تبلیغات
تبلیغات متنی
محبوبترینها
ساقدوش کیست ؟ | وظیفه ساقدوش در مراسم عقد و عروسی چیست ؟
قایق‌سواری تالاب انزلی؛ تجربه‌ای متفاوت با چاشنی تخفیف
چگونه ویزای توریستی فرانسه را بگیریم؟
معرفی و فروش بوته گرافیتی ریخته گری
بهترین بروکر برای معاملات فارکس در سال 2024
تجربه رانندگی با لندکروز در جزیره قشم؛ لوکس‌ترین انتخاب
اکسپرتاپ: 10 شغل پردرآمد برای مهاجران کاری در کانادا
بهترین سایتهای خرید تیک آبی رسمی اینستاگرام در ایران
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1815598495
اولین فیلمبردار حرفه ای سینمای ایران
واضح آرشیو وب فارسی:راسخون:
اولین فیلمبردار حرفه ای سینمای ایران نويسنده: سعيد مستغاثي ساعت 2 بعد از ظهر جمعه 12 دي 1309 در سينما ماياک تهران فيلم "آبي و رابي" نخستين فيلم بلند داستاني سينماي ايران ساخته آوانس اوگانيانس و با فيلمبرداري خان بابا معتضدي روي پرده رفت.به همين بهانه نگاهي داريم به تاريخچه حرفه فيلمبرداري در ايران و اينکه خان بابا معتضدي چگونه اولين فيلمبردار حرفه اي سينماي ايران گرديد :شايد بتوان گفت حرفه فيلمبرداري در سينماي ايران نسبت به ساير رشته‌هاي ديگر سينمايي از تغيير و تحولات و فراز و نشيب‌هاي بيشتري در طي تاريخ خود برخوردار بوده است . به عبارتي اگر تاريخ سينماي ايران را به نمايش نخستين فيلم بلند سينمايي آن يعني«آبي و رابي» در سال 1309 محدود نماييم. تاريخ فيلمبرداري در ايران به نخستين سفر مظفرالدين‌شاه در سال 1279 به خارج كشور و ابتياع دستگاه سينما توگراف و برداشت فيلم توسط ميرزا ابراهيم خان عكاسباشي از مراسم جشن گل در بندر استند بلژيك مي‌رسد. يعني فيلمبرداري حدود 30 سال از خود سينما در ايران قدمت بيشتري دارد.هر چند دكتر شهريار عدل محقق و مشاور سازمان ميراث فرهنگي معتقد است اين تاريخ به بهمن ماه 1278 و خريد نخستين دستگاه سينماتوگراف برمي‌گردد.وي در اين مورد طي تحقيقاتي كه به عمل آورده ، مي‌نويسد:«… مدارك نشان مي‌دهد كه شاه قاجار در حدود بهمن و اسفند ماه 1277 هجري شمسي دستور خريد سينماتوگراف را به ميرزا احمدخان صنيع السلطنه عكاس معروف كه در پاريس به سر مي‌برد ،داده بوده است. صنيع السلطنه 3 دستگاه سينماتوگراف را با تمام وسايل خريده به تهران فرستاد و اين اسباب و لوازم در تاريخ يكشنبه 22 بهمن 1278 به نظر شاه رسيد… بعيد است كه از اين تاريخ به بعد دربار شاه دستكم فيلمبرداري نشده باشد و اين تاريخ شش ماه پيش از فيلمبرداري ميرزا ابراهيم خان عكاسباشي در استند بلژيك است كه تا كنون به عنوان نخستين فيلمبرداري شناخته شده بود… نخستين فيلمبرداران و فيلم نشانده‌هاي حرفه‌اي ايران را هم نيز به احتمال قريب به يقين بايد همان ميرزاابراهيم‌خان عكاسباشي و پدرش ميرزا احمد خان صنيع السلطنه دانست.… نخستين فيلمبردار غيرحرفه‌اي (آماتور) ايران را نيز يقينا بايد شخص مظفرالدين شاه دانست زيرا او عكاس بود و به اين جهت بدون شك دوربين فيلمبرداري را نيز به دست گرفت. سندي كه درباره فيلمبرداري از شير وجود دارد نيز خود دليلي است براين امر…»به اين ترتيب خان بابا معتضدي پس از جناب مظفرالدين شاه ، ميرزا احمدخان صنيع السلطنه، ميرزاابراهيم خان عكاسباشي و مهدي روسي خان ( كه در بهمن ماه 1288 از مراسم عاشوراي حسيني تقريبا 80 متر فيلم برداشته بود) برخلاف آنچه جمال اميد در كتاب تاريخ سينماي ايران او را سومين فيلمبردار ايراني دانسته ، در واقع پنجمين فيلمبردار در ايران به حساب ميآيد!اما خان بابا معتضدي خودش را نخستين فيلمبردارحرفه‌اي سينماي ايران مي‌داند و حتي روسي خان را نيز فيلمبردار نمي‌داند . او در گفت‌وگويي به سال 1346 با مجله تلاش شماره 8 ميگويد:« در آن موقع اصولا در ايران كسي فيلمبرداري نمي‌كرد ولي پروژكسيون و نمايش فيلم در 65 سال قبل به وسيله شخصي به نام روسي‌خان آغاز شد. روسي‌خان در خيابان علاءالدوله (فردوسي فعلي) سينماي كوچكي داشت كه براي روشنايي و نور پروژكسيون از خيك‌هاي محتوي استيلن و اكسيژن و يك قطعة گچ استفاده مي‌كرد. يعني روشنايي شديد استيلن و اكسيژن را در مقابل قطعه‌اي گچ قرار مي‌داد كه فيلم‌ها روي پرده يا ديوار سفيد منعكس مي‌شدند.»نمايش فيلم و فيلمبرداري خان بابا معتضدي در 1271 هجري شمسي متولد شد. او در گفت‌وگويي با محمدتهامي‌نژاد در فيلم «تاريخ سينماي ايران ؛ از مشروطيت تا سپنتا» به سال 1349 در مورد اولين برخوردش با سينما ميگويد:«يك شب پدرم سردار معتضد وارد خانه شد وبه مادرم گفت: خانم،امشب در باغ جمشيديه ارباب جمشيد چيز عجيب و غريب ديدم. يك نفر روسي را دعوت كرده بودند كه نمي‌دانم يك چيزي را انداخت روي پرده كه وقتي سيگار مي‌كشيد،دود سيگار معلوم بود و وقتي مي‌پريد توي آب، آب مي‌ريخت بيرون.»خان بابا معتضدي آنچنان كه خود ميگويد پس از تحصيل زبان و خط فارسي براي ادامه تحصيل به پاريس مي‌رود و دوره الكترومكانيك را مي‌گذراند و در ضمن آن به كلاس فيلمبرداري و پروژكسيون وارد شده و اطلاعات كافي در اين زمينه كسب مي‌كند . او در بازگشت به ايران به استخدام اداره گمرك در‌مي‌آيد اما كار فيلمبرداري را هم دنبال مي‌نمايد.معتضدي در همان گفت‌وگويش با مجله تلاش ميگويد:«از آنجا كه به كارهاي هنري فيلمبرداري و نمايش آن علاقه داشتم با سرمايه كمي كه در اختيارم بود يك قسمت از لوازم سينما و دستگاه فيلمبرداري را خريدم و به عشق خود در فنون سينماتوگرافي و فيلمبرداري ادامه دادم. لوازم فيلمبرداري را در حراج تكيه دولت پيدا كردم كه همه آنها متعلق به عهد مظفرالدين شاه بودند ،با اين ماشين آلات ناقص و قديمي و اطلاعاتي كه از كارخانه گومون كسب نموده بودم به فيلمبرداري خصوصي پرداختم كه مقداري از آنها تشريفاتي و مقداري هم تفريحي و مدارك تاريخي بودند.»خان بابا معتضدي ابتدا با فيلم‌هايي كه از پاريس آمده بود و يا از سينما ايران و علي وكيلي اجاره مي‌كرد برنامه نمايش فيلم براي خانم‌ها كه در آن موقع از تماشاي فيلم محروم بودند،ترتيب داد و سپس به فيلمبرداري روي آورد. فيلمبرداري از نقاط ديدني، باغ‌ها وگلخانه‌هاي تهران.