تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1816426606
در حیاط کوچک زندان
واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: در حياط کوچک زندان نگاهي گذرا به برخي از کتاب هايي که در زندان نوشته شده اند در ادبيات فارسي، سابقه ي آثاري که به نحو مستقيم با زندان در ارتباط هستند، به شکل يک گونه ي ادبي مستقل ديده مي شود و اين همان قالبي است که آن را با نام «حبسيه» مي شناسيم.
متن زندان، براي هر کسي فارغ از دليل اتهام يا محکوميتش، فرصتي است براي تنهايي و تامل در جوانب هستي . براي آن هايي که به عنوان نويسنده يا شاعر زندان را تجربه کرده اند، اين تجربه علاوه بر اين که از نظر اجتماعي، سياسي و فردي اثرات عميقي در پي دارد، در تجربه ي ادبي آن ها هم موثر است و چه بسا که آينده ي ادبي شان را هم تحت تاثير قرار دهد. اگر يک انسان معمولي با درکي متعارف از زنده گي اين تجربه را از سر بگذراند، اين احتمال وجود دارد که اين تجربه را به شکلي پس از آزادي از زندان منعکس کند، اما بي ترديد اين اثر در روحيه حساس هنرمند عميق تر است و چه بسا که تا پايان عمر ادبي و هنري اش با او باقي بماند و سايه آن در تمام آثار او ديده شود.در ادبيات فارسي، سابقه ي آثاري که به نحو مستقيم با زندان در ارتباط هستند، به شکل يک گونه ي ادبي مستقل ديده مي شود و اين همان قالبي است که آن را با نام «حبسيه» مي شناسيم. کلمه ي حبسيه، در ادبيات فارسي نخستين بار در کتاب چهار مقاله عروضي آمده و به اشعاري گفته شده که مسعود سعد سلمان، شاعر دوران غزنوي در مدت زنداني بودن سرود. پس از او، حسبيه، يعني اثري که منسوب به حبس و زندان است و در زندان سروده شده در آثار شاعران ديگر نيز بروز پيدا کرد؛ خاقاني، شاعر دوره سلجوقي نيز چهره ي ديگري است که شکوه اش از دوران حبس، ادامه جريان حبسيه سرايي در تاريخ ادبيات ايران شد. حبسيات البته تنها گونه ي آثاري نيستند که در محيط زندان خلق شده اند. در کنار زندان سروده اي خاقاني و مسعود سعد و...، عين القضات، فيلسوف و عارف قرن 5 و 6، زماني که به حکم خليفه بغداد راهي زندان مي شود، در سي و سه ساله گي در زندان، کتاب «شکوري الغرايب» را به زبان عربي مي نويسد که اين کتاب ارزنده را دفاعيه عين القضات مي شمارند: «زندان و زنجير و اشتياق و غربت و دوري معشوق البته بسيار سخت است.»آثاري که در زندان نوشته مي شوند، ويژه گي هايي متفاوت با ديگر اثار دارند و در قالب ها و مضامين گوناگون مي گنجند. انسان محروم از حرکت در فضاي آزاد، از مشاهده ي گردش شب و روز و فصل ها، در تنهايي و سکوت زندان، به درون خود سفر مي کند، پرده هاي ريا، دروغ و چاپلوسي را مي درد و بي هيچ تکلفي، احساسات انساني خود را در حالت هاي گوناگون به تصوير مي کشد. زندان مکاني براي تمرکز حواس نبود. در بندي که ما بوديم حدود 130 زنداني وجود داشت و در هر اتاق هم 6-5 زنداني، و لذا جايي براي تمرکز نبود. «ادبيات زندان» از مهم ترين و سياسي ترين شاخه هاي داستان نويسي فارسي در سال هاي پيش از انقلاب است. زنداني شدن در دهه هاي 20 تا 50 تجربه ي بسياري از نويسنده گان ايراني بوده است، و به همين دليل نمونه هاي زيادي از آثار ادبي به خصوص درباره ي وضعيت زندانيان اين مقطع برجاي مانده است. سال هاي زندان اگر چه براي نويسنده گان دهه 20 و 30 همراه با صدمات سنگين شخصي و خانواده گي بود، اما نتايج تجارب و زنده گي اين دوره، موجب آفرينش هاي ماندگاري در ادبيات معاصر ايران شده است. «زندان نوشته ها» اما در دنياي معاصر، تعريف هاي متفاوتي دارند. گاهي نوشته هاي زندان، به آن دسته آثاري گفته مي شود که زنداني پس از آزادي درباره تجربه هايش مي نويسد و به نوعي مي شود آن را خاطرات زندان ناميد و گاهي نوشته هايي است که به شکل مستقيم انعکاس تجربه هاي نويسنده در داخل زندان است. اصلي ترين جنبه ي آثار اين دسته از نويسنده گان ايراني، تصوير فضاي سرد و تيره و هراس آور زندان است، اما «ادبيات زندان» همواره جايي ميان دو قطب خاطره نويسي و تمثيل نويسي قرار دارد. هر چند در کنار اين دسته آثار، نويسنده گاني هم بوده اند که تنها از فرصت زندان براي نوشتن و ترجمه بهره برده اند. ممکن است بسياري از اين نوشته ها در داخل زندان نوشته شده باشند يا پس از آن، اما گاهي کاملا به دور از توصيف فضاي زندان و مسايل آن بوده اند و تنها مجالسي بوده اند براي بيان افکار و انديشه هاي نويسنده.
