محبوبترینها
نمایش جنگ دینامیت شو در تهران [از بیوگرافی میلاد صالح پور تا خرید بلیط]
9 روش جرم گیری ماشین لباسشویی سامسونگ برای از بین بردن بوی بد
ساندویچ پانل: بهترین گزینه برای ساخت و ساز سریع
خرید بیمه، استعلام و مقایسه انواع بیمه درمان ✅?
پروازهای مشهد به دبی چه زمانی ارزان می‌شوند؟
تجربه غذاهای فرانسوی در قلب پاریس بهترین رستوران‌ها و کافه‌ها
دلایل زنگ زدن فلزات و روش های جلوگیری از آن
خرید بلیط چارتر هواپیمایی ماهان _ ماهان گشت
سیگنال در ترید چیست؟ بررسی انواع سیگنال در ترید
بهترین هدیه تولد برای متولدین زمستان: هدیه‌های کاربردی برای روزهای سرد
در خرید پارچه برزنتی به چه نکاتی باید توجه کنیم؟
صفحه اول
آرشیو مطالب
ورود/عضویت
هواشناسی
قیمت طلا سکه و ارز
قیمت خودرو
مطالب در سایت شما
تبادل لینک
ارتباط با ما
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
مطالب سایت سرگرمی سبک زندگی سینما و تلویزیون فرهنگ و هنر پزشکی و سلامت اجتماع و خانواده تصویری دین و اندیشه ورزش اقتصادی سیاسی حوادث علم و فناوری سایتهای دانلود گوناگون
آمار وبسایت
تعداد کل بازدیدها :
1830563259
-در پیچ و خم شناخت انسان
واضح آرشیو وب فارسی:جام جم آنلاین:
علوم شناختی در پیچ و خم شناخت انسان هرکس که خود را شناخت پروردگارش را شناخته است. (نبی اکرم (ص))
این روزها به اصطلاحی برمی خوریم که گرچه به گوشمان کم و بیش آشناست اما شاید دلمان بخواهد بیشتر درباره آن بدانیم و دقیق تر بفهمیم که از چه مقوله هایی سخن می گوید. در این نوشتار می خواهیم با علوم شناختی و نهضتی که به نحو فزاینده ای در دنیا با رویکردهای شناختی آغاز شده، بیشتر آشنا شویم. علوم شناختی چیست؟ علوم شناختی (Cognitive science) که به زبان ساده «پژوهش علمی درباره ذهن و مغز» تعریف می شود، شاخه ای میان رشته ای متشکل از حوزه های مختلفی مانند روان شناسی، فلسفه ذهن، عصب شناسی، زبان شناسی، انسان شناسی، علوم رایانه و هوش مصنوعی است. «میان رشته ای» به این معناست که نمی توانیم صرفا آن را متعلق به یکی از شاخه های اصلی علوم مثل علوم انسانی، علوم اجتماعی، علوم طبیعی یا علوم کاربردی بدانیم و در واقع اشاره به حوزه های نوینی در دانش دارد که بیش از یک زمینه محض را مورد مطالعه قرار می دهد. این حوزه کاربرد وسیعی در رشته های فرعی مانند پزشکی، آموزش و پرورش، جامعه شناسی، سیاست، علوم اطلاعات، ارتباطات و رسانه های گروهی، مهندسی پزشکی، مهندسی فرمان و کنترل و حتی علوم دفاعی و جنگ پیدا کرده است. موسسات تحقیقاتی و دانشگاه های بسیاری به تحقیق در زمینه علوم شناختی اشتغال دارند و در تلاشند راز بزرگ ترین سرمایه آدمی یعنی مغز و ذهن را کشف کنند و کارکردهای آن را به عنوان عالی ترین و پیچیده ترین ودیعه الهی بشناسند.