تاريك‌خانه‌اي به وجود آورد و مقداري از نگاتيوهاي فيلمبرداري‌شده را در همان تاريك‌خانه كه مي‌توان نخستين لابراتوار چاپ فيلم ايران محسوب كرد، ظاهر نمود.او در مورد اين دوران ميگويد:«مدتي به فيلم‌هاي تفريحي اشتغال داشتم تا اين كه رضاشاه قدرت را به دست گرفت و مجلس موسسان تشكيل شد و اميرطهماسبي كه هنوز وزير جنگ نشده بود از كار من اطلاع حاصل كرد و مرا احضار نمود و به تشويق ايشان از گشايش مجلس موسسان و تاجگذاري يك رشته فيلم‌هايي در حدود 1500 متر تهيه كردم . چون اين فيلم‌ها جنبه تاريخي داشت و لابراتوار من كامل نبود ، آنها را در اينجا ظاهر نكردم بلكه به وسيله مستشار ماليه وقت ،آقاي كلمن آمريكايي آن را به آمريكا فرستادم. فيلم‌ها در آمريكا ظاهر شد و به تهران بازگشت.»اولين لابراتوار فيلم در ايران در صحنه‌اي از فيلم«تاريخ سينماي ايران؛ از مشروطيت تا سپنتا» ساخته محمد تهامي نژاد در سال 1349 ، خان بابا معتضدي به همراه يدالله طالقاني وارد تاريك خانه منزل معتضدي مي‌شوند . فضاي نسبتا كوچكي با ديوارهاي كهنه و ابزاري فرسوده در گوشه و كنار .مرحوم طالقاني خطاب به خان بابا معتضدي ميگويد : «آقاي متعضدي ،پنجاه سال از اين موضوع گذشت. مثل اين كه ديروز بود،با چه زحماتي ، در اين تاريك‌خانه براي فيلم‌ها ،سرود شاهنشاهي، راه‌آهن ،آب بلوار كرج، اسب دواني ،تمام نوشته‌هاي سينما… چقدر زحمت كشيديم، ميليون‌ها متر از اين جا فيلم ظاهر شده.»معتضدي ميگويد : «روزي اقلا 50تا600 مترفيلم ظاهر مي‌كرديم و بين سينماها تقسيم مي‌شد. اگر پوزيتيف از خود ما بود متري هفت ريال و اگرسفارش دهنده فيلم را مي‌آورد متري دو ريال تمام مي‌شد.»خان بابا معتضدي پس از نخستين فيلمبرداري‌هايش كه به قول خودش بيشتر جنبه تفريحي داشتند به دربار قاجار دعوت مي‌شود و حدود 400 متر از محمد حسن ميرزا وليعهد احمدشاه فيلمبرداري مي‌كند . او پس از كودتاي رضاخان همچنان در دربار باقي مي‌ماند و فيلم‌هايي همچون: رضاشاه در مجلس موسسان ،رژه قشون لشگري، مراسم كلنگ نخست بناي راه‌آهن تهران ،راه‌آهن شمال، تاجگذاري در كاخ گلستان را فيلمبرداري مي‌كند. پس از آن به نمايش فيلم براي بانوان روي مي‌آورد.در صحنه‌اي از فيلم «تاريخ سينماي ايران ؛ از مشروطيت تا سپنتا»، خان بابا معتضدي در اين باره توضيح مي‌دهد : «يادم مي‌آد ،در سال 1307 يا 1308 بود كه با شركت آقاي اردشيرخان ، يك سينما كه مردها اجازه ورود به آنجا را نداشتن،مخصوص خانم‌ها در خيابان علاءالدوله روبه‌روي بانك ملي تاسيس كرديم و اين سينما را مي‌چرخانديم. ولي تعجب در اينجاست كه با بليت يك قران و دوزار ، اين سينما چرخانده‌مي شد و خوب هم كار مي‌كرد. به اندازه بود و به كلي رضايت‌بخش بود.كار مشاركت علي وكيلي و اردشيرخان به دادگاه كشيد. اردشيرخان سال 1307 براي عمل جراحي به اروپا رفت و همانجا درگذشت. در سال 1306 تا 1308 دو سينماي زنانه ديگر هم در تهران تاسيس شد . سينماي زرتشتيان علي وكيلي، سينما صنعتي كلنل علينقي خان وزيري.… قرار از اين قرار بود كه من وقتي در قصر اعليحضرت همايوني مشغول نمايش فيلم‌هاي نفت جنوب بودم. همايوني به درگاهي كه رييس شهرباني يعني رييس نظميه اون وقت بودند؛ فرمودند آيا در جنوب شهر هم سينما داريد؟به عرض رسيد كه خير قربان .فرمودند پس چرا در جنوب شهر سينما تاسيس نمي‌كنيد كه اقلا بيايند و مدتي وقتشان را در سينما بگذرانند . بعد از اين موضوع ، آقاي درگاهي بنده را خواستند و تشويق كردند كه در آنجا در سال 1310 سينماي تمدن تاسيس شد…»اولين ميان نويس‌هاي فارسي در سينماي ايران خان بابا معتضدي براي نمايش فيلم‌هاي خارجي چاره‌اي انديشيد تا مردم عام نيز بتوانند از تماشاي اين‌گونه آثار لذت ببرند. او خودش در مصاحبه با مجله تلاش شماره 8 ميگويد: «من راهي به نظرم رسيد كه بتوانم مردم بيشتري را به طرف سينما بكشم و آنها را پايبند به اين تفريح جديد سازم. بنابراين اقدام به تاسيس لابراتوار مخصوص نمودم كه كار آن چاپ تيترهاي‌فيلم بود . به اين معني كه در بدو امر فيلم در لابراتوار نمايش داده مي‌شد و مطالب آن استنساخ مي‌گشت و به مقتضاي هر قسمت فيلم لوحه‌هاي مخصوص فارسي تهيه و فيلمبرداري و بعد از آن در محل خود چسبانده مي‌شد تا در موقع نمايش ديده شود .مع الوصف در سينماي تمدن چون مردم كمتر خواندن مي‌دانستند علاوه بر نوشته، يك نفر مترجم در سالن با صداي بلند همين تيترها را تكرار مي‌كرد.»فيلمبرداري نخستين فيلم سينماي ايران خان بابا معتضدي به مدت يك سال در كارخانه گومون پاريس به تكميل تحصيلاتش در رشته‌هاي فيلمبرداري و نمايش پرداخته و از هر جهت به طرز كار دستگاه‌هاي فيلمبرداري آن روز آشنا شد. دستگاه‌هايي كه با دست و معكوس مي‌چرخيدند و شايد ديدن آنها امروزه خنده‌آور باشد.و با همين دستگاهها نخستين فيلم سينماي ايران تحت عنوان «آبي و رابي» وارد مرحله توليد مي‌شود.خان‌بابا معتضدي در همان فيلم محمد تهامي نژاد ميگويد :«پس از كارآموزي در كارخانه گومون در پاريس و بازگشت به ايران شنيدم كارگرداني از خارج آمده و دارد كار مي‌كند . ايشان پيش من آمد و گفت مايلم به شما شريك شوم و يك فيلم كمدي بسازيم كه از نظر مالي هم آقاي ساكوارليدزه راضي هستند كه به ما كمك بكنند. من هم قبول كردم و به همين ترتيب ،يك فيلمي به نام آبي و رابي كه از روي پات و پاتاشون گرفته شده بود ،به كارگرداني اوهانيان (اوگانيانس)در تهران تهيه كردم كه در سينما ماياك به معرض نمايش گذاشته شد و بعدا به ولايات فرستاده شد. جمعا سهم بنده و آقاي اوهانيان از تهيه اين فيلم پانصد تومان شد» خان بابا معتضدي فيلم» آبي و رابي» را با دوربين «گومون» خودش مجهز به لنز 5/3 زايس و با سرعت 16 كادر در ثانيه فيلمبرداري كرد. منبع:www.mostaghaci.com/س
#فرهنگ و هنر#
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: راسخون]
[مشاهده در: www.rasekhoon.net]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 581]
-
فرهنگ و هنر
پربازدیدترینها