شوهر آهو خانم زندان نوشته افغاني علي محمد افغاني، نويسنده رمان شوهر آهو خانم، اين رمان را در زندان نوشته است. او که از سال 1333 تا آبان 37. در زندان بوده، اولين رمانش را در همين دوران نوشته است. نوشتن اين کتاب به گفته خود نويسنده، 3 سال طول کشيده است. خود او در ورد تجربه ا از نوشتن يک رمان در زنان مي گويد: «زندان مکاني براي تمرکز حواس نبود. در بندي که ما بوديم حدود 130 زنداني وجود داشت و در هر اتاق هم 6-5 زنداني، و لذا جايي براي تمرکز نبود. مدتي مي نوشتم و بعد بايد کمي کار را تعطيل مي کردم تا شايد شرايط براي نوشته دوباره فراهم شود. خودم هم مي دانم که شوهر آهو خانم ارتباط بسيار نزديکي با واقعيت هاي روحي، رواني و تضادهاي جامعه دارد و بيان گر انقلابي است که در يک خانواده کوچک به وجود آمده و من آن را حس کرده بودم و شناختم، به همين دليل کتاب مطرحي است، طوري که در اثار نويسنده گان خارجي هم شما چنين چيزي نمي بينيد.» با اين تعبير، او براي نوشتن اين کتاب، نظم و ترتيب خاصي نداشته؛ زيرا نوشتن او تابع مسايل زيادي بوده؛ مسايلي که خاص زنان است.او نمي توانست در زندان راحت بنويسد.بايد کاري مي کرد تا نگهبان ها متوجه نشوند که او در حال داستان نوشتن است. به همين خاطر موقع نوشتن اين رمان، يک کتاب انگليسي باز مي کرد و جلوي چشمش مي گذاشته تا نگهبان ها فکر کنند که او دارد اين کتاب را مي خواند و ترجمه مي کند. عادت هاي نويسنده گي او در زندان هم تابع همين شرايط بوده است. شب ها به اتفاقات رمان و شخصيت ها فکر مي کرد و روزها مي نوشت. گاهي براي اين که يادش نرود به چه چيزهايي فکر کرده، حوادث و اتفاقات را به صورت خلاصه يا رمزي روي ديوار کنار تختش مي نوشت. تاريخ فلسفه غربنجف دريابندري، مترجم معروف، در سال 1332 اولين اثر خود را که ترجمه کتاب معروف «وداع با اسلحه» ارنست همينگوي بود، براي چاپ به تهران فرستاد. هم زمان با چاپ اين کتاب در سال 1333، به دليل فعاليت هاي سياسي در آبادان به زندان افتاد و بعد از يک سال، به زندان تهران منتقل شد. در زندان به مسايل فلسفي علاقه مند شد و در مدت حبس، کتاب «تاريخ فلسفه ي غرب» نوشته ي برتراند راسل را ترجمه کرد که بعدها انتشارات سخن آن را منتشر کرد. او بعد از تحمل 4 سال حبس، در سال 1337 از زندان آزاد شد و به کارهاي مختلفي روي آورد اما ترجمه ي اين اثر به عنوان يادگاري از دوران زندان برايش به جا ماند. پرتوي از قرآن آيت الله طالقاني، پرتوي از قرآن را که از تفاسير دلنشين و دلپذير قرآن است، در زندان نوشته است. آيت الله طالقاني، جلد اول پرتوي از قرآن را در مرداد سال 1342، پس از نوشتن مقدمه اي براي چاپ به بيرون از زندان فرستاد. خصيصه ي بارز اين تفسير اعتنا به مسايل علمي و در واقع انطباق اطلاعات عادي علمي با بعضي آيات قرآني است. البته مسايل اجتماعي مخصوصاً سياسي، خلاف مسايل علمي و اخلاقي، برعکس آن چه همه گان تصور مي کنند و انتظار دارند. در پرتوي از قرآن چندان زياد نيست که يک مقدار از آن مربوط به سانسور، چه سانسور هنگام تحرير و چه سانسور هنگام طبع و انتشار اوليه اين اثر است. البته از آن جا که غالب بخش هاي پرتوي از قرآن در زندان تاليف شده، کمبود منابع گوناگون اعم از تفسيري يا حتي علمي که ورد علاقه خاص نويسنده بوده، احساس مي شود. بخش ادبيات تبيان منبع: ماهنامه ي آزما- شماره 79 / نعيمه دوستدار
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[مشاهده در: www.tebyan.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 723]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها