واضح آرشیو وب فارسی:نیک صالحی: تاریخ انتشار یکشنبه 4 مرداد 1388 تعداد مشاهده : 91 جوان، تعهد و خاطره در گفتوگو با مشفق كاشاني خبرگزاري فارس: مشفق كاشاني در آستانه ورود به 85 سالگي، ضمن تأكيد بر توجه به شاعران جوان، گسترش نقد ادبي در ايران و بسط تئوري شعر متعهد، خاطره خود را از نخستين شعري كه براي انقلاب اسلامي سرود بازگو ميكند. به گزارش خبرنگار فارس، عباس كيمنش (مشفق كاشاني) در روز چهارم مرداد سال 1304 شمسي در شهر كاشان متولد شده است. وي تحصيلات ابتدايي و متوسطه را در شهر كاشان و تحصيلات دانشگاهي را تا اخذ درجه فوقليسانس در رشته حسابداري و بودجه از دانشگاه تهران ادامه داد. مشفق كاشاني بيش از 37 سال در وزارت فرهنگ (آموزش و پرورش) در سمت آموزگاري، دبيري و سازمان اداري در كاشان و تهران خدمت كرد و در اوايل انقلاب شكوهمند اسلامي بنا به درخواست خود به كسوت بازنشستگان درآمد و از آن ايام تاكنون به فعاليتهاي ادبي و تحقيقاتي ادامه ميدهد. وي خدمات بسياري را در دوره انقلاب اسلامي به نظام عرضه كرده كه از آن ميان ميتوان به رياست شوراي عالي شعر وزارت ارشاد و عضويت در شوراي عالي شعر صداوسيما اشاره كرد. از آثار اين شاعر پيشكسوت ميتوان به مجموعه اشعاري با نام خاطرات، سرود زندگي، شراب آفتاب، آذرخش، بهار سرخ درود و همچنين كتابهايي چون ديوان حاج سليمان صباحي بيدگلي، خلوت انس (تذكره شاعران معاصر)، سيماي محمد در آيينه شعر، پنجرهاي به آفتاب (مجموعه شعرهاي مذهبي و عرفاني) اشاره كرد. مشفق كاشاني در گفتوگو با خبرنگار فارس، درباره موضوعات بسياري سخن گفت. * بها دادن به شاعران جوان مشفق كاشاني گفت: آن بهايي كه بايد به شاعران انقلاب داده شود به طور كامل داده نميشود. يك شاعر جواني كه امروز انتظار داريم آثار زيبايي از او ببينيم، امروز به يأس و نااميدي رسيده است زيرا از نظر زندگي و از نظر مادي در مضيقه است. اگر توجه كنيد به آثاري كه در مطبوعات منتشر ميشود، اكثر جوانان دم از يأس و نااميدي ميزنند و دليلش هم همين مسائل مادي است. در طول تاريخ به طور كلي هميشه شاعران وضع خودشان را ناديده ميگيرند. اين مسيري است كه در طول تاريخ وجود داشته و اكنون هم ادامه دارد. اگر واقعاً دستگاهها و نهادها توجهي به ويژه به شاعران جوان داشته باشند كه رسالت شعر بر دوش آنان است، اوضاع خيلي بهتر خواهد شد. مشفق كاشاني بيان داشت: يك شاعر جوان، امروز بايد زير چتر حمايت برود و نيازهايش برآورده شود. اميد است كه بتوانيم از اين وضعيت يأس بيرون بياييم. با همين وضع ما آثار بسيار شگفتانگيزي از شاعران جوان ميبينيم كه از نظر انديشه و فكر و تكنيك و فصاحت در سطح بالايي هستند. اگر واقعاً به اينها بيشتر توجه شود، يك حافظ و سعدي ديگري خواهيم داشت. توجه به شاعر خصوصاً به طيف جوان مطمئناً نتيجه مطلوب به دست خواهد داد. من اميدوارم اين يأسي كه گريبانگير شاعران ما است و بعضاً هم به راههاي انحرافي كشيده ميشوند، از بين برود. اين شاعر پيشكسوت اظهار داشت: شاعران پيشكسوت در حوزه شعر و ادبيات متعهد به نظر من تا آن حدي كه امكان داشته فعاليتهاي خودشان را كردند و الان هم بيكار نيستند، اما آن انتظاري كه ما از يك شاعر جوان داريم نميتوانيم از يك شاعر پيشكسوت و سالخورده داشته باشيم. اگر تمام نهادهاي متنوع كه خود به پريشاني و نابساماني دامن