پی بردن به ماهیت و ساز و کار فعالیت های ذهنی مانند تفکر، استدلال کردن، حافظه، توجه، یادگیری و مباحثی مربوط به زبان و آنچه این فعالیت ها را ممکن می کند دغدغه اصلی علوم شناختی است؛ در یک کلام آنچه شناخت را در ما ممکن می کند. تاکنون دانشمندان عصب شناس، زبان شناس، روان شناس، فیلسوفان ذهن و نظریه پردازان علم رایانه با کمک هم و در تعامل با یکدیگر توانسته اند گام های با ارزشی را در جهت کشف و تبیین کارکردهای شناختی مغز انسان بردارند، به طوری که در مدت کوتاه سه تا چهار دهه اخیر یافته های گرانبهایی را برای ما به ارمغان آورده اند. جالب است بدانیم که آنها به دلیل اهمیت یافته های حیرت انگیز این حوزه، دهه 1990 را دهه مغز نامیدند با این امید که با بسیج امکانات علمی و تلاش همگانی بتوانند بیش از پیش به دنیای اسرارآمیز مغز پی ببرند. علوم شناختی از آغاز تا امروز حال ببینیم رد پای این مهمان جذاب از کجا در زندگی ما پیدا شده است. حتی اگر حوصله تاریخ خواندن را هم ندارید، مطمئن باشید برایتان جذاب خواهد بود که بدانید کوشش برای فهم و درک ذهن و کارکرد آن دست کم به دوران یونان باستان و زمانی بازمی گردد که فلاسفه ای مانند افلاطون و ارسطو سعی در توضیح طبیعت شناخت بشری داشتند. اما بررسی ذهن تا قرن 19 میلادی که مقارن با پیدایش روان شناسی علمی بود، همچنان در حیطه فلسفه باقی ماند. روان شناسی علمی کم سن و سال ما ـ نسبت به علوم چند صد ساله دیگر ـ و مکاتب اولیه آن هم بیشتر متمرکز به بررسی جریان های درونی ذهن از طریق خودکاوی یا درون نگری بود. روش دانشمندان این مکاتب به این صورت بود که پس از آموزش های لازم به آزمودنی ها، از آنها می خواستند جریان های درونی ذهن خود را به دقت گزارش کنند تا به این ترتیب سیر و الگوی جریانات مزبور را ترسیم و تشریح و رد پای مرموز پدیده ای به نام تفکر و ذهن را این طور پیدا کنند. چند دهه پس از ظهور این علم، مکتب رفتارگرایی به رویکرد غالب در روان شناسی تبدیل شد؛ مکتبی که نگرشی کاملا متفاوت با مکاتب قبلی داشت. رفتارگرایان وجود و بررسی جریان های درونی ذهن را اساسا نادیده می گرفتند. آنها ذهن و مغز را «جعبه سیاهی» می نامیدند که به نظرشان نه می شد از محتوای آن سر درآورد و نه اصلا مهم بود که چه در آن در حال اتفاق افتادن است. به عقیده آنها توجه و سرکشیدن به درون این جعبه سیاه ـ که شاید «جعبه تاریک» لفظ بهتری برای رساندن منظور آنها باشد ـ نه خیلی ممکن بود و نه اهمیت داشت؛ زیرا برای یک روان شناس رفتارگرا فقط ورودی و خروجی های این جعبه اهمیت داشت و نه آنچه درون آن می گذرد. ورودی ها یعنی اطلاعاتی که انسان دریافت می کرد و خروجی ها یعنی رفتاری که متناسب با اطلاعات دریافت شده از خود نشان می داد. به این ترتیب معتقد بودند روان شناسی باید محدود به بررسی پدیده های قابل مشاهده، مثل محرکات بیرونی و پاسخ های رفتاری موجود زنده به آن محرک ها باشد. همان داستان معروف محرک و پاسخ. به همین دلیل آنها را رفتار گرا می نامیدند. با این اوصاف بحث و بررسی در مورد سازوکارهای درونی ذهن عملا برای چند دهه، حداقل در مجامع علمی آمریکا مسکوت ماند. فقط در اواخر دهه 50 و اوایل دهه 60 میلادی بود که دانش مربوط به مطالعه ذهن دچار تحولی شگرف شد. در این سال ها اتفاقات آزمایشگاهی که رفتارگرایان در توجیه شان عملا به بن بست خورده بودند از یک طرف و حس داشتن گمشده ای مشترک بین دانشمندان حوزه های متنوعی چون علم اعصاب ، زبان شناسی، روان شناسی، هوش