واضح آرشیو وب فارسی:تبیان: سرود شوریدگان(نگاهی به مناجات شعبانیه)
«نیایش» ، نیاز روح است و «دعا» ، غذای جان . در اینکه چه باید خواست و چگونه باید خواست، نیازمند رهنمود و تعلیم سالکان واصل و عارفان کاملیم، یعنی امام معصوم و اولیای الهی . «مناجات شعبانیه» ، رهاوردی از آموزشهای سالکانه آن حجتهای الهی به رهروان راه معنی است . مفاهیم بلند و عارفانه و عاشقانه آن، ریشه در دریای «دل امام» دارد و روح زیبای علی (ع) با این نیایش، خدای جمیل و جلیل را دیده و چشیده و لطف او را به تصویر کشیده است . امامان دیگر نیز، پیوسته از این چشمه نوشیدهاند و با واژههای سبز و تعبیرات نغز و جملات شیدایی آن، شوریده حالی خود را در پیشگاه خدا سرودهاند و همه اهل این مناجات بودهاند . امام امت «قدس سره» که گام جای گام آن اولیای قدوسی نهاده بود، پیوسته باشور و نشاطی خاص از آن یاد میکرد و فرازهایی از آن را با حالت وجد و جذبه تکرار میفرمود و سر در پای این دریای حکمت و عرفان میشود . از سخنان آن عارف پیر است که: «مناجات شعبانیه از مناجاتهایی است که اگر یک نفر انسان دلسوخته، یک عارف دلسوخته . . . بخواهد آن را شرح کند و شرح کند از برای دیگران، بسیار ارزشمند است و محتاج به شرح است .» 1«مناجات شعبانیه» ، زمزمه مناجات است و شور دعا و سوز تضرع و روزنه امید. گفتگو با خدایی است که راز درون و نیاز انسان و فرجام امور را میداند و پیش از آن که لب به سخن گشاییم، دفتر دلمان و کتاب نفسمان را میخواند و قلم تقدیرش به همه چیز و همه کس جاری است و سود و زیانها و افزایش و کاستیها به دست اوست . الهی . . . ان حرمتنی فمن ذالذی یرزقنی و ان خذلتنی فمن ذا الذی ینصرنی . . . خدایا! اگر محرومم سازی، کیست که روزیم دهد؟ و اگر خوارم کنی کیست که یاریم کند؟ از خشم تو به خودت پناه میبرم . اگر من شایسته رحمتت نیستم، تو سزاوار جود و بخششی . در «مناجات شعبانیه» ، نیایشگر صاحبدل، خود را در برابر خدایی میبیند، بخشنده و رحمت گستر، رؤوف و خطاپوش، رحیم و پوزشپذیر، که نه میتواند دل از عطای او برکند و نه از عفو او بر خطاها نومید شود . زبان عذر خواهی او از خدا بلند است و دامن حسناتش کوتاه . زبان «مناجات شعبانیه» ، زبان عشق و شیدایی است: «خدایا! اگر میخواستی خوارم کنی، هدایتم نمیکردی، اگر میخواستی رسوایم کنی از عقوبت دنیا معافم نمیکردی . «مناجات شعبانیه» ، رهاوردی از آموزشهای سالکانه آن حجتهای الهی به رهروان راه معنی است. مفاهیم بلند و عارفانه و عاشقانه آن، ریشه در دریای «دل امام» دارد و روح زیبای علی (ع) با این نیایش، خدای جمیل و جلیل را دیده و چشیده و لطف او را به تصویر کشیده استخدایا! اگر مرا به جرمم بگیری، دست به دامان عفوت میزنم،اگر مرا به گناهانم مؤاخذه کنی، تو را به بخشایشتباز خواست میکنم.
اگر در دوزخم افکنی، به دوزخیان اعلام خواهم کرد که دوستت دارم . . . هر چند در کنار طاعتت، عملم کوچک است، اما امیدم بسی بزرگ است، پس چگونه میتوانم از آستانت تهیدست و محروم برگردم؟ . . .» اوج فرازهای بلند این دعا آنجاست که امام از خدایش «کمال انقطاع» میطلبد، از همه بریدن و به او پیوستن، جز فروغ او را ندیدن، چشم دل به نور کبریایی روشن ساختن، حجابهای نور را گسستن و به معدن عظمت رسیدن و جان را معلق درگاه ربوبی ساختن و به درگاه عزت و قدس او آویختن و در خلوت خدا، همدم او شدن و مدهوش جلال الهی گشتن . . . الهی! هب لی کمال الانقطاع الیک و انر ابصار قلوبنا بضیاء نظرها الیک . . . «مناجات شعبانیه» شکوه از جداییها و دور افتادنها و غفلتها و به خواب رفتنهاست . و انسان، تردیدی میان کیفر الهی، دوزخ را در چشم انداز قرار میدهد و پاداش خدا، به بهشت فرا میخواند . تا یار، کرا خواهد و میلش به که باشد! و پایان دعا، خواستهای چنین است: «خدایا! مرا به فروغ نشاطانگیز عزت خویش بپیوند، تا تنها شناسای تو باشم و از غیر تو روی برتابم و تنها از تو ترسم و بیم تو داشته باشم .» این است که همه امامان، بیاستثنا، زبانی مترنم و دلی مشعوف به این دعا داشتهاند و مناجات شعبانیه، با این حقایق ناب عرفانی و لحن و زبانی شیدایانه، «سرود شوریدگی» آن پیشوایان بوده است . این است، رمز تغزل ائمه با این نشید آسمانی و سرود عرفانی! تنظیم: گروه دین و اندیشه تبیان1) صحیفه نور، ج 20، ص 189 .
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: تبیان]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 156]