واضح آرشیو وب فارسی:ایسنا: چهارشنبه ۵ فروردین ۱۳۹۴ - ۱۲:۴۴
بنای سنگی «اسپاخو» یکی از مکانهای جذاب برای جذب گردشگران و یکی از کهن ترین سازههای ثبتی در خراسان شمالی به شمار میآید. به گزارش خبرگزاری دانشجویان ایران(ایسنا)، منطقه خراسان شمالی، این بنا در روستایی به همین نام، در 61 کیلومتری غرب آشخانه، مرکز شهرستان مانه و سملقان قرار دارد. اسپاخو در یکی از دربندهای حاصلخیز جنوبی این کوهستانها قرار دارد که از سه جانب شمال، غرب و شرق به ارتفاعات بلند میرسد و فقط از جنوب به دشت میان کوهی بزرگی منتهی میشود. در دامنهها و ارتفاعات شمالی روستای اسپاخو، درههای کوچک و بزرگ متعددی وجود دارند که بیشتر آنها چشمههای آب شیرینی دارند که به سمت باغها و مزارع روستا جریان دارند. بنای اسپاخو یکی از پابرجاترین بناهای تاریخی در خراسان شمالی است که از نگاه تاریخی اهمیت ویژهای در مطالعات باستانشناسی این منطقه دارد، در وجه تسمیهی نام اسپاخو واژهی «هسپ» بهعلاوهی «اخو» و «اسپ» بهعلاوهی «اخو» به معنی پرورش اسب و واژهی «آسیاب خون» مطرح شده است. این اثر روی تپهای نسبتا مرتفع در جنوبیترین بخش بافت مسکونی دهکدهی اسپاخو قرار دارد. معماری بنا الگوگرفته از ترکیب گنبد و ایوان است و سابقهی کهنی در معماری بناهای دوران تاریخی و اسلامی ایران دارد. بنای اسپاخو در سال 1345 توسط یک گروه باستانشناسی که به سرپرستی دکتر عزتالله نگهبان مشغول بررسی محوطهها و آثار شمال خراسان بودند، شناسایی و در فهرست آثار ملی ثبت شد. در این بررسی، از بنای اسپاخو با توجه به ویژگیهای ساختاری آن بهعنوان کلیسا یاد شده و به کلیسای اسپاخو معروف شده است. اسپاخو با جهت طولی شرقی غربی ترکیبی از دو فضای ایوان مستطیلشکل و تالار گنبددار و مربعشکل است. همچنین بیشتر مصالح بنا شامل سنگ و ساروج است و از تیرهای چوبی کوچک نیز در بخشهایی از آن استفاده شده است. در مجموع، ترکیب ساختاری بنا را میتوان به سه بخش گنبد، تالار و ایوان تقسیم کرد. یکی از ویژگیهای دارای اهمیت در معماری بنای اسپاخو، چگونگی شکل ورودیهای آن است، این ورودیها از دو بخش طاق و پایه تشکیل شدهاند که طاق بهشکل یک نیمدایره روی دو جرز پایه قرار گرفته و قطر نیمدایرهی طاق از عرض ورودی در بخش پایه بیشتر است. در اصطلاح، این نوع شکل ترکیب طاق و پایه را طاقهای جاکلیدیشکل مینامند. نمونههایی از این نوع طاق را در بناهای آتشکدهی تخت سلیمان، کاخ اردشیر در فیروزآباد و کاخ کسری در عراق میشناسیم. عناصر معماری بنای اسپاخو ترکیبی از سبکهای معماری بناهای مذهبی دوران تاریخی ایران، با تأکید بر دوران ساسانی است که با توجه به موقعیت جغرافیایی و کاربرد مذهبی آن، اهمیتی خاص در مطالعات باستانشناسی منطقه دارد. با توجه به پلان معماری اسپاخو، یکی از قویترین احتمالها دربارهی کاربری و زمان ساخت آن، فرضیهی کلیسا بودن این بناست که این گمان در سالهای اخیر توسط عدهای از پژوهشگران مورد تردید قرار گرفته و با در نظر گرفتن وجود ابهامهای زیادی دربارهی چگونگی حضور مسیحیان در این منطقه، چنین استنباط شده که این بنا احتمالا یک آتشکده و مربوط به دوران ساسانی است. انتهای پیام
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: ایسنا]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 13]