیر رفتهباشد ، شاهد بودهاست که انبوهی از شنوندگان برای شنیدن تازههای شعر معاصر به این گونه نشستها میآمدند . در واقع شعر مخاطب داشت،اما به عنوان یک کالای فرهنگی درست در بازار عرضه نمیشد تا به دست مخاطبانبان و خواهندگان برسد. ترس و بی رغبتی ناشران به انتشار مجموعه های شعر دلیلی برای این فاصله افتادن بود که به لطف تغییر فضای جدید، خبرهایی از تغییر رویکرد ناشران بهخصوص ناشران بخش خصوصی در این حوزه به گوش میرسد.بخش عمده ای از این تغییر فضا به تغییر نگرش مخاطبان شعر باز می گردد. گسترش طبقه متوسط شهری که دارای تحصیلات دانشگاهی است و گروه عمده ای از آنان را زنان تشکیل می دهند فضای تازه ای برای ادبیات فراهم آورده است . مخاطبان جدید شعر بر خلاف مخاطبان گذشته ، چندان درگیر قالبها و تعریفهای سنتی از شعر و نامداران و نامآوران این عرصه نیستند، بلکه بیشتر از نام ها و قالب ها به اصل شعر میاندیشد.سالها بود که شاعران ،شعر سپید می گفتند و به مخاطبان عرضه میکردند اما گروه عمدهای از مخاطبان تربیت لازم برای بهره مندی زیبا شناسانه از این قالب نداشتند، اما امروز شاعران این گونه ی شعری در کنار شاعرانی که در قالب های سنتی شعر میگویند با اقبال مخاطبان روبرو شدهاند .چون نسل امروز خریدار ادبیات جدی است که زیبایی شناسی خاص خود را دارد و لیاقت بهره مندی از گوهر شعر را یافتهاست .نکته ی مهم دیگر این است که نسل جدید از توانمندی های رسانه ای و شخصی خود برای گسترش و تبلیغ ادبیات و علایق زیبایی شناسانه ی خود به شکل خلاق استفاده میکند و نسبت به گستردن چتر علایقش متعهد است. این مساله ، ناکارآمدی رسانه های سنتی در تزریق شوق به ادبیات را تا حدود زیادی جبران کرده است .امروز بخش مهمی از تبلیغ وانتشار شعر معاصر برعهده ی شبکه های اجتماعی است که بدون داشتن تکلیف و تعهد بیرونی ، دایره ی شعر را خاموش و آرام، وسیع کرده و باعث شده ناشرانی که با شنیدن نام کتاب شعر تب می کردند ، فراخوان انتشار مجموعه های تازه بدهند.در این میان باید به این نکته نیز توجه داشت که خود شاعران نیز اندک اندک رویکردهای تازه تری را در شعر وارد کردهاند و برج عاج نشینی حداقل بخشی از شعرا و بی اعتنایی آنها به تحولات و رویدادهای اجتماعی و سیاسی که جامعه را تحت تاثیر قرار میدهد ، پایان یافته است. به عبارت دیگر کارکرد رسانه ای شعر تحت تاثیر گسترش دایره ی نفوذ رسانهها باردیگر احیا شده و شاعران در اتفاقات و حوادثی که جامعه را تحت تاثیر قرار می دهد، ساکت نیستند ،همین مساله باعث می شود که در میان گروه های اجتماعی که به دنبال سخنگویانی برای بازگویی دیدگاههای خود هستند ، طرفداران تازهای پیدا کنند.با همهی این نوشتهها ،لازم است تاکید شود که هنوز فاصله ی میان نقطهی مطلوب و جایگاه فعلی استقبال از شعر معاصر ایران ، زیاد است و نباید به وضعیت امروز دل خوش داشت، بلکه باید با اصلاح بیشتر راههای عرضهی شعر به مردم، بهخصوص در حوزهی نشر و پخش کتاب ، به این شوق روزافزون پاسخی در خور داد.
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: خبر آنلاین]
[مشاهده در: www.khabaronline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 355]