واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین: ققنوس به مريخ ميرود
جام جم آنلاين: مريخنشين «فونيكس» (ققنوس) براي فرود بر سطح سياره مريخ در هفته آينده آماده ميشود. دانشمندان ماموريت فونيكس اين روزها را با بيم و اميدهاي فراوان سپري ميكنند زيرا اين فرود حساس پيچيدگيهاي خاص خود را دارد و از سوي ديگر نيمي از تلاشهاي گذشته دانشمندان براي فرود بر سطح مريخ با شكست روبهرو شده است.
به گزارش ايسنا ، فضاپيماي «فونيكس» در 13 مرداد 1386 از مركز فضايي ناسا (فلوريدا) به سمت مريخ پرتاب شد. اين فضاپيما پس از 9 ماه و نيم سفر فضايي آماده مي شود تا روز يكشنبه پنجم خرداد ماه بر روي قطب شمال مريخ فرود آيد.
در ساعت 4:46 (وقت گرينويچ) بعد از ظهر روز يكشنبه 5 خرداد 1387 پس از دريافت نخستين سيگنالهاي راديويي مبني بر ورود فضا پيما به بخش بالايي آتمسفر مريخ، عمليات فرود آغاز ميشود.
در اين مرحله حساس فونيكس بايستي طي هفت دقيقه با انجام فعاليتهاي پرخطر، سرعت خود را از 12000 مايل در ساعت به 5 مايل در ساعت كاهش دهد. اگر اين عمليات با موفقيت انجام شود فونيكس به آرامي بر روي قطب شمال مريخ فرود خواهد آمد.
دانشمندان ماموريت فونيكس اين روزها را با بيم و اميدهاي فراوان سپري ميكنند زيرا اين فرود حساس پيچيدگيهاي خاص خود را دارد و از سوي ديگر نيمي از تلاشهاي گذشته دانشمندان براي فرود بر سطح مريخ با شكست روبهرو شده است.
دكتر عباس كنگي، پژوهشگر و سيارهشناس كه در زمينه ساختارهاي زمينشناسي مريخ تحقيق ميكند درباره كاوشگر «فونيكس» گفت: تجهيزات مستقر بر روي «فونيكس» شامل دوربين عكس برداري، يك بازو به طول 2/2 متر براي حفر شيارهايي به عمق نيم متر در سطح سياره، يك ايستگاه هواشناسي با سنسورهاي خاص جهت اندازه گيري تغييرات فصلي حرارت، سرعت جريان باد و... - كه توسط سازمان فضايي كانادا حمايت ميشود - سيستم ارسال امواج ليزر جهت اندازه گيري ميزان گرد و غبار و ذرات يخ موجود در آتمسفر سياره، آزمايشگاه شيمي مينياتوري - كه امكان انجام آزمايشهاي شيميايي بر روي نمونه هاي خاك و يخ به دست آمده از سطح سياره را ممكن ميكند و علاوه بر اندازه گيري تركيبات ملكولي، نمونه ها را تا حرارت 1800 درجه فارنهايت گرم مي كند تا مراحل تبديل آنها از حالت جامد به مايع و گاز بررسي شود و بعلاوه ميزان كربنات، سولفور و اكسيدهاي موجود در خاك را به عنوان مواد تقويت كننده حيات در شرايط حضور آب مايع اندازه گيري خواهد كرد - و بالاخره دو عدد ميكروسكوپ جهت بررسي ساختمانهاي موجود در خاك و يخ با قدرت تفكيك در حد يك هزارم پهناي موي انسان است.
عضو هيات علمي دانشگاه آزاد اسلامي شاهرود با اشاره به اين كه فضاپيماي Mars Polar Lander كه در سال 1999 با هدف شناسايي قطب هاي مريخ پرتاب شد با شكست روبه رو شد، سفر فونيكس را هم پرمخاطره عنوان و خاطرنشان كرد: احتمال فرود موفقيت آميز اين كاوشگر بر سطح سياره زير 50 درصد ارزيابي شده؛ بنابراين ريسك اين سفر فضايي بالا است. هزينه اين سفر فضايي 420 ميليون دلار تخمين زده شده كه 90 ميليون دلار آن مربوط به پرتاپ راكت است.