ميزنند بيايند تمام شاعران را زير يك چتر قرار دهد، شاعران پيشكسوت هم بهتر از اين فعاليت خواهند كرد. درست است كه در اين سالهاي اخير كم و بيش درباره پيشكسوتها اقداماتي شده اما اين كافي نيست. * نقد در ايران وجود ندارد مشفق كاشاني در بخش ديگري از سخنانش درباره نقد ادبي در ايران گفت: ما در ايران به طور كلي نقد را به معني واقعي نداريم. نقد امروز ما يا تعريف است يا تقبيح و علتش اين است كه من چهار نفر دوست دارم كه در مطبوعات از من تعريف ميكنند و چند دشمن هم دارم كه مرا تقبيح ميكنند، اما اصل قضيه كه نقد و نظر بيغرض است كم پيدا ميشود. سليقهها مختلف است. هميشه آرزو ميكنم كه اين پريشانحالي با برنامهريزيهاي دقيق برداشته شود. * شاعر انقلاب در قالب كلاسيك حرف نو زد همچنين مشفق كاشاني اذعان داشت: اگر به ادبيات قبل از انقلاب رجوع كنيم حرف اول و آخرشان حول مسائل جنسي دور ميزد. انقلاب اسلامي مسير را كاملاً تغيير داد و به راه راست هدايت كرد. چه شعراي پيشكسوت و چه جواناني كه از انقلاب برخاستند گواه اين مسئله هستند. بعد از انقلاب مشروطيت بيشتر صحبتها روي وطنپرستي بود اما با ظهور انقلاب علاوه بر توجه به آب و خاك به مسائل معنوي هم توجه شاياني شد و هنرمند را به سمت معنويات سوق داد. نمونههاي باارزش را هم امروز ميبينيم. آثاري در حوزه جنگ در دسترس داريم كه در تاريخ ادبيات ايران بينظير است. مشفق بيان داشت: اين امكان را انقلاب به شاعر و نويسنده داد كه بتواند در هر قالب و حوزهاي قلم بزند. خيلي از شاعران در قالبهاي كلاسيك حرف تازه دارند و اين از رهاوردهاي انقلاب است. مثلاً در مورد واقعه كربلا ما آثاري در سبك نيمايي داريم در صورتي كه در گذشته خيلي صريح به ما ميگفتند كه در شعر نيمايي نميتوان شعر مذهبي سرود. شاعران بعد از انقلاب نشان دادند كه در قالبهاي كلاسيك هم ميتوان حرف نو زد. غزلهايي كه امروز ميبينيم خود تحول بزرگي است. قبل از انقلاب به ما ميگفتند نرويد سعدي و حافظ و فردوسي و نظامي و مولانا بخوانيد چون شما را از نوپردازي دور ميكند. وي ادامه داد: در عين حال كه خود زندهياد نيما چهل سال در ادبيات گذشته مطالعه داشت و پس از او زندهياد مهدي اخوان ثالث را ميبينيم كه در قالبهاي كلاسيك استادانه شعر ميگويد و در قالبهاي نيمايي هم آن شاهكارها را خلق ميكند. آن مسير معنويت كه حضرت امام (ره) براي صاحبان انديشه ترسيم كردند، ما الان داريم آثارش را ميبينيم. هرچند كه مدتي است كمرنگ شده است و يكي از دلايلش هم به مسائل اقتصادي برميگردد كه بحثي هم در اين نيست. * شاعر بايد آزاد و تأمين باشد مشفق كاشاني ادامه داد: مصطفي رحماندوست تعريف ميكرد يك سال كه من به سوريه رفتم و ديدم كه كانون هنرمندان آنجا فعاليت بسيار گستردهاي دارد. كافي است يك هنرمند يك اثر در يك حوزه ارائه دهد كارتي به عنوان عضويت به او ميدهند و او را از لحاظ اقتصادي و مادي تأمين ميكنند و به او ميگويند كه بنشين و اثر خلق كند. بنشيند آن چيزي را كه در وجودش است بيرون بريزد. شعرا اميد داشتند كه آيندهشان از جهاتي تأمين باشد اما آيا اين مسئله اتفاق افتاد؟ خالق كتاب «آيينه رجا» اظهار داشت: شاعر بايد آزادي وقت و انديشه داشته باشد. من اين وضعيت را براي همه شعرا پيشنهاد ميكنم. شكم گرسنه دين و ايمان ندارد. شاعر متعهد كسي است كه تحت هر شرايطي تفكرات و باورهاي مذهبياش را حفظ كند. كساني هستند كه با تمام مضيغههاي زندگي تعهد خود را حفظ كردند و كساني هم هستند كه در اين انقلاب بار خودشان را بستند و رفتند و شعرشان هم رنگ و بويي از اعتقاد ندارد. * شاعر متعهد به نقد جامعه بپردازد مشفق كاشاني گفت: به نظر من يك شاعر متعهد بايد مشكلات و مسائل موجود در جامعه را در شعرش نقد كند. شايد خيليها احتياط ميكنند اما در هر حال نقد ملايم و برملا كردن اين نارساييها بايد در شعر متعهد امروز ارائه شود، چون رسالت يك شاعر اين است كه زشتيها و زيباييها را در شعرش متجلي كند. يك شاعر بايد فرزند زمان خودش باشد. پنجاه سال آينده وقتي شعر اين زمان خوانده ميشود خواننده بايد درك كند كه چه بر مملكت گذشته و چه اتفاقي افتاده است. اگر اينها نباشد تعهد هم مفهوم پيدا نميكند. مشفق كاشاني اذعان داشت: بايد به يك شاعر آزادي بدهند تا بتواند حرفش را بزند. شما اگر امروز يك مسئلهاي را كه جامعه با آن دست به گريبان است ميبينيد بايد درباره آن بگوييد. بارها ما در خدمت مقام معظم رهبري بوديم و در آنجا شاعري يك نقد تند انجام داده و ايشان كاملا تأييد كردند، در نظر داشته باشيم كه خيلي از نارسايي را خود ايشان تذكر ميدهند. اين شاعر افزود: اگر واقعاً رجال و شخصيتهاي مطرح در نظام با سعه صدر انتقادات را بپذيرند و ناراحت نشوند، راه گشوده ميشود و يك هنرمند ميتواند حرف دلش را بزند و نقد كند، اما بعضي از افراد نقد را برنميتابند. بسياري از اهالي فرهنگ و ادب هم گاهي نقد را برنميتابد. اين مسئله بسيار ريشهدار است. وي ادامه داد: هميشه نياز است كه ما به مسئله انقلاب بپردازيم، اما امروز بايد به مسائل روز هم توجه داشته باشيم. بسياري از نظرات حضرت امام هنوز جامعه عمل نپوشيده است و خيلي مسائل وجود دارد كه ميتوان آنها را مطرح كرد اما امروز بسياري از نارساييها جلوي اين مسئله را گرفته است. همچنين در مورد هشت سال دفاع مقدس خيلي از نكات است كه هنوز گفته نشده است. * خاطره سرودن اولين شعر انقلاب وي در پاسخ به اينكه نخستين شعرش را درباره انقلاب در چه زماني سروده است، اظهار داشت: اولين شعر من درباره انقلاب قبل از ورود امام به كشور بود كه پس از 14 سال رخ ميداد. در آن زمان يك هيجان آميخته با ترديد در دل مردم وجود داشت. يك شب در منزل با زندهياد اوستا و گلشن كردستاني نشسته بوديم و تفألي به ديوان حافظ زديم. غزلي از حافظ آمد كه يك بيتش خيلي جالب است. «بار غمي كه خاطر ما خسته كرده بود/ عيسيدمي خدا بفرستاد و برگرفت». عيسي و روحالله هم معني هستند و اين شگفتي لسان الغيب است. مشفق كاشاني افزود: شعر «خميني اي امام» سبزواري نيز آن زمان خيلي شكوفا شد. مسئول ضبط اين سرود ميگفت كه ما ديوار به ديوار كاخ شاه اين سرود را ضبط كرديم. وي در پايان گفت: ما در شعر انقلاب عدهاي را داريم كه به دور خودشان ديوار كشيدهاند. ما نميتوانيم بگوييم اخوان ثالث شاعر نبود. اما جهت امثال او فرق ميكرد. ولي ما به هنر آنها كار داريم. وقتي من ميبينم يك شاعر مثل اخوان آن همه در شعر والاست خيلي بيانصافي است كه دورش را قلم بكشم. من وظيفه دارم او را معرفي كنم و اين مسئله دو طرفه است. انتهاي پيام/م
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: نیک صالحی]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 154]