مصنوعی و فلسفه که متوجه شدند همگی سرگرم حل مسائل مشترکی در مورد کارکرد ذهن است از طرف دیگر، زمزمه های افول سلطه غالب رفتارگرایان را بر روان شناسی و بخصوص حوزه مطالعه ذهن و مغز بر انگیخت. آنها متوجه شدند رهیافت های متفاوتشان در حل این مسائل می تواند مکمل یکدیگر باشد. این اندیشمندان معتقد بودند که می توان با روش های غیرمستقیم به بررسی و تحقیق درباره فرآیندهای ناپیدای ذهن پرداخت. می شود به درون این جعبه سیاه و تاریک نور انداخت و بنا بر این محدود کردن روان شناسی به بررسی رفتارهای قابل مشاهده ، آن طور که رفتارگرایان معتقد بودند، عملی نادرست است؛ گام جسورانه ای که به تولد علوم شناختی منجر شد. در واقع نگاه این محققان به ذهن در بررسی بازنمودهای ذهنی و نحوه پردازش آنها تکیه داشت. این شد که همکاری و همفکری آنها سرانجام به پدید آمدن دانشی میان رشته ای منجر شد که امروزه آن را علوم شناختی می نامند. حالا دنیا داشت کم کم اما با اشتیاق و کنجکاوی تمام، یافته های حیرت انگیز این حوزه نوظهور را دنبال می کرد. با تشکیل انجمن علوم شناختی و انتشار نشریه علوم شناختی در آمریکا این دانش نو عملا و به صورت رسمی در دهه 1970 پایه گذاری شد. در دهه 1990 یا همان دهه مغز، پیشرفت سریع و چشمگیر فناوری تصویربرداری و مطالعه مغز و پیدایش ابزارهای پیشرفته ای مانند fMRI،PET و MEG موجب شد علوم اعصاب سهمی جدی تر در پیشرفت علوم شناختی پیدا کند.اکنون بیش از 60 دانشگاه در آمریکای شمالی، اروپا، آسیا و استرالیا مشغول تربیت دانشجویان و محققان این رشته است و بسیاری از مراکز علمی دیگر هم دروس مربوط به این رشته را ارائه می کند. به این صورت، فعالیت های علمی، نظریه پردازی و اکتشافات در این دانش به صورت تصاعدی در حال رشد است. زیرشاخه های اصلی علوم شناختی از زیرشاخه های اصلی علوم شناختی می توان به موارد زیر اشاره کرد: روان شناسی شناختی: روان شناسی شناختی مکتبی است که به بررسی فرآیندهای درونی ذهن از قبیل حل مساله، حافظه، ادراک، شناخت، زبان و تصمیم گیری می پردازد. علم اعصاب شناختی: این حوزه به بررسی مغز و فعالیت های آن می پردازد. در حالی که روان شناسی شناختی وقایع ذهنی را مستقل از فعالیت مغزی بررسی می کند، رویکرد علم اعصاب شناختی می گوید فعالیت های ذهنی برخاسته از فعالیت های مغزی است و بنابراین توضیح فرآیندهای شناختی باید با گردآوری اطلاعات درباره مغز همراه باشد. پس هدف علم اعصاب شناختی فهم ماهیت و ساختار فعالیت های ذهنی از طریق مطالعه مغز است. زبان شناسی شناختی: در زبان شناسی شناختی، زبان درست مثل یکی از اجزای اساسی شناخت انسان، کارکردی شناختی تلقی می شود. از این دیدگاه زبان هم محصول تفکر است و هم وسیله تفکر. فلسفه ذهن: فلسفه ذهن شاخه ای از فلسفه است که به مطالعه ماهیت ذهن، فعالیت های ذهن، خصوصیات ذهن، هشیاری و رابطه آنها با بدن مادی می پردازد. طاهر عطاران / جام جم
سه شنبه 5 اسفند 1393 ساعت 04:00
این صفحه را در گوگل محبوب کنید
[ارسال شده از: جام جم آنلاین]
[مشاهده در: www.jamejamonline.ir]
[تعداد بازديد از اين مطلب: 18]
-
گوناگون
پربازدیدترینها