به گفته وي، منطقه فرود فضاپيما شبيه به آلاسكا و غالبا پوشيده از يخ مي باشد، اما به دليل اينكه فونيكس در تابستان فرود ميآيد با پوشش يخي مواجه نخواهد شد. هر چند با نزديك شدن به فصل زمستان و كاهش شدت نور خورشيد توانايي فونيكس تقليل مي يابد، اما دانشمندان اميدوارند بوسيله دوربين هاي اين جستجوگر، نخسين منظره از زمستان قطب مريخ را مشاهده كنند. به علاوه تشكيل پوشش يخي در نزديكي فونيكس قابل مشاهده خواهد بود.
وي گفت: فضاپيماي فونيكس بسيار سنگين است در نتيجه ورودي آتشين به آتمسفر مريخ خواهد داشت؛ بنابراين قبل از باز شدن كيسه هاي هوا و چترهاي نجات به دليل وزن زياد فضاپيما، سرعت آن در اتمسفر سياره افزايش مييابد. براي حفاظت فضاپيما در اين شرايط سخت يك سپر حرارتي براي آن در نظر گرفته شده است. پس از فرود جستوجوگر فونيكس رها مي شود و مرحله اصلي اكتشافات آغاز ميشود.
دكتر كنگي درباره ماموريت كاوشگر ققنوس گفت: در اين سفر هيجان انگيز امكان مطالعه مستقيم كلاهك قطب شمال سياره ميسر ميشود. تا كنون بر اساس اندازهگيري هاي انجام شده از مدار سياره، اين كلاهك آب منجمد در نظر گرفته شده. اما دستاوردهاي فونيكس مي تواند نتايج شگفت انگيزي را به همراه داشته باشد. به گونه اي كه اين احتمال وجود دارد كه اين كلاهك داراي تركيباتي متفاوت باشد.
وي خاطرنشان كرد: به عنوان مثال براي سه دهه دانشمندان بر اين باور بودند كه كلاهك قطب جنوب مريخ از دي اكسيد كربن يخ زده (يخ خشك) تشكيل شده، اما تحقيقات انستيتو تكنولوژي كاليفرنيا در سال 2003 نشان داد فقط يك لايه سطحي از دي اكسيد كربن يخ زده در كلاهك جنوبي وجود دارد؛ بنابراين اين احتمال وجود دارد كه رويدادي مشابه براي قطب شمال مريخ رخ دهد. به گونه اي كه دستاوردهاي فونيكس بسياري از باورهاي موجود در رابطه با تجمع آب يخ زده در اين بخش از سياره را دگرگون كند.
احتمال فرود موفقيت آميز اين كاوشگر بر سطح سياره زير 50 درصد ارزيابي شده بنابراين ريسك اين سفر فضايي بالا است.
دكتر كنگي تصريح كرد: بزرگترين هدف اين سفر فضايي همانند ساير سفرهاي فضايي به مريخ جستجوي حيات بر سطح سياره سرخ است؛ اما اين ماموريت هاي فضايي به صورت گام به گام اطلاعات مورد نياز دانشمندان را به صورت قطعات پازل جمع آوري مي كند.
وي در ادامه با بيان اين كه بزرگترين مشكل اين فضاپيما فرود بر سطح سياره سرخ خواهد بود، اظهار داشت: دانشمندان بايد سرعت اين فضاپيما را در نزديك مريخ و در جو بسيار رقيق سياره كاهش دهند تا امكان فرود آرام آن فراهم شود.
بايد توجه داشت كه سرعت اين فضاپيما حدود 20 هزار كيلومتر در ساعت است (فاصله مشهد تا تهران را در كمتر از سه دقيقه طي مي كند) و در فاصله كمتر از 200كيلومتري سياره بايستي سرعت آن آنقدر كاهش يابد تا به آرامي بر سطح سياره فرود آيد. براي كاهش سرعت فضاپيما بايد در زماني معين مقداري سوخت به داخل موتور فضاپيما پمپاژ شود تا با چند انفجار كوچك و منظم اصلاح مسير و كاهش سرعت مورد نياز ايجاد شود.
دكتر كنگي تصريح كرد: بدين ترتيب سپر حرارتي، چتر نجات و موتور ها فضاپيما مهمترين ابزار كاهش سرعت فضاپيما خواهند بود. اما سنگيني فضاپيما به دليل تجهيزاتي اضافي كه حمل مي كند اين فرايند را دشوارتر خواهد كرد. به علاوه به دليل جو رقيق سياره نيز نميتوان از خاصيت اصطكاكي جو براي كاهش سرعت فضاپيما استفاده كرد.
دوشنبه 30 ارديبهشت 1387
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 218]