واضح آرشیو وب فارسی:برترین ها:
چهارشنبه سوری از قاشق زنی تا آتش سوزی
چهارشنبه سوری جزو رسوم مورد علاقه ایرانیان است که در تمام این سال ها در تمام نقاط کشور برگزار می شود؛ مسئله اين است كه به رغم فراگير بودن چهارشنبه سوري در سراسر ايران در هر منطقه با اندك تفاوتهايي برگزار ميشود که این رسم را به نوعی بومی می کند.
ایسکانیوز: چهارشنبه سور ي از آیین کهن و رسوم بسیار زیبا و دلنشین ایران است. آخرين چهارشنبه سال در اسفند ماه را طبق آیین و آداب و رسوم آن هر ساله از روزگاران قدیم برگزار می کردند و ادامه آن هم به مردم عصر امروز رسیده است. چهارشنبه سوری جزو رسوم مورد علاقه ایرانیان است که در تمام این سال ها در تمام نقاط کشور برگزار می شود؛ مسئله اين است كه به رغم فراگير بودن چهارشنبه سوري در سراسر ايران در هر منطقه با اندك تفاوتهايي برگزار ميشود که این رسم را به نوعی بومی می کند. در گذر زمان هم این آیین تغییراتی را هم پشت سر گذاشته است که باعث دور شدن از اصل رسم چهارشنبه سوری شده است.
چهارشنبه که یکی از روزهای آخر هفته است و سوري از نظر معنا و مفهوم با سرخي و گرما هم معني است. بنابراین این واژه چهارشنبه سوری را می توانیم چهارشنبه سرخ و گرم هم معنا کنیم؛ که رفتن سرما و آمدن فصل بهار و گرمای تموز را نوید می دهد.به عبارت ديگر در اين روز بايد يوسته سرد زمستان را شكافت و از آن بيرون آمد و نوید بهار را داد.
پريدن از روي آتش رسم مشترك اين شب است كه هنوز به شكل گسترده و در تمام نقاط ايران انجام می شود؛ رسومي همانند قاشق زني و فال گوش ایستادن و رساندن خبرهای خوب به همدیگر ؛ به گستردگي از روي آتش نيست. و گذر زمان آن را به فراموشی داده است و جای آن را با ترقه بازی پرکرده است.
رسوم چهار شنبه سوري
1. افروختن آتش
مشهورترين نماد چهارشنبه سوري آتش است.در قديم تمام اقشار و گروه های جامعه اعم از شاه و رعيت، پشته اي از هيزم يا وسيله قابل احتراق را در نقاط مختلف شهر، روستا و محلات گرد آورده و آتش مي زدند. گذشت زمان در این رسم فقط توانسته مکان این آتش بازی را تغییر دهد. زندگی شهرنشینی این اتش بازی را از حیاط های دل باز و میادین اصلی روستاها به پشت بام های آپارتمان ها و این اواخر به پارک ها و در بعضی شهر ها به خیابان ها رسانده است. این کار و خواندن ترانه هایی که همه از آیین باستانی وام گرفته شده است منافاتی با امروز ندارد اما مسئله ی نگران کننده تغییراتی است که در جهت انحراف از اصل رسم پیش آمده است. افروختن آتش در سال های قبل کنار افراد خانوداه با نظارت بزرگ تر ها انجام می شد. اما امروز جوانان به سطح خیابان ها و کوچه ها می آیند، آتش های عظیمی به پا می کنند که هم جان خود و هم سایر رهگذران را تهدید می کند
2. قاشق زني
دخترا ن دم بخت كاسه اي و قاشقي به دست مي گرفتند و همراه كودكان و نوجوانان چادر بسر مي كردند و به در منازل همسايگان مي رفتند و از آنان هديه يا آجيل درخواست مي كردند.
اين گروه هفت نفره از دختران چادر هايشان را عوض ميكردند تا شناخته نشوند. و معمولا خوراكي هاي شفا بخش مي خواستند يا به در هفت مغازه مي رفتند.
اگر صاحب مغازه چيزي براي دادن نداشت در پاسخ مي گفت:" آنچه از ديگران گرفته ايم مي دهيم....اگر پول دريافت مي كردند با آن لوازم آش شله قلمكار خريده مي شد و آتش تهيه شده را به بيمار مي خوراندند. در این رفتار هم صله رحم، شادی، کمک به دیگران و دست گیری از نیازمندان آشکار است؛ انگیزه هایی که ایرانی ها به خاطر آن ها رسوم مختلفی دارند.
3. نقاره زني
عضدالدوله ديلمي آن را مرسوم كرده و فرمان داد هر چهارشنبه پايان سال در طلوع و غروب؛ هنگام نماز؛ كرنا؛ دهل و شيپور بزنند. اين رسم بيشتر در مشهد مقدس رايج بود. اما در تهران هم در برخی مناطق نواختن نقاره گزارش شده است.
4. عبور از زير توپ مرواريد
اين رسم به تهران دوران شاه عباس صفوی بر می گردد. در تهران رايج بوده كه دردوران صفویه، زنان را از زير توپ هایی که از پرتغالی ها غنیمت گرفته بودند عبور مي دادند به ویژه دختران دم بخت و دور تا دور آن جمع ميشدند و معتقد بودند كه اين امر موجب گشايش بخت آنان مي شود.
5. نمک دادن
پیشینه این رسم به شهر شیراز برمی گردد. مردم سبدي محتوي بسته هاي نمک روي سر گذاشته و در كوچه هاي شهر مي گرديدند و به هر رهگذري كه برخورد كردند يك مشت نمك به او مي دهند و در قبال آن پول مي گيرند و فرداي آن روز چهارشنبه؛ آش مي پزند و براي دوستان خود مي فرستند.
6. فالگوش
شخصي در سر كوچه؛ خيابان يا محل گذر مي ايستد و كليد را زير پايش پنهان ميكردو همزمان نيتي را در دل مي گذارد و گوش هايش را تيز ميكرد و گوش به زنگ بود. اولين كلماتي كه از رهگذران مي شنيد با نيت خود مطابقت مي داد. و پاسخ خودش را به این روش می گرفت. معمولا مردم آرزو مي كردند كه سال جديد را با سعادت و به روزي سپري كنند يا هر نيتي كه در راستاي عقايد فرد مورد نظر بود را از دل خود می گذراند.
7. سرود چهار شنبه سوري
سرودي كه هنگام شام چهارشنبه وقت پريدن از روي آتش خوانده مي شد ؛ عمده ترين ورد عاميانه مردم بوده است. که علاقه زیادی به آن داشتند و از گذشته تا امروز هم نسل به نسل منتقل شده است. زردي من از تو / سرخي تو از من.در واقع مردم با اين شعر فولكولور،آرزوي خوشبختي و تندرستي و به زيستي براي يكديگر مي كردند و به واسطه آن زردي؛ افسردگي؛ ضعف يك سال زندگي را دفع و به جاي آن گرمي، سرخي آتش و سلامتی را جايگزين مي ساختند.
از تمامی این رسوم زیبا و با معنی متاسفانه امروزه فقط آتش درست کردن آن هم به شیوه ی جنگ جهانی مورد توجه جوانان قرار گرفته است و ساختن بمب های دستی و ترقه هایی که جز خطر و سلب آسایش و آرامش از مردم فایده ی دیگری ندارد. ما هر سال به دلیل حوادث چهارشنبه سوری خیلی از خانواده ها را در عید نوروز داغدار می بینیم و حوادث بسیاری در این شب و روزهای قبل از آن که افرادی مشغول ساخت این ترقه ها هستند داریم.
چند سالی است سازمان آتش نشانی و رسانه ها گام هایی در راستای اطلاع رسانی و آگاه سازی مردم و جوانان برداشتند تا به مدد هم و حمایت مردم این حوادث کاهش پیدا کند.
تاریخ انتشار: ۲۶ اسفند ۱۳۹۳ - ۰۹:۰۱
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: برترین ها